Tx: 217
grzyby.pl

Boletus reticulatus Schaeff. [🔉 bō·l·tus *]

borowik usiatkowany, usiatek
Boletus aestivalis (Paulet) Fr. [🔉 bō·l·tus *] · Boletus edulis f. reticulatus (Boud.) Vassilkov [🔉 bō·l·tus * for·ma *] · Boletus edulis var. reticulatus (Schaeff.) Bat. [🔉 bō·l·tus * wa·ri·e·tas *]
autorzy i statusy taksonu są widoczne na szerszym ekranie 🛈
Boletus reticulatus (borowik usiatkowany)
pokrój
Boletus reticulatus (borowik usiatkowany)
pod dębem bezszypułkowym (Quercus petraea)
Boletus reticulatus (borowik usiatkowany)
pokrój
Boletus reticulatus (borowik usiatkowany)
pokrój
Boletus reticulatus (borowik usiatkowany)
Boletus reticulatus (borowik usiatkowany)
Boletus reticulatus (borowik usiatkowany)

owocnik

nazwa prawdziwek, używana w języku potocznym odnosi się do kilku podobnych gatunków zbieranych przez grzybiarzy
Boletus reticulatus (borowik usiatkowany)
powierzchnia kapelusza; w zbliżeniu
Kapelusz średnicy (60) 80 - 300 (300) mm; jasny, bladobrązowy, szarobrązowy, ochrowobrązowy, orzechowobrązowy; kształt najpierw półkulisty, potem wypukły, u starych egzemplarzy poduszkowato rozpostarty; powierzchnia kapelusza matowa, delikatnie zamszowata; przy wilgotnej pogodzie może być nieco lepka, w czasie suszy spękana.

Pory początkowo białawe, potem żółte do oliwkowozielonych; dość drobne; uciśnięte nie przebarwiają się. Rurki takiej samej barwy, z wiekiem przy brzegu kapelusza czerwonawe; dość długie (10-35 mm); łatwo oddzielają się od kapelusza; przy trzonie zatokowato wycięte.

Trzon bladoszary do jasnobrązowego z jaśniejszą białą, brązowiejącą siateczką pokrywającą cały lub przynajmniej połowę trzonu; 100-250 x 20-70 mm; początkowo bulwiasty z wiekiem do cylindrycznego.

Miąższ młody biały i zwarty, u starszych egzemplarzy gąbczasty, ogólnie mniej zwarty niż u borowik szlachetny (Boletus edulis); pod skórką zabarwiony na brązowo (czerwonobrązowawo); niezmienny; zapach przyjemny; smak łagodny, przyjemny (orzechowy); zapach suszu charakterystyczny, intensywny, przyjemny.

Pileus (60) 80 - 200 (250) mm broad; light, palebrown, graybrown, ocherbrown, darkening in age; young hemispheric, then convex to broadly convex; surface finely tomentose, suedelike; dry to subviscid during wet weather.

Pores young whitish, small, in age yellow to green-yellow, dingy-olive-yellow. Tubes the same colour, in age at cap margin reddish; quite long, 10-35 mm; easily separable from contex; adnaxed.

Stipe pale gray to light brown; with distinct lighter then background white, becoming brown in age reticule, visible at least at the upper half of the stipe; thick, more or less clavate, 100-250 x 20-70 mm.

