ogólne uwagi o kategoriach jadalności
Kwalifikowanie grzybów do jedzenia wymaga wiedzy i krytycznego podejścia. W razie wątpliwości (a te należy mieć w zanadrzu) należy grzyb pozostawić poza zbiorem.
Wśród tysięcy gatunków grzybów wielkoowocnikowych:
• tylko niewielka część jest trująca (tych które dotyczą grzybiarzy jest raptem kilka, warto je poznać!),
• większość to grzyby niejadalne (zwykle znaczy to tyle, co "niejadane"); powodów oznaczenia gatunku jako niejadalnego może być kilka:
- zbyt małe rozmiary
- gorzki smak, twardy miąższ itp.
- grzyb niejadalny może nie być trujący ale z powyższych względów trudno brać pod uwagę jego konsumpcję
- ale też może być tak, że brak wiedzy o jego jadalności/toksyczności — może więc być trujący, tyle, że o tym jeszcze nie wiemy
• kilkanaście gatunków (do kilkudziesięciu jeśli ma się dużą wiedzę) warto zbierać jako jadalne.
Nasza wiedza o jadalności jest mieszanką tysiącletniej tradycji i dopiero dwuwiecznej obserwacji poddanej rygorom naukowym. Stąd niekiedy grzyby dawniej tradycyjnie zbierane, przesuwane bywają do "podejrzanych a więc lepiej, gdy nie zbieranych lub jadanych z zastrzeżeniami" np. "gąski zielonki" (Tricholoma equestre) lub wręcz poznaje się niewątpliwie trujące (przypadek "olszówek", z zatruciami typu "rosyjska ruletka wstrząsem uczuleniowym" (Paxillus involutus) a do lat 70 XX w. powszechnie zbierane. Zdarzają się też sytuacje przeciwne, gdy gatunki uznawane w tradycji za niejadalne, są w danej społeczności coraz częściej zbierane - edukacja internetowa wprowadza tu pewne zmiany.
w górze strony w bloku nazw gatunku
W prawym górnym rogu symbolami opisanymi poniżej (jak w fotoindeksie) są podane: kategoria jadalności, status na czerwonej liście, zgłaszalność do GRej.
w fotoindeksie
Liczba na szarym polu w prawym dolnym rogu ikonki w fotoindeksie to ilość zapisów GRej danego taksonu.
W fotoindeksie, w prawym dolnym rogu pola ikonki, w szarym prostokątnym polu, mogą znaleźć się oznaczenia jadalności, ochroniarskie i dotyczące bazy GRej; oto znaczenie tych symboli i napisów:
• liczba w fotoindeksie to ilość zapisów w bazie GRej dla danego taksonu,
• literowe oznaczenie statusu (typu Ex E V itd.) na czerwonej liście,
• § oznacza gatunek chroniony,
• 🛒 oznacza gatunek dopuszczony do obrotu,
• barwnymi kropkami itp. znakami oznaczono kategorie jadalności (szerszy! opis jest w akapicie "Wartość" na stronie danego gatunku):
•! to wyborny jadalny,
• jadalny,
•• połączone symbole jadalności i niejadalności oznaczają, że tradycyjnie jest jadany, jednak są też zastrzeżenia, np. w pewnych warunkach jest trujący lub stosunkowo często u osób wrażliwych może wywołać problemy żołądkowe; czyli są jakieś zastrzeżenia (szerszy! opis jest w akapicie "Wartość" na stronie danego gatunku),
• niejadalny (zwykle nie trujący ale zbyt twardy, niesmaczny, zbyt drobny itp. jak szerzej opisano w pierwszym paragrafie tej strony)
🔴 trujący, może mniej lub bardziej zaszkodzić,
🔴☠ niewątpliwie silnie, śmiertelnie trujący; silnie działający na ludzki organizm, może poważnie zaszkodzić, a nawet doprowadzić do zgonu.