Grzyby mykoryzowe, poszczególne gatunki ściśle związane z określonymi gatunkami drzew liściastych i iglastych. Niegdyś wyróżniano ledwie kilka gatunków zbiorowych wśród koźlarzy. Obecnie wyróżnia się kilkanaście do kilkudziesięciu drobnych gatunków.
• V 11
koźla. czarnobrązow.
L. scabr. v. roseof.
•
koźlarz czarny
L. scabr. v. melan.
• V 20
koźlarz białawy
L. scabr. v. niveum
• 1
Leccinum nucatum
• 🛒
koźl. pomarańczowo.
L. testaceoscabrum L. rufescens
• 9
koźlar. białotrzonowy
Leccinum rufum
•
koźlarz śnieżnobiały
L. aurantiac. v. perc.
• 14
koźlarz dębowy
L. aurantiac. v. quer.
• R 10
koźlarz sosnowy
L. aurant. v. vulpin.
oznaczanie
Grzyby naziemne o średnich lub dużych owocnikach. Kapelusz omszony lub gładki, od barwy białawej po różne odcienie brązu, żółci, czerwieni do prawie czarnej. Trzon stosunkowo długi, bez osłony, włóknisty, szorstki, z zadziorkami; te ciemniejsze od początku lub takie stają się z wiekiem. Pory drobne okrągławe, białawe, szarobrązowe, rzadziej żółtawe. Wysyp zarodników żółtobrązowawy do ciemnooliwkowego (oliwkowobrązowawego). Zarodniki eliptyczno-wrzecionowate. Gładkie. Miąższ często zmienia zabarwienie po przecięciu: czerwienieje, czernieje, błękitnieje, choć nie dotyczy to najpospolitszych gatunków.
Oznaczanie rozlicznych gatunków koźlarzy nie jest przedsięwzięciem beznadziejnym jeśli wiemy jakie cechy należy zebrać. Sama barwa kapelusza niewiele nam powie bo zostawia nas z grupą kilku gatunków do których dana barwa pasuje. Kolejne cechy pozwalają dojść do końca oznaczania; im więcej ich zbierzemy tym identyfikacja łatwiejsza i pewniejsza:
- drzewa w otoczeniu kilku metrów (wszystkie gatunki koźlarzy są związane mikoryzą z określonymi gatunkami drzew)
- barwa łuseczek na trzonie (egzemplarze w różnym wieku)
- barwę porów u młodych egzemplarzy; przebarwienie porów przy ucisku
- niezbędna jest dokładna obserwacja przebarwiania się miąższu na cięciu wzdłuż całego owocnika (obserwujemy zmiany barw w różnych miejscach kapelusza i trzonu, tempo narastania przebarwienia, przez jakie barwy przechodzi, tempo zanikania, zmiany w pierwszych minutach, po kilku godzinach i po upływie doby)
- przebarwienia podstawy trzonu, samoistne i przy otarciach
- skórka na brzegu kapelusza, czy wystaje poza rurki
- no i oczywiście należy zostawić ususzony egzemplarz dla ewentualnego przyszłego badania mikroskopowego (warto sporządzić wysyp); wysyp zarodników u koźlarzy robi się dość trudno i schną trudno, aby ułatwić schnięcie dobrze je pokroić na cieńsze plastry i w miarę szybko suszyć w ciepłym miejscu: na słońcu lub na kaloryferze jeśli to już sezon grzewczy,
- pod mikroskopem najważniejsza jest obserwacja budowy skórki kapelusza; rozmiar i kształt zarodników też mogą być ważne - choć tu nie ma dużej zmienności
- z reakcji makrochemicznych pożądana jest wiedza o zabarwieniu miąższu traktowanego formaliną i FeSO4
jadalność 🟢
Wszystkie gatunki koźlarzy są jadalne - trzony zwykle się odrzuca bo są bardzo łykowate. Koźlarze choć bez aromatu to jako jeden ze składników grzybów na gęsto mogą być przyjemne. Koźlarz babka i koźlarz czerwony wraz ze wszystkim swoimi odmianami (tj. w ujęciu systematycznym z pokrewnymi „drobnymi” gatunkami) jest dopuszczony do obrotu handlowego na terenie Polski.