Leccinellum crocipodium (koźlarek bruzdkowany)

opis

Kapelusz w miarę rozwoju bladożółtawy, jakrawo-cytrynowo-żółtawy, pomarańczowo-żółtawy, żółobrązowy, brudno-ciemno-brązowy, w miejscach uciśniętych ciemniejący; 50-200 mm średnicy, półkulisty, z wiekiem poduszkowaty; powierzchnia aksamitna, filcowata, u dojrzałych owocników zwykle popękana na duże poletka oddzielone szerokimi jaśniejszymi rysami.
Pory początkowo jasnożółte, potem cytrynowożółte, z wiekiem oliwkowożółte, oliwkowobrązowe, uciśnięte fioletowieją i brązowieją. Rurki cytrynowożółte, z wiekiem szarożółtawe do brudno-oliwkowo-brązowych.
Trzon początkowo blado-cytrynowo-żółtawy, z wiekiem brudnobiaławy; 50-200 x 10-25 mm, wrzecionowaty (w środkowej części najgrubszy); powierzchnia z drobnymi ciemnymi kosmkami, w górnej części wzdłużnie bruzdowana.
Miąższ białawy, bladocytrynowy, cytrynowo-żółty; na cięciu czerwieniejący, różowiejący i szybko czerniejący, czasem z przejściem przez odcień liliowy lub błękitny.
Reakcje makrochemiczne miąższu: z FeSO₄ zielona, z formaliną żywo różowa, z KOH brązowo pomarańczowa.

space

zarodniki

Wysyp zarodników brudno-żółto-brązowy. Zarodniki elipsoidalno-wrzecionowate, gładkie, 12-18 x 6-8 µm.

Spore print dingy yellow-brown. Spores ellipsoid-fusiform, smooth, 12-18 x 6-8 µm.

występowanie

jest w czekliście ^[105]

Rzadki. Pojedynczo lub w grupach, pod brzozami, bukami, dębami, grabami na ciepłych stanowiskach; latem.

space

jadalne czy trujące? 🟢

ważne! dla grzybiarzy

Jadalny. [105]

Edible.

uwagi

Leccinellum pseudoscabrum (koźlarek grabowy)

Jest to dość charakterystyczny gatunek gdy zwróci się uwagę na młode egzemplarze i ich cytrynowożółtą barwę, także porów (jedyny taki gatunek wśród koźlarzy). Gdy zwróci się uwagę jedynie na kapelusz może na pierwszy rzut oka przypominać koźlarza grabowego (Leccinellum pseudoscabrum).

It is a quite characteristic species especially as far as young specimens are concerned, due to their lemon yellow colour, including the pores (the only such species among Leccinum). As for the cap, it can remind of koźlarek grabowy (Leccinellum pseudoscabrum).

wybrane okazy · selected collections ⇈

#42

mf.070712-71138
leg. Marcin Fałdziński
/pow. kielecki/

#15

mf.070825-75335
leg. Marcin Fałdziński
/pow. kielecki/

nomenklatura, etymologia ℹ️ ⇈

poznanie znaczenia i pochodzenia nazwy ułatwia jej zapamiętanie

Leccinellum crocipodium (Letell.) Della Maggiora et Trassin. • Boletus tessellatus Gill. [🔉 bō·lē·tus tes·se·la·tus] · Krombholziella crocipodia (Letell.) Maire · Leccinum crocipodium (Letell.) Watling · Leccinum nigrescens (Richon et Roze) Singer · Leccinum tesselatum (O.Kuntze) Rauschert, orth.var. [🔉 * tes·se·la·tum] · Leccinum tessellatum (Rostk.) Rauschert [🔉 * tes·se·la·tum] · Leccinum tessulatum (O.Kuntze) Rauschert · Leccinum luteoporum (Bouchinot) Šutara • (pl) koźlarek bruzdkowany · koźlarz bruzdkowany

bōlētus, -i (lat., subst., m) — nazwa najsmaczniejszego grzyba u Rzymian; nie jest jasne o jaki gatunek chodziło, prawdopodobnie był to muchomor cesarski (Amanita caesarea)

tesselatus, -a, -um (lat., adj.) — kostkowaty; o powierzchni z przecinającymi się pod kątem listwami, tworzącymi wzór wkładający się z ± czworoboków; np. powierzchnia pni palm, z bliznami liściowymi; od lat. tessella,-ae - mała, kwadratowa kostka w mozaice

literatura · references

specyfikacja literatury jest widoczna na szerszym ekranie 🛈

Gumińska (1983) — Grzyby i ich oznaczanie. s.288 ^[5]
Hagara (1999) — Houby. s.351 ^[49]
Dermek (1991) — Poznajemy grzyby. s.135 ^[8]
Galli (2000) — I Boleti. 2a Edizione. s.260 ^[79]
Wojewoda (2003) — Checklist of Polish larger Basidiomycetes. · 🔗www.botany.pl ^[105]

publikacje w bazie Projektu Bibliografii Grzybów Wielkoowocnikowych Polski (z adnotowanym wykazem taksonów):
Domański (1955)^[2677]Domański (1955) Grzyby kapeluszowe (Aphyllophorales, Agaricales) zebrane w Wielkopolskim Parku Narodowym w latach 1948-1952.^[2677], Halama (2015)^[1547]Halama (2015) Rubroboletus le-galiae (Boletales, Basidiomycota), a species new for Poland.^[1547] (as: Leccinellum crocipodium), Halama et al. (2016)^[1572]Halama et al. (2016) Tricholoma ustaloides (Agaricales, Basidiomycota) in Poland.^[1572] (as: Leccinellum crocipodium), Kujawa & Gierczyk (2007)^[1769]Kujawa & Gierczyk (2007) Rejestr gatunków grzybów chronionych i zagrożonych. Część II. Podsumowanie roku 2006.^[1769], Skirgiełło (1975)^[3202]Skirgiełło (1975) Fungi. Basidiomycetes. Boletales.^[3202], Wilga & Wantoch-Rekowski (2019)^[2488]Wilga & Wantoch-Rekowski (2019) Grzyby wielkoowocnikowe Trójmiejskiego Parku Krajobrazowego.^[2488], Wojewoda (2003)^[1146]Wojewoda (2003) Checklist of Polish larger Basidiomycetes.^[1146]

w rejestrze grzybów chronionych i zagrożonych GRej

zapisy w GRej wg stanu na 12.11.2024 21:04 1 znaleziska Leccinellum crocipodium (koźlarek bruzdkowany) na terenie Polski

ID na żółtym tle to oznaczenie zweryfikowane przez kustosza GRej, pozostałe oczekują na weryfikację.

Fotografie oznaczone [z wątku] są automatycznie pobrane z wątku bio-forum.pl wskazanego we wpisie; aby upewnić się które odnoszą się do wpisu, należy zajrzeć do wątku.

bez ATPOL 373076 AB94 316491 EE84 71138 75335 FE57 40243 GE33 375503

ID 40 243 oznaczenie: Leccinum crocipodium; lokalizacja: Dębszczyzna k. Bychawy k. Lublina, FE57; data zbioru: 28 sie 2006; sielisko, podłoże, sposób wzrostu: gęsta dębina na obrzeżu lasu liściastego ze znaczną przewagą grabów, na ziemi przy małym drzewku, pojedyńczo; leg. Robert Kozak, det. Sebastian Pintscher; eksykat: TAK, w Stacji ZBŚRiL PAN, 4/RK/8.09.06; uwagi: fot.50688 fot.50689 fot.50690; Dnia 21.09.2006 r. znalazłem w tym samym miejscu ok 1,5 m.! drugi owocnik Leccinum crocipodium.; Dnia 21.09.2006 r. znalazłem na leśnej drodze przy gęstej grabinie ok. 17 m. od poprzedniego stanowiska! 3 owocnik. Rosł razem z Leccinum carpini.; Po przejrzeniu drzewostanu stwierdzam znaczną przewagę małych grabów. [notatka: nie] [fotografie: tak]; publikacja: Kujawa A., Gierczyk B. 2007. Rejestr gatunków grzybów chronionych i zagrożonych. Część II. Wykaz gatunków przyjętych do rejestru w roku 2006. Przegląd Przyrodniczy 18(3-4): 3-70;

ID 71 138 oznaczenie: Leccinum crocipodium; lokalizacja: Północny brzeg lasu Dąbrowa, 0.35 km SE od wsi Bilcza ul. Barytowa, pow. kielecki, świętokrzyskie, EE84; data zbioru: 12 lip 2007; sielisko, podłoże, sposób wzrostu: Fragment lasu bukowego z domieszką sosen i dębów, na brzegu ścieżki leśnej, w liściach bukowych, jeden młody owocnik; leg. det. Marcin Fałdziński; eksykat: tak - zostanie wysłany do Kustosza Bazy; uwagi: W tym lesie z notuję go po raz pierwszy, mimo iż zbieram w nim grzyby od ponad 10 lat.; fot.106711; Siedlisko; fot.106712 fot.106713 fot.106714 fot.106715 fot.106716 [notatka: nie] [fotografie: tak];

ID 75 335 oznaczenie: Leccinum crocipodium; lokalizacja: Las Dąbrowa - oddz. 166, Bilcza, pow. kielecki, świętokrzyskie, EE84; data zbioru: 25 sie 2007; sielisko, podłoże, sposób wzrostu: dąb, leszczyna, sosna i młody jarząb, gliniaste, jeden dojrzały owocnik; leg. det. Marcin Fałdziński; eksykat: tak - zostanie wysłany do Kustosza Bazy; uwagi: Więcej w wątku: [bf:115700] fot.116670; Leccinum crocipodium - koźlarz bruzdkowany [notatka: tak - zapis wideo] [fotografie: tak - prezentujące szereg cech]; związane wątki bio-forum.pl: 115700 ;

ID 316 491 oznaczenie: Leccinum crocipodium; lokalizacja: Puszcza Bukowa, 1,7 km na N od Dobropola Gryfińskiego, pow. gryfiński, woj. zachodniopomorskie, AB94; data zbioru: 27 lip 2018; sielisko, podłoże, sposób wzrostu: grąd w dolinie strumienia, na ziemi, pojedynczo; leg. det. Grazyna Domian; eksykat: tak - zostanie przesłany do Kustosza; uwagi: gatunek omówiony w wątku [bf:1010900] [notatka: tak] [fotografie: tak]; związane wątki bio-forum.pl: 1010900 ;

ID 373 076 oznaczenie: Leccinellum crocipodium; lokalizacja: 1 km na E od wsi Litewniki Nowe, pow. Łosicki, woj. mazowieckie; data zbioru: 2 wrz 2023; sielisko, podłoże, sposób wzrostu: las grabowo-dębowy z udziałem brzozy, , Pojedyńczo; leg. det. Tomasz Laskowski; uwagi: Leśnictwo Dubicze fot.1490042 fot.1490043 [fotografie: tak];

ID 375 503 oznaczenie: Leccinellum crocipodium (Letell.) Della Maggiora et Trassin.; lokalizacja: 2 km od Rudka gmina Chełm, pow. Chełm, woj. lubelskie, GE3375; data zbioru: 4 sie 2024; sielisko, podłoże, sposób wzrostu: las mieszany , dąb ,sosna , grab ,leszczyna ,brzoza , osika, na ziemi przy rosnącym dębie, jeden owocnik; leg. det. Mariusz Kuczyński; eksykat: suszek jest; uwagi: Pojedyńczy owocnik znaleziony przy starym dębię w lesie mieszanym , rosły jeszcze brzozy, graby , sosny , modrzewie , leszczyna , olcha , stanowisko widne .Wysokość 11 cm , kapelusz 7 cm , suszek został wysłany do kustosza w sierpniu .; związane wątki bio-forum.pl: 1558943 ;