Flesh white, young firm, in age spongy; under cuticle reddish-brown; unchanging; smell pleasant, when dried intensive; taste mild, nutty.

zarodniki

Wysyp oliwkowobrązowy. Zarodniki wrzecionowate, gładkie, 13-20 x 3.5-6 µm.
Spore print dark olive-brown. Spores fusiform, smooth, 13-20 x 3.5-6 µm.

występowanie

jest w czekliście [105]
Niezbyt częsty. Owocniki wyrastają wcześnie, często już w maju lub na początku lata, pojedynczo lub w grupach w lasach liściastych, zwłaszcza pod dębami i bukami, w miejscach ciepłych, na glebach o odczynie zbliżonym do obojętnego.
Not so common. From May till fall, solitary or gregarious in hardwood forests under oak or hornbeam, on neutral soils.

jadalne czy trujące? 🟢! 🛒

dopuszczony do obrotu 🛒
Jadalny. Bardzo smaczny i wysoko ceniony z uwagi na silny przyjemny specyficzny aromat, zwłaszcza gdy jest w postaci suszu.
Edible and choice, very tasty because of his intensive pleasant aroma, especially when dried.

uwagi

Tylopilus felleus (goryczak żółciowy)
goryczak żółciowy (Tylopilus felleus) · pory dojrzałego goryczaka są cielistoróżowe
Tylopilus felleus (goryczak żółciowy)
Tylopilus felleus (goryczak żółciowy)
Może być mylony z goryczakiem żółciowym (Tylopilus felleus), zwłaszcza z jego młodymi egzemplarzami o jeszcze białych porach, u dojrzałych egzemplarzy są one bladoróżowe. Miąższ goryczaka ma intensywnie gorzki smak (niektórzy ludzie, z osobliwością genetyczną) nie wyczuwają tej goryczy!; trzon goryczaka ma wyraźną ciemną siateczkę, skórka kapelusza jest wyraźnie matowa, zamszowata.

Cechą dobrze wyróżniającą borowika usiatkowanego jest wyraźnie zamszowata powierzchnia kapelusza, zwykle mniej lub bardziej spękana z wiekiem. U innych podobnych gatunków powierzchnia kapelusza jest gładka, śłuzowaciejąca, ± lepka. Siateczka na powierzchni trzonu jest dobrze wykształcona, zwykle sięgająca podstawy. Ta cecha ma jednak niewielką wartość diagnostyczną, ponieważ jest zmienna, zwłaszcza w czasie rozwoju owocnika.

Odnośnie innych gatunków z kręgu borowika szlachetnego (Boletus edulis) zobacz uwagi przy opisie tego gatunku.

At a first look could be mistaken with goryczak żółciowy (Tylopilus felleus), which when young got white pores, then becoming pinkish; flesh is very bitter; stipe with distinct dark reticule; pileus surface dull, suede-like.

The best diagnostic character is tomentose (velvety) pileus surface, more or less cracked in age. Other simillar species have pileus surface smooth, more or less viscid. Net on stipe surface is ussualy distinct, but this character is of low diagnostic value as very variable, especially during frutibody developement. See more comments on borowik szlachetny (Boletus edulis) page for discussion about other close species.

wybrane okazy · selected collections

#9
04 09 07 - 5
/okolice Milicza/
#3
04 08 13 - 4
/okolice Milicza/
#4
01 09 30 - 14
leg. Marek Snowarski
/Dolny Śląsk, Prusice-Żmigród/
#5
04 09 07 - 10
/okolice Milicza/
#5
ar.070720-1
leg. Artur Rysch

nomenklatura, etymologia ℹ️

poznanie znaczenia i pochodzenia nazwy ułatwia jej zapamiętanie
Boletus reticulatus Schaeff. [🔉 bō·l·tus *]Boletus aestivalis (Paulet) Fr. [🔉 bō·l·tus *] · Boletus edulis var. reticulatus (Schaeff.) Bat. [🔉 bō·l·tus * wa·ri·e·tas *] · Boletus edulis f. reticulatus (Boud.) Vassilkov [🔉 bō·l·tus * for·ma *](pl) borowik usiatkowany · usiatek
bōltus, -i (lat., subst., m) — nazwa najsmaczniejszego grzyba u Rzymian; nie jest jasne o jaki gatunek chodziło, prawdopodobnie był to muchomor cesarski (Amanita caesarea)
literatura · references
specyfikacja literatury jest widoczna na szerszym ekranie 🛈
  • publikacje w bazie Projektu Bibliografii Grzybów Wielkoowocnikowych Polski (z adnotowanym wykazem taksonów):

