Hydnellum scabrosum (kolczakówka szorstka)

Thaxterogaster purpurascens (zasłonak purpurowiejący) — GREJ: ID175082 (© autora fot.)

opis

Kapelusz początkowo jasny, orzechowobrązowy, z różowofioletowym odcieniem, z wiekiem ciemnieje do czerwonobrązowego i czarnobrązowego; 40-140 mm średnicy, nieregularnie kolisty, początkowo wypukły, potem płaski, z zagłębionym centrum i z wiekiem pofałdowany; powierzchnia szybko pęka, poczynając od centrum, na miękkie przylegające łuseczki, z wiekiem są one coraz wyraźniejsze i bardziej odstające; brzeg podwinięty.

space

Trzon brązowawy do ciemnobrązowego z siną, czarnozieloną podstawą; 30-100 x 10-35 mm, równogruby lub zwężający się ku podstawie; powierzchnia wzdłużnie włókienkowata lub z drobnymi łuseczkami; pełny.

space

Pileus initially light-coloured, nutty-brown, with pink-violet tint, with age darkens to red-brown and black-brown; 40-140 mm in diameter, irregularly spherical, initially convex, later plane, umbilicate and with age undulating; surface quickly cracks, starting from the centre, creating soft appressed squamules, with age they are more and more distinctly projecting; margin incurved.

space

Stipe brownish to dark brown with livid, black-green base; 30-100 x 10-35 mm, equal or tapering towards the base; surface longitudinally fibrillose or with tiny scales; solid.

space

występowanie

Jest w czekliście.^[105]

Gatunek podlega ochronie ścisłej (poz. I.35 wg aktualnego rozporządzenia). Nie mają do niego zastosowania wyłączenia spod ochrony uzasadnione względami godpodarki rolnej, leśnej lub rybackiej (§7.1). Do ustawowej ochrony został włączony w 2004 roku.

Rzadki. Od lata do jesieni, pojedynczo, w grupach lub zrośnięte po kilka pod drzewami liściastymi, bukami, dębami, kasztanowcami; może także występować pod świerkami [11].

Rare. Summer-fall, solitary, gregarious or clustered under decidious trees, beech, oak, chestnut; can be found under spruce.

jadalne czy trujące? 🟡

ważne! dla grzybiarzy

Niejadalny z uwagi na bardzo gorzki smak.

space

uwagi

Sarcodon imbricatus (sarniak świerkowy) — sarniak świerkowy (Sarcodon imbricatus)

Hydnellum joeides (kolczakówka fiołkowa) — kolczakówka fiołkowa (Hydnellum joeides)

Gatunek wyróżniający się sino-zielonym zabarwieniem miąższu w podstawie trzonu. Od sarniaka świerkowego (Sarcodon imbricatus) różni się siedliskiem, gdyż ten ostatni rośnie pod drzewami iglastymi, jego miąższ nie jest silnie gorzki w smaku.

space

Species distinguished by blue-green colour of flesh in the base of the stipe. From sarniak świerkowy (Sarcodon imbricatus) differs in habitat, as the latter grows under coniferous trees and its flesh does not have strongly bitter taste.

space

wybrane okazy · selected collections ⇈

#17

02 08 18 - 1
leg. Marek Snowarski
/okolice Milicza/

#10

04 08 13 - 1
/okolice Milicza/

literatura · references

specyfikacja literatury jest widoczna na szerszym ekranie 🛈

Breitenbach J., Kraenzlin F., 1986 — Fungi of Switzerland 2 - Non gilled fungi p.279 [26II]
Vesely, Kotlaba, Pouzar, 1972 — Prehled ceskoslovenskych hub. p.120 [11]
Wojewoda W., 2003 — Checklist of polish larger basidiomycetes. [105]
Rozporządzenie Ministra Środowiska, 2014 — z dnia 9 października 2014r. w sprawie ochrony gatunkowej grzybów [50.14]

dane w bazie „publikacji po 2000 r.” #[4370]
Sarcodon scabrosus (Fr.) P. Karst. · publikacje: Narkiewicz 2005, Kujawa i Gierczyk 2011, Kozłowska i in. 2015, Karasiński 2016, Kozłowska i in. 2019, Ślusarczyk 2019, Gierczyk i Ślusarczyk 2020, Ślusarczyk 2020d, Chachuła i Fiedor 2020 (as: Hydnellum scabrosum)

znaleziska Hydnellum scabrosum na terenie Polski

w rejestrze grzybów chronionych i zagrożonych GRej

zapisy w GRej wg stanu na dzień 2023.04.11

ID na żółtym tle to oznaczenie zweryfikowane przez kustosza GRej, pozostałe oczekują na weryfikację.

