sezon grzybobrań 2024

W tym roku zaskakującym elementem końca sezonu jest pierwsze/drugie odbicie wysypu podgrzybków w pasie od kujawsko-pomorskiego po lubuskie i zachodniopomorskie, mające miejsce od końca października po teraz i które dałoby super sezon, gdyby nie ostatnie mrozo-przymrozki zapewne konserwujące ten stan, bez dalszego rozwoju wysypu.

Drugim czynnikiem, obok klimatycznego, przesuwania końca sezonu zbierania grzybów w listopad, jest czynnik socjologiczny: masowa zmiana w świadomości grzybiarzy. Dzieło komunikacji internetowej, różnych portali społecznościowych, pokazującej w obrazkach, na "osobistych świadectwach", że pełne kosze to można i po październiku. Konfrontacja z tymi obrazami, podważa tradycyjne myślenie, daje do myślenia, ilość przechodzi w jakość i mamy liczne samochody na leśnych parkingach w listopadzie.

Na tym kończę tegoroczne komentarze. Podsumowanie sezonu tradycyjnie pojawi się w pierwszych dniach stycznia. Już teraz można stwierdzić, że dla ponad 90% obywateli naszego kraju był to stosunkowo krótki, bardzo intensywny i obfity sezon grzybowy; skoncentrowany w ostatniej dekadzie września i pierwszej połowie października. Zachęcam do pisania osobistych podsumowań sezonu - przez formularz doniesienia z grzybobrania. Proszę pisać po zakończeniu osobistego sezonu, czyli może jeszcze cierpliwie poczekać na definitywny koniec. Takie wpisy będą wyróżnione przez umieszczenie na stronie głównej archiwum sezonu.

I tak to może trwać i trwać. Doświadczenia ostatnich lat wskazują, że przyzwoite zbiory "do grzybów na gęsto" są możliwe do połowy listopada, czasem dłużej. Nie zapominajmy też o późnojesiennych atrakcjach: gąskach zielonkach, boczniakach, nieco później o zimówkach aksamitnotrzonowych. Końcem bardziej masowych koszyczkowych spacerów jest dłuższy okres z temperaturami znacznie poniżej zera. To najpewniej zdarzy się już w tym miesiącu na północnym i środkowym wschodzie Polski; reszta Polski pocieszy się grzybami dłużej.

W grzybach wysyp jesienny trwa i naturalnie przeistacza się - prawdziwki są już głównie większe, udział podgrzybków brunatnych w zbiorach zaczyna z wolna przeważać. Charakter koszyka wpływa też na ocieplenie kolorów mapki. Podgrzybki jako drobniejsze i pospolitsze grzyby przekładają się na większą liczbę zbieranych grzybów na osobogodzinę.

O sukcesie grzybobrania jak zwykle decyduje wybór terenu (tu nasz portal jest pomocny), ale i ruszenie głębiej w las, znalezienie mniej schodzonych terenów. Wzrost nowych owocników zwykle nadąża za zbieraczami. Sprzyja temu jeszcze dość wysoka temperatura w dzień i najbliższe dość ciepłe, jak na październik, noce.

Na razie grzyby jednak ± nadążają ze wzrostem za zbiorami i dalsze prognozy są optymistyczne:

1. większa grupa grzybiarzy zadowala się jednym udanym zbiorem i jest już zaspokojona w tym sezonie,
2. zasadniczy wysyp podgrzybka brunatnego dopiero zaczyna się lub jeszcze jest przed nami,
3. (nieliczne) zapóźnione rejony kraju, które nie wkroczyły w wysyp będą to czyniły w październiku,
4. prognozy pogody na październik są miłe, z babim latem w okolicach przełomu pierwszej i drugiej dekady miesiąca; jedynie (ale to normalne) wysyp w północno-wschodniej Polsce mogą za tydzień-dwa zakończyć większe przymrozki.

Zwiastunem wysypu są wysyp maślaków i pierwsze młode podgrzybki oraz prawdziwki. W tym roku zbiega się on z masowym wysypem czubajki kani.

Rozkład wysypu jest dość nierównomierny. Obszary zapóźnione doszlusują na dniach a te najbardziej suche dopiero w październiku. Szykuje się tego roku obfity sezon.

Wszystko idzie zgodnie z "planem" ku jesiennemu wysypowi grzybów. Tego roku może być szczególnie obfity i w całym kraju. Przesłankami do tego jest, obok wilgoci, wygrzana gleba i brak większych (poza lokalnymi - Przedgórze Sudeckie, świętokrzyskie i inne lokalnie) letnich wysypów grzybów. Poczekamy do ostatniej dekady września i początku października, i sypnie.

Nowum, do którego już chyba przywykliśmy, jest nieco późniejszy okres masowego jesiennego wysypu grzybów. Wchodzenie w okres cieplejszego klimatu sprawia, że o ile 20-30 lat temu masowy wysyp kojarzył się przeważnie z wrześniem, teraz często jest to październik. Jeśli ociepli się na tyle, że będzie, jak przewidują, bliżej nam do klimatu śródziemnomorskiego, to i tak jak tam, zasadniczy wysyp grzybów może przesunąć się na listopad-początek stycznia. Lepiej to niż epoka lodowcowa. Jednak minus taki dla grzybiarzy, że w porze wysypu dni są znacznie krótsze niż we wrześniu. Zdecydowanie poniżej 12 godzin.

Od kilku lat towarzyszą nam letnie wysypy gatunku inwazyjnego - złotoborowika wysmukłego (Aureoboletus projectellus); już się pojawia. Ostatnimi kilku laty rozprzestrzenił się on z wybrzeża w głąb Polski i pewnie w kolejnych latach będzie tam coraz częstszy. To atrakcyjny grzyb jadalny, masowo wysypujący owocniki i to w letniej, także suchszej porze, w czym podobny jest kurkom.

Wysyp się jeszcze rozwija. Jest on nieregularny na terenie kraju i nawet nierówny w ramach jednego kompleksu leśnego. To wynika ze specyfiki rozkładu opadów burzowych, w przeciwieństwie do dominujących jesienią frontalnych wielkoskalowych opadów. Wysyp będzie jeszcze trochę (niedługo) trwał. Na nizinach najpewniej gwałtownie urwą go pierwsze suche upały. Jedynie w terenach podgórskich i górskich, ze swoją specyfiką, można liczyć na długie harce.

• "prawdziwe grzyby wiosenne", tj. takie które wyłącznie lub głównie rosną o tej porze, np. w drugiej części zimy i wczesnym przedwiośniem czarki (Sarcoscypha), na przedwiośniu smardze (Morchella) (ich czas już minął), nieco później piestrzenice kasztanowate (Gyromitra esculenta), wczesną wiosną gęśnice wiosenne (Calocybe gambosa), w pełni wiosny i wczesnym latem żółciaki (Laetiporus sulphureus),

• "wczesne borowikowate" tworzące pierwsze, nieliczne na razie, owocniki już w maju (a w tym roku nawet w drugiej połowie kwietnia) ale głównie owocnikujące latem np. krasnoborowiki ceglastopore (Neoboletus luridiformis) i borowiki usiatkowane (Boletus reticulatus),

• "zmylone", takie którym wczesna wiosna myli się z jesienią, np. maślaki (Suillus).

Na większe grzybobrania trzeba zwykle czekać do korzystnych, wilgotnych, okresów letnich. Takie częściej zdarzają się na terenach podgórskich, choć bywają lata i miejsca wyjątkowe na nizinach. Zwiastunem letnich grzybobrań są pieprzniki jadalne (Cantharellus cibarius) których powolny wzrost właśnie się zaczyna.