    Chachuła (2009)[1360]Chachuła (2009) Grzyby Pienin.[1360], Chachuła (2018)[1365]Chachuła (2018) Grzyby wielkoowocnkowe Dłubniańskiego Parku Krajobrazowego - wstępne wyniki badań.[1365], Chachuła & Fiedor (2020)[1373]Chachuła & Fiedor (2020) Grzyby wielkoowocnikowe (macromycetes) województwa śląskiego.[1373], Chachuła et al. (2019)[1382]Chachuła et al. (2019) Grzyby wielkoowocnikowe (macromycetes) stwierdzone w 2018 roku na terenie Babiogórskiego Parku Narodowego.[1382], Chachuła et al. (2021)[1375]Chachuła et al. (2021) Materiały do poznania różnorodności grzybów wielkoowocnikowych Ustronia w województwie Śląskim.[1375], Domański (1955)[2677]Domański (1955) Grzyby kapeluszowe (Aphyllophorales, Agaricales) zebrane w Wielkopolskim Parku Narodowym w latach 1948-1952.[2677], Fiedorowicz (2009)[1441]Fiedorowicz (2009) The participation of macromycetes in selected forest communities of the Masurian Landscape Park (NE Poland).[1441], Fiedorowicz (2020)[1444]Fiedorowicz (2020) Grzyby wielkoowocnikowe Parku Krajobrazowego Wysoczyzny Elbląskiej. W: Szymczyk R. (red.). 35 lat Parku Krajobrazowego Wysoczyzny Elbląskiej. Monografia Przyrodnicza. Park Krajobrazowy Wysoczyzny Elbląskiej, Kwidzyn: 64-80[1444], Flisińska (1995)[2781]Flisińska (1995) Grzyby wielkoowocnikowe Poleskiego Parku Narodowego.[2781], Flisińska (1996)[2783]Flisińska (1996) Grzyby wielkoowocnikowe (Macromycetes) Parku Krajobrazowego “Lasy Janowskie”.[2783], Flisińska (1997)[2785]Flisińska (1997) Macromycetes of the Jastkowice Forest Reserve.[2785], Flisińska (2000)[1448]Flisińska (2000) Studies on the macromycetes of the Janów Forests Landscape Park (SE Poland).[1448], Flisińska (2002)[1451]Flisińska (2002) Grzyby Poleskiego Parku Narodowego. W: Radwan S. (red.). Poleski Park Narodowy. Monografia przyrodnicza. Orpol. Lublin: 73-83[1451], Flisińska (2004)[1452]Flisińska (2004) Grzyby Lubelszczyzny. Wielkoowocnikowe podstawczaki (Basidiomycetes). T. 1 & 2.[1452], Flisińska & Sałata (1991)[2792]Flisińska & Sałata (1991) Materiały do poznania flory grzybów wielkoowocnikowych (macromycetes) kilku regionów południowo-wschodniej Polski.[2792], Friedrich (2002)[1455]Friedrich (2002) Selected Ascomycota and Basidiomycota from Cedynia Landscape Park (NW Poland).[1455], Gierczyk & Ślusarczyk (2020)[1507]Gierczyk & Ślusarczyk (2020) Materiały do poznania mykobioty Wielkopolski.[1507], Gierczyk et al. (2009)[1482]Gierczyk et al. (2009) Grzyby wielkoowocnikowe Polskich Bieszczadów. Część I.[1482], Gierczyk et al. (2013)[1502]Gierczyk et al. (2013) XVIII Wystawa Grzybów Puszczy Białowieskiej.[1502], Gierczyk et al. (2018)[1501]Gierczyk et al. (2018) Contribution to the knowledge of mycobiota of the Western Sudety Mountains and Western Sudety Foothills (SW Poland). Part 1.[1501], Gierczyk et al. (2018)[1503]Gierczyk et al. (2018) Grzyby projektowanego Turnickiego Parku Narodowego i jego otuliny – wstępne wyniki badań.[1503], Gierczyk et al. (2018)[1509]Gierczyk et al. (2018) XXIII Wystawa Grzybów Puszczy Białowieskiej. Materiały do poznania mykobioty Puszczy Białowieskiej.[1509], Gierczyk et al. (2019)[1510]Gierczyk et al. (2019) XXIV Wystawa Grzybów Puszczy Białowieskiej. Materiały do poznania mykobioty Puszczy Białowieskiej.[1510], Gierczyk et al. (2019)[1495]Gierczyk et al. (2019) Macrofungi of the Bieszczady Mountains.[1495], Halama (2015)[1547]Halama (2015) Rubroboletus le-galiae (Boletales, Basidiomycota), a species new for Poland.[1547], Halama et al. (2016)[1572]Halama et al. (2016) Tricholoma ustaloides (Agaricales, Basidiomycota) in Poland.[1572], Kałucka (2009)[1626]Kałucka (2009) Macrofungi in the secondary succession on the abandoned farmland near the Białowieża old-growth forest.[1626], Karasiński et al. (2015)[1643]Karasiński et al. (2015) Grzyby wielkoowocnikowe Kampinoskiego Parku Narodowego.[1643], Kinelska & Roślik (1959)[2901]Kinelska & Roślik (1959) Grzyby wyższe zebrane w 1955 r. w rezerwacie modrzewiowym w Małej Wsi.[2901], Kozłowska et al. (2015)[1704]Kozłowska et al. (2015) Fungi of the Roztocze region (Poland and Ukraine). Part I. A checklist of larger Basidiomycota.[1704], Kozłowska et al. (2019)[1706]Kozłowska et al. (2019) An annotated catalogue of the fungal biota of the Roztocze Upland. Richness, diversity and distribution.[1706], Krotoski (2006)[1715]Krotoski (2006) Chronione i rzadkie gatunki grzybów wielkoowocnikowych stwierdzone na Płaskowyżu Rybnickim w roku 2005.[1715], Krotoski (2012)[1722]Krotoski (2012) Chronione i rzadkie gatunki grzybów wielkoowocnikowych rejonu projektowanego rezerwatu przyrody Głębokie Doły w Rybniku w latach 2006-2010.[1722], Kryza i Puciata (2009)[1726]Kryza i Puciata (2009) Grzyby (Fungi) i śluzowce (Myxomycetes) rezerwatu przyrody ? Kuźnik ?. W: Owsianny P.M. (red.). Rynna Jezior Kuźnickich i rezerwat przyrody Kuźnik - bioróżnorodność, funkcjonowanie, ochrona i edukacja. Muzeum Stanisława Staszica Piła. 77-93[1726], Kujawa et al. (2015)[1780]Kujawa et al. (2015) Grzyby wielkoowocnikowe Kampinoskiego Parku Narodowego. Przewodnik terenowy.[1780], Kujawa et al. (2016)[1798]Kujawa et al. (2016) Grzyby wielkoowocnikowe w Bieszczadzkim Parku Narodowym.[1798], Kujawa et al. (2019)[1779]Kujawa et al. (2019) Grzyby Puszczy Knyszyńskiej.[1779], Kujawa et al. (2023)[3757]Kujawa et al. (2023) Wystawy grzybów w Białowieskim Parku Narodowym 1993-2023.[3757], Ławrynowicz (1973)[2994]Ławrynowicz (1973) Grzyby wyższe makroskopowe w grądach Polski Środkowej.[2994] (as B. edulis (see Wojewoda (2003))), Ławrynowicz et al. (2009)[1874]Ławrynowicz et al. (2009) Grzyby projektowanego rezerwatu "Gąszczyk" na Wyżynie Częstochowskiej.[1874], Łuszczyński (2000c)[1885]Łuszczyński (2000c) Udział macromycetes w wybranych zbiorowiskach leśnych rezerwatu torfowiskowego Białe Ługi w Górach Świętokrzyskich. W: W: Lisiewska M., Ławrynowicz M. (red.). Monitoring grzybów. PTB, Sekcja Mikologiczna. Poznań-Toruń: 53-72[1885], Łuszczyński (2001)[1886]Łuszczyński (2001) Grzyby Macromycetes rezerwatu torfowiskowego Białe Ługi.[1886], Łuszczyński (2002)[1888]Łuszczyński (2002) Preliminary red list of Basidiomycetes in the Góry Świętokrzyskie Mts (Poland).[1888], Łuszczyński (2007)[1896]Łuszczyński (2007) Diversity of Basidiomycetes in various ecosystems of the Góry Świętokrzyskie Mts.[1896], Łuszczyński (2008)[1898]Łuszczyński (2008) Basidiomycetes of the Góry Świętokrzyskie Mts. A checklist.[1898], Łuszczyński (2012)[1902]Łuszczyński (2012) Grzyby wielkoowocnikowe.[1902], Narkiewicz (1997)[1984]Narkiewicz (1997) Osobliwości mikologiczne w parkach Jeleniej Góry.[1984], Narkiewicz (2001)[1993]Narkiewicz (2001) Grzyby wielkoowocnikowe góry Chojnik (Karkonoski Park Narodowy) - gatunki rzadkie i zagrożone.[1993], Narkiewicz (2011)[1997]Narkiewicz (2011) Sprawozdanie z XXI wystawy świeżych grzybów w Jeleniej Górze.[1997], Narkiewicz (2019)[2003]Narkiewicz (2019) Grzyby i śluzowce.[2003], Narkiewicz et al. (2013)[2002]Narkiewicz et al. (2013) Grzyby i śluzowce.[2002], Piątek (1994)[3087]Piątek (1994) Chronione i rzadkie gatunki grzybów znalezione na Ziemi Tarnowskiej.[3087], Pietras et al. (2016)[2079]Pietras et al. (2016) Grzyby wielkoowocnikowe.[2079] (as: B. aestivalis - wg synonimiki Wojewody 2003 to może być B. fechtneri), Sałata (1988)[3179]Sałata (1988) Ogólnopolskie Sympozjum Mikologiczne nt. „Flora, ekologia i rozmieszczenie geograficzne grzybów”.[3179], Skirgiełło (1960)[1052]Skirgiełło (1960) Grzyby (Fungi). 1. Podstawczaki (Basidiomycetes). Borowikowe (Boletales).[1052], Stasińska & Sotek (2020)[2257]Stasińska & Sotek (2020) Fungi of the Wolin National Park – new data on macromycetes.[2257], Staszkiewicz (2000)[3248]Staszkiewicz (2000) Rezerwaty przyrody.[3248], Szczepkowski et al. (2008)[2347]Szczepkowski et al. (2008) Grzyby zgromadzone na XIV Wystawie Grzybów Puszczy Białowieskiej.[2347], Szewczyk (2019)[2364]Szewczyk (2019) Przyroda gminy Oborniki Śląskie.[2364], Szpotkowski (2010)[2372]Szpotkowski (2010) Dolina Kamionki w zarysie przyrodniczo-historycznym. Pomorska Oficyna Wydawniczo-Reklamowa s.c. Bydgoszcz (w opracowanieu użyte są polskie nazwy grzybów)[2372] (fot. str. 161 podpisany błędnie jako borowik ciemnobrązowy), Ślusarczyk (2019)[2393]Ślusarczyk (2019) Grzyby wielkoowocnikowe Gryżyńskiego Parku Krajobrazowego.[2393], Trzeciak (2017)[2419]Trzeciak (2017) Ciekawsze gatunki grzybów z okolic Dębicy na Podkarpaciu.[2419], Wilga (1996)[3340]Wilga (1996) Rzadkie gatunki wielkoowocnikowych grzybów – macromycetes w rejonie Gdańska.[3340], Wilga (2000)[2432]Wilga (2000) Makrogrzyby (Macromycetes) doliny Samborowo w Lasach Oliwskich (Trójmiejski Park Krajobrazowy).[2432], Wilga (2001a)[2434]Wilga (2001a) Przyczynek do poznania grzybów wielkoowocnikowych (macromycetes) w dawnej Puszczy Sztumskiej (województwo pomorskie). Acta Bot. Cassubica 2: 143-147[2434], Wilga (2002)[2437]Wilga (2002) Ginące i zagrożone gatunki grzybów wielkoowocnikowych w Lasach Oliwskich.[2437], Wilga (2004)[2440]Wilga (2004) Chronione i zagrożone grzyby wielkoowocnikowe (macromycetes) Trójmiejskiego Parku Krajobrazowego (Pomorze Gdańskie).[2440], Wilga (2004)[2441]Wilga (2004) Grzyby wielkoowcnikowe (macromycetes) Doliny Zielonej (Lasy Oliwskie).[2441], Wilga (2004)[2443]Wilga (2004) Maczużnik nasięźrzałowy Cordyceps ophioglossoides (Ehrenb.: Fr.) Link w okolicy Gdańska (województwo pomorskie).[2443], Wilga (2004)[2445]Wilga (2004) Przyroda projektowanego rezerwatu "Dolina Mirachowskiej Strugi" na Pojezierzu Kaszubskim. Grzyby wielkoowocnikowe (macromycetes).[2445] (as: Boletus cfr. reticulatus), Wilga (2008)[2456]Wilga (2008) Nowe stanowiska naziemków białawego Albatrellus ovinus, zielonawego A. cristatus i ceglastego A. confluens (macromycetes) w Lasach Oliwskich (Trójmiejski Park Krajobrazowy).[2456], Wilga & Wantoch-Rekowski (2019)[2488]Wilga & Wantoch-Rekowski (2019) Grzyby wielkoowocnikowe Trójmiejskiego Parku Krajobrazowego.[2488], Wilga et al. (1998)[3346]Wilga et al. (1998) Ścieżki przyrodniczo-dydaktyczne w Trójmiejskim Parku Krajobrazowym. Część 1. Ścieżka w Dolinie Samborowo (Lasy Oliwskie).[3346], Wojewoda (1991)[3389]Wojewoda (1991) Changes in macrofungal flora of Cracow (S. Poland).[3389], Wojewoda (1996)[3392]Wojewoda (1996) Grzyby Krakowa w latach 1883-1994 ze szczególnym uwzględnieniem Macromycetes.[3392], Wojewoda (2000)[2637]Wojewoda (2000) Grzyby.[2637], Wojewoda (2003)[1146]Wojewoda (2003) Checklist of Polish larger Basidiomycetes.[1146], Wojewoda et al. (2016)[2542]Wojewoda et al. (2016) Grzyby makroskopijne Gorców (Karpaty Zachodnie).[2542], Woźniak (2007)[2546]Woźniak (2007) A characteristic of mycelium biomass of edible boletus.[2546] (as: Boletus edulis var. reticulatus), Zaleski et al. (1948)[3433]Zaleski et al. (1948) Grzyby Państwowego Nadleśnictwa Zielonka (woj. poznańskie), zebrane w latach 1946 i 1947.[3433], Zieliński et al. (2006)[2567]Zieliński et al. (2006) Wapiennik w Inwałdzie. Ścieżka przyrodnicza.[2567]

ta strona być może używa ciasteczek (cookies), korzystając z niej akceptujesz ich użycie — więcej informacji