Tx: 451
grzyby.pl

Macrolepiota procera (Scop.) Sing.

czubajka kania, "kania" · "sowa", Parasol Mushroom /en/
autorzy i statusy taksonu są widoczne na szerszym ekranie 🛈
Macrolepiota procera (czubajka kania)
Macrolepiota procera (czubajka kania)
młody owocnik, na poboczu drogi leśnej
Macrolepiota procera (czubajka kania)
rozwijający się owocnik
Macrolepiota procera (czubajka kania)
Macrolepiota procera (czubajka kania)
rozwinięty owocnik; w trawie, w dębinie
Macrolepiota procera (czubajka kania)
pod dębami
Macrolepiota procera (czubajka kania)
w trawie, w dębinie
Macrolepiota procera (czubajka kania)
młody owocnik, z już rozwiniętym trzonem ale z jeszcze nie rozpostartym kapeluszem, las liściasty klony-lipy

owocnik

Macrolepiota procera (czubajka kania)
Macrolepiota procera (czubajka kania)
powierzchnia trzonu; w zbliżeniu
Owocniki duże, o długim wysmukłym trzonie.

space

Blaszki białe, ostrze w wiekiem może brązowieć; miękkie i kruche; szerokie (10-20 mm); gęste; wolne, bardzo wyraźnie oddzielone od trzonu.

space

Miąższ w kapeluszu biały, miękki, w kapeluszu u dojrzałych okazów watowaty; w trzonie zdrewniały, włóknisty, łykowaty; niezmienny; smak łagodny, orzechowy; zapach charakterystyczny, wyraźny, przyjemny słodkawo-aromatyczny.

space

zarodniki

Macrolepiota procera (czubajka kania)
Wysyp zarodników biały. Zarodniki elipsoidalne, gładkie, bezbarwne, 15-20 x 10-13 µm.
Spore print white. Spores ellipsoid, smooth, hyaline, 15-20 x 10-13 µm.

występowanie

Jest w czekliście. [105]
Pospolity. Owocniki wyrastają od lata do jesieni, pojedynczo lub w grupach po kilka, w lasach liściastych, rzadziej w iglastych, często w miejscach świetlistych, na obrzeżach lasów, w trawie, na łąkach.
Common, summer-fall, solitary or in small groups, in light forests, on forest edges, on meadows.

jadalne czy trujące? 🟢! 🛒

dopuszczony do obrotu 🛒
Jeden z najsmaczniejszych grzybów jadalnych, ma delikatny, specyficzny smak i słodkawy przyjemny zapach. Jada się tylko kapelusze. Najczęściej się ją panieruje i jest to w mojej ocenie słuszna decyzja.
Edible and choice, very well tasted.

komentarze

Są też inne sposoby spożytkowania tego dobrego grzyba:
Otóż kania spożywana jest u nas rzeczywiście w formie kotleta ( panierowanego lub nie) ale można ją marynować. Zbiera się małe owocniki, jeszcze nierozwinięte, twarde, i takie przyrządza się w zalewie podobnie jak inne grzyby. Znakomite. Jeżeli chcę zbierać kanie jadę do puszczy Niepołomickiej. Tam w środku puszczy znalazłem łąkę - torfowisko długie na 5 km, na której rosną tysiące kań. Mozna wybierać małe lub duże. Kanie rosną tam bez sąsiedztwa drzew, żyją w symbiozie z trawami łąkowymi. Można zebrać 200, 300 lub większą ilość. Tym samym można pogrymasić i wybierać...

space

Grzyb charakterystyczny i łatwy do odróżnienia od innych gatunków.

space

Druga bardzo pospolita "kania" - czubajnik czerwieniejący (Chlorophyllum rhacodes) - nie jest przez większość grzybiarzy odróżniana od czubajki kani; jednak przy uważniejszej obserwacji wyraźnie różni się czerwieniejącym, brunatniejącym miąższem (zwłaszcza w trzonie) i brakiem zygzakowatego wzoru na trzonie (powierzchnia trzonu nie jest spękana); z punktu widzenia kulinarnego brakuje jej charakterystycznego słodkawego zapachu i smaku co w moim przekonaniu dyskwalifikuje ją w roli kandydatki na patelnię.

Macrolepiota mastoidea (czubajka sutkowata)
Macrolepiota mastoidea (czubajka sutkowata) · w grupie pod jesionami/grabami/klonami
Inne gatunki dużych czubajek są o wiele rzadsze:

space

Małe egzemplarze z nieporozrywaną w centrum kapelusza skórką i przylegającymi łuskami, powinny być porównane z również jadalnymi czubajką gwiaździstą (Macrolepiota konradii) i czubajką białotrzonową (Macrolepiota excoriata), pierwsza jest ciemniej zabarwiona i ma drobne łuseczkowate spękania powierzchni trzonu, wyrasta w lasach liściastych; druga jest jaśniejsza, powierzchnię trzonu ma gładką, jest dość rzadka, ciepłolubna, owocniki wyrastają głównie poza lasem, na suchych łąkach, pastwiskach, trawnikach.

space

czy można pomylić czubajkę z muchomorem zielonawym (sromotnikowym)

To, że czubajka kania może być powszechnie mylona z muchomorem zielonawym (Amanita phalloides) należy w mojej ocenie to tzw. "legend miejskich" - bezkrytycznie powtarzanych opowieści nie mających podstawy w faktach. Opowieści te funkcjonują też w mediach na zasadzie "jedna baba drugiej babie powiedziała, że ...", czy też współcześnie jako tzw. "fakty internetowe/prasowe/medialne/fejki", czyli dezinformacja.

space

W mojej ocenie, pomylenie czubajki kania z czymkolwiek innym jest możliwe u osób, które nigdy tego grzyba świadomie nie widziały: ani w naturze, ani na obrazku. Poza oczywistą, ogromną różnicą w ogólnym wyglądzie, a zwłaszcza w strukturze powierzchni kapelusza (u kani z odstającymi, przyrośniętymi, wełnistymi łuseczkami), inna jest też powierzchnia trzonu obu gatunków.

space

Zobacz też uwagi na temat różnicowania obu gatunków na stronie muchomora zielonawego (Amanita phalloides).

space

space

wybrane okazy · selected collections

#13
99 10 01 - 1
leg. Marek Snowarski
/Dolny Śląsk, okolice Obornik Śląskich/
#6
05 08 28 - 15
/Góry Kaczawskie/
#8
05 10 01 - 12
/Czechy, Trebonsko, Luznice, Dvur Hamr/
literatura · references
specyfikacja literatury jest widoczna na szerszym ekranie 🛈
ta strona być może używa ciasteczek (cookies), korzystając z niej akceptujesz ich użycie — więcej informacji