Fotografie oznaczone [z wątku] są automatycznie pobrane z wątku bio-forum.pl wskazanego we wpisie; aby upewnić się które odnoszą się do wpisu, należy zajrzeć do wątku.

AB-09 189900 BB-01 288683 BB-20 146864 CB-44 116641 DE-47 362911 DE-54 171172 DE-55 157388 351860 180301 252093 194709 DE-56 351789 291776 172050 291778 174587 351798 203219 194783 194784 DE-57 178815 DE-64 242906 DE-65 334324 349726 DE-67 288444 ED-90 182944 EE-43 356576 EE-90 175082

ID116641 Sarcodon scabrosus; Męcikał Struga, CB-44; 2008.09.24; Bór sosnowy z domieszką brzozy; na ziemi przy około 20 letniej sośnie 5 owocników koło siebie; leg. Wojciech Mazurkiewicz; det. Anna Kujawa; eksykat: TAK, w Stacji ZBŚRiL PAN, 11/WM/29.09.08, tak; publikacja: Kujawa A., Gierczyk B. 2011. Rejestr gatunków grzybów chronionych i zagrożonych w Polsce. Część IV. Wykaz gatunków przyjętych do rejestru w roku 2008. Przegląd Przyrodniczy 22(1): 17-83
uwagi: zdjęcia:
fot. 206095 fot. 206096

ID146864 Sarcodon scabrosus; 3 km S, Gościno, pow. kołobrzeski, zachodniopomorskie, BB-20; 22.09.2009; las dębowo-bukowy, nad jeziorem Kamickim; na ziemi pojedynczo, dwa owocniki; leg. Paweł Paulus; det. Paweł Paulus; eksykat: tak, zostanie wysłany, tak, notatka: https://www.bio-forum.pl/messages/33/276638.html
uwagi: fot. 278366 fot. 278367 fot. 278368

ID157388 Sarcodon scabrosus; 1,5 km S,Stobiecko Miejskie, pow. radomszczański, woj. łódzkie, DE-55; 2009.08.18; dąbrowa; na ziemi,w lisciastej ściółce pojedynczo i małych grupkach ok.40 owocników; leg. Jacek Nowicki; det. Jacek Nowicki; eksykat: tak,w Stacji, tak, notatka: nie
uwagi: Zdjęcia w wątku https://www.bio-forum.pl/messages/33/264626.html

dodatkowe zdjęcia z dn.23 sierpnia
fot. 310194 fot. 310195

i dn.3 września
fot. 310196 fot. 310197 fot. 310198

Sarniaki te występują w tym miejscu wraz z kolczakówką strefowaną-id120979 i korkozębem pozrastanym-id153750

ID171172 Sarcodon scabrosus; 1 km SW,Adamów,gm.Ładzice, pow. radomszczański, woj. łódzkie, DE-54; 2010.08.22; las mieszany-dęby,brzozy,sosny; na ziemi,pod dębami grupa 35-40 owocników na kilku metrach kw; leg. Jacek Nowicki; det. Jacek Nowicki; eksykat: tak,w Stacji, tak, notatka: nie
uwagi: przybliżone namiary 51st05'45,6"N 19 st16'22,4"E

fot. 362907 fot. 362908 fot. 362909 fot. 362910

ID172050 Sarcodon scabrosus; 1,5 km SW,Grzebień,gm.Radomsko, pow. radomszczański, woj. łódzkie, DE-56; 2010.08.29; fragment lasu:dąbrowa (d.czerwone); na ziemi grupa ponad 20 owocników; leg. Jacek Nowicki; det. Jacek Nowicki; eksykat: tak,w Stacji, tak, notatka: nie
uwagi: fot. 366044 fot. 366045 fot. 366046

ID174587 Sarcodon scabrosus; 0,7 km E,Grzebień,gm.Radomsko, pow. radomszczański, woj. łódzkie, DE-56; 2010.08.29; liściasty podrost-gł.dęby i kilka świerków,fragment lasu mieszanego (sosna,brzoza,dąb); na ziemi,w ściółce ponad 35 owocników na ok.100mkw; leg. Jacek Nowicki; det. Jacek Nowicki; eksykat: tak,w Stacji, tak, notatka: nie
uwagi: przybliżone namiary 51st 01' 47,0"N 19st 30' 23,3"E

siedlisko
fot. 373605

owocniki
fot. 373606 fot. 373607

ID175082 Sarcodon scabrosus; okolice Rząbca, pow. włoszczowski, woj. małopolskie, EE-90; 2010.09.18; polana z młodymi drzewami liściastymi (dąb, olcha, brzoza) pomiędzy młodnikami sosnowymi; w mchu trzy sztuki zrośnięte ze sobą; leg. Waldemar Czerniawski; det. Waldemar Czerniawski; eksykat: nie, tak, notatka: nie
uwagi: powierzchnia kapelusza jaśniejsza niż S. imbricatus, drobno łuseczkowana. Dolna część trzonu koloru zielono-niebieskiego. Zapach owocników deliaktnie mączny, natomiast smak bardzo gorzki.

fot. 374810 fot. 374811

ID178815 Sarcodon scabrosus; 0,8 km NW,leśn.Sowinek,gm.Kobiele Wielkie, pow. radomszczański, woj. łódzkie, DE-57; 2010.09.13; las dębowo-jodłowy z gęstym podrostem i podszytem; na ziemi grupa ponad 15 owocników; leg. Jacek Nowicki; det. Jacek Nowicki; eksykat: tak,w Stacji, tak, notatka: nie
uwagi: fot. 385712 fot. 385713

ID180301 (potwierdzenie 157388) Sarcodon scabrosus; 1,5 km S,Stobiecko Miejskie (Radomsko), pow. radomszczański, woj. łódzkie, DE-55; 2010.09.03; dąbrowa (dęby czerwone); na ziemi,w liściastej ściółce ok. 30 owocników w trzech grupach; leg. Jacek Nowicki; det. Jacek Nowicki; eksykat: przy pierwotnym zgłoszeniu, tak, notatka: nie
uwagi: fot. 391043 fot. 391044 fot. 391045

Sarniaki rosną w tej dąbrowie wraz z kolczakówką strefowaną (id180292) i korkozębem pozrastanym (id180295)

ID182944 Sarcodon scabrosus; 1,5 km NE Emilianów, pow. tomaszowski, woj. łódzkie, ED-90; 2010.08.24; las liściasty dębowy, pojedyncze brzozy; przy leśnej drodze, na ziemi w mchu i wśród liści ok dwadzieścia owocników na pow 1 m2; leg. Joanna Gądek; det. Joanna Gądek; eksykat: nie, tak, notatka: nie
uwagi: smak miąższu gorzki

fot. 398234 fot. 398235

ID189900 Sarcodon scabrosus; Dźwirzyno, obok hotelu Senator, pow. Kołobrzeski, woj. Zachodniopomorskie, AB-09; 2011.08.19; drągowina sosnowa; na ziemi pod sosnami grupa 10 owocników; leg. Tadeusz Twardy; det. tadeusz kowalski; eksykat: Tak - fragment owocnika, tak, notatka: nie
uwagi: fot. 437250 fot. 437251 fot. 437252

ID194709 (potwierdzenie 157388) Sarcodon scabrosus; 1,5 km S od skrzyżowania dróg DK1 i DK42 w Stobiecku Miejskim ( Radomsko ), gm.Radomsko, pow. radomszczański, woj. łódzkie, DE-55; 2011.08.16; dąbrowa; na ziemi, w liściastej ściółce grupa kilku owocników; leg. Jacek Nowicki; det. Jacek Nowicki; eksykat: tak, przy pierwotnym zgłoszeniu, tak, notatka: nie
uwagi: fot. 461117 fot. 461118

ID194783 (potwierdzenie 172050) Sarcodon scabrosus; 1,5 km SW od wsi Grzebień, gm.Radomsko, pow. radomszczański, woj. łódzkie, DE-56; 2011.08.28; fragment lasu mieszanego:dąbrowa (d.czerwone); na ziemi grupa kilkunastu owocników; leg. Jacek Nowicki; det. Jacek Nowicki; eksykat: tak, przy pierwotnym zgłoszeniu, tak, notatka: nie
uwagi: 51st 1' 11,6" N i 19st 29' 10,12" E

fot. 461563 fot. 461564

ID194784 (potwierdzenie 174587) Sarcodon scabrosus; 0,7 km E od wsi Grzebień, gm.Radomsko, pow. radomszczański, woj. łódzkie, DE-56; 2011.08.28; fragment lasu mieszanego (sosna,brzoza,dąb): liściasty podrost-gł.dęby i kilka świerków; na ziemi grupa kilku owocników; leg. Jacek Nowicki; det. Jacek Nowicki; eksykat: tak, przy pierwotnym zgłoszeniu, tak, notatka: nie
uwagi: fot. 461570 fot. 461571 fot. 461572 fot. 461573

ID203219 (potwierdzenie 174587) Sarcodon scabrosus; 0,7 km E od wsi Grzebień, gm.Radomsko, pow. radomszczański, woj. łódzkie, DE-56; 2012.07.25; liściasty podrost-gł.dęby i kilka świerków,fragment lasu mieszanego (sosna,brzoza,dąb); na ziemi grupa ponad 20 owocników; leg. Jacek Nowicki; det. Jacek Nowicki; eksykat: tak, przy pierwotnym zgłoszeniu, tak, notatka: nie
uwagi: fot. 509190 fot. 509191

ID242906 Sarcodon scabrosus; 2,5 km N od wsi Jamno, gm.Mykanów, pow. częstochowski, woj. śląskie, DE-64; 2014.07.16; dąbrowa z domieszką sosen; na ziemi grupa kilku owocników; leg. Jacek Nowicki; det. Jacek Nowicki; eksykat: tak, w Stacji, tak, notatka: nie
uwagi: 50st 59' 33,5" N i 19st 12' 56,58" E

fot. 691637 fot. 691638 fot. 691639

ID252093 (potwierdzenie 157388) Sarcodon scabrosus; 1,5 km S od skrzyżowania dróg DK1 i DK42 w Stobiecku Miejskim ( Radomsko ), pow. radomszczański, woj. łódzkie, DE-55; 2014.07.25; las mieszany; pas dębów czerwonych; na ziemi kilkanaście owocników w kilku grupach; leg. Jacek Nowicki; det. Jacek Nowicki; eksykat: tak, w Stacji, tak, notatka: nie
uwagi: fot. 724622 fot. 724623 fot. 724624 fot. 724625

29.07.2014
fot. 724626 fot. 724627

ID288444 (potwierdzenie 255666) Sarcodon scabrosus; 1,2 km SE od wsi Jasień, gm. Kobiele Wielkie, pow. radomszczański, woj. łódzkie, DE-67; 2016.08.04; dąbrowa z dębów czerwonych; na ziemi grupa kilku owocników; leg. Jacek Nowicki; det. Jacek Nowicki; eksykat: tak, w Stacji, tak, notatka: nie
uwagi: 50st 59' 41" N i 19st 35' 8,5" E

fot. 866351 fot. 866352 fot. 866353

ID288683 Sarcodon scabrosus; 1,2 km na S od st.kolej. Bagicz, pow. kołobrzeski, woj. Zachodniopomorskie, BB-01; 2016.08.11; buczyna; na ziemi w wiązkach i pojedynczo, 15 owocników; leg. Tadeusz Twardy; det. tadeusz kowalski; eksykat: Tak - będzie wysłany do kustosza bazy, tak, notatka: nie
uwagi: fot. 867650 fot. 867651

ID291776 (potwierdzenie 172050) Sarcodon scabrosus; 1,5 km SW od wsi Grzebień, gm.Radomsko, pow. radomszczański, woj. łódzkie, DE-56; 2016.08.11; mały fragment lasu: dąbrowa (d.czerwone); na ziemi grupa kilkunastu owocników; leg. Jacek Nowicki; det. Jacek Nowicki; eksykat: tak, w Stacji, tak, notatka: nie
uwagi: fot. 880737 fot. 880738 fot. 880739

ID291778 (potwierdzenie 174587) Sarcodon scabrosus; 0,7 km E od wsi Grzebień, gm.Radomsko, pow. radomszczański, woj. łódzkie, DE-56; 2016.08.04; liściasty podrost-gł. dęby i kilka świerków, fragment lasu mieszanego (sosna, brzoza, dąb); na ziemi grupa kilkunastu owocników; leg. Jacek Nowicki; det. Jacek Nowicki; eksykat: tak, przy pierwotnym zgłoszeniu, tak, notatka: nie
uwagi: fot. 880749 fot. 880750

11.08.
fot. 880751 fot. 880752 fot. 880753

ID334324 Sarcodon scabrosus; 1,5 km NE od wsi Teklinów, gm. Kruszyna, pow. częstochowski, woj. śląskie, DE-65; 2020.07.19; bór sosnowy z domieszką brzóz i dębów; na ziemi, pod dębem czerwonym grupa ponad 20 owocników; leg. Jacek Nowicki; det. Jacek Nowicki; eksykat: tak, wyślę Kustoszowi, Błażejowi Gierczykowi, tak, notatka: nie
uwagi: GPS: 50st 59' 54,8" N i 19st 22' 35,5" E

fot. 1159362 fot. 1159363 fot. 1159364 fot. 1159365 fot. 1159366 fot. 1159367 fot. 1159368

ID349726 Sarcodon scabrosus; 1 km E od wsi Pieńki Szczepockie; gm. Kruszyna, pow. częstochowski, woj. śląskie, DE-65; 2021.09.07; las mieszany -brzoza, dąb czerwony, sosna, kruszyna; na ziemi, pod dębami czerwonymi grupa kilkunastu owocników; leg. Jacek Nowicki; det. Jacek Nowicki; eksykat: tak, w Stacji, tak, notatka: nie
uwagi: GPS: 51st 0' 11,8" N 19st 21' 41,2" E

fot. 1265691 fot. 1265692 fot. 1265693 fot. 1265694 fot. 1265695

ID351789 (potwierdzenie 174587) Sarcodon scabrosus; 0,5 km SE od wsi Grzebień; gm. Radomsko, pow. radomszczański, woj. łódzkie, DE-56; 2021.08.14; bór sosnowy; miejscami dęby czerwone, brzozy i inne; na ziemi ponad 80 owocników w dwóch grupach ( >60 + >20 ); leg. Jacek Nowicki; det. Jacek Nowicki; eksykat: tak, w Stacji, tak, notatka: nie
uwagi: Namiary GPS grupy liczniejszej: 51st 1' 44" N 19st 30' 14" E

fot. 1283869 fot. 1283870 fot. 1283871 fot. 1283872 fot. 1283873 fot. 1283874

PS. Stanowisko ze zgłoszenia pierwotnego przestało istnieć ( zrąb zupełny ) w 2019.

ID351798 Sarcodon scabrosus; 2 km SW od wsi Grzebień; gm. Radomsko, pow. radomszczański, woj. łódzkie, DE-56; 2021.08.14; bór sosnowy; pobocze drogi obsadzone brzozami i dębami czerwonymi; na ziemi grupa 7 owocników; leg. Jacek Nowicki; det. Jacek Nowicki; eksykat: tak, w Stacji, tak, notatka: nie
uwagi: GPS: 51st 1' 2" N 19st 28' 44,5" E

fot. 1284099 fot. 1284100 fot. 1284101

W sierpniu 2019 znalazłem tam jeden owocnik sarniaka, a w sierpniu 2020 dwa owocniki.

ID351860 Sarcodon scabrosus; 1 km NW od zbiornika wodnego Wymysłówek; gm. Radomsko, pow. radomszczański, woj. łódzkie, DE-55; 2021.07.30; bór sosnowy z domieszką dębów, dębów czerwonych i brzóz; na ziemi, pod dębami czerwonymi grupa 8 owocników; leg. Jacek Nowicki; det. Jacek Nowicki; eksykat: tak, w Stacji, tak, notatka: nie
uwagi: GPS: 51st 3' 55,5" N 19st 22' 58" E

fot. 1284897 fot. 1284898 fot. 1284899 fot. 1284900 fot. 1284901

ID356576 Sarcodon scabrosus; 500 m na południe od pływalni w m.Czarniecka Góra, gm. Stąporków ,woj. świętokrzyskie, pow. pow. konecki woj. woj. świętokrzyskie EE-43; 2020.08.29; Trzy owocniki u podstawy pni młodej wierzby. Nieopodal dwa 20-30 letnie dęby. Wokół monokultura jodłowa.; Podłoże piaszczyste. Brak sosny, świerka w pobliżu. Po drugiej stronie drogi aleja z brzóz.; leg. Jan Kochanowski; det. B.Gierczyk; eksykat: BGF0009174, Tak, w wątku
uwagi: Rokrocznie na przełomie sierpnia/września max kilka owocników. Smak - początkowo łagodny, potem lekko gorzkawy, a nawet piekący. Słabo wyczuwalny zapach maggi.

Wątek:
https://www.bio-forum.pl/messages/33/1162537.html

ID362911 Sarcodon scabrosus; 2 km NE od wsi Wąglin; gm. Gomunice, pow. radomszczański, woj. łódzkie, DE-47; 2022.10.01; las mieszany -dęby, jodły, osiki, graby i inne; na ziemi dwa owocniki; leg. Jacek Nowicki; det. Jacek Nowicki; eksykat: tak, w Stacji, tak, notatka: nie
uwagi: GPS: 51,1587 19,5904

fot. 1386718 fot. 1386719