Macrolepiota mastoidea (czubajka sutkowata)

opis

Kapelusz jasnoochrowy do jasno-orzechowo-brązowego, powierzchnia z wiekiem pęka łuseczki odsłaniając białawą powierzchnię pomiędzy nimi; 70-120(150) mm średnicy, początkowo cylindryczno-jajowaty, potem stożkowato-dzwonowaty, w końcu płaski, z ostrym garbkiem-brodawką w centrum; brzeg ostry.

space

Trzon jasnoochrowy, ponad pierścieniem gładki lub drobnokosmkowaty, poniżej drobno łuszeczkowaty, łuseczki ciemniejsze, ochrowe ułożone w niewyraźne pierścienie na jaśniejszej kremowej powierzchni; 80-150 x 8-12 mm, cylindryczny, podstawa nieco rozszerzona, początkowo pełny, z wiekiem wydrążony; pierścień błoniasty, pojedynczy, nieco przesuwalny, górna powierzchnia brązowawo punktowana, dolna biaława.

space

Pileus light ochre to light nutty-brown, surface in age cracks into scales revealing whitish surface in between; 70-120(150) mm in diameter, initially cylindric-oval, later conic-bell-shaped, finally plane, with an acute central umbo-wart; margin sharp.

space

Stipe light ochre, above the ring smooth or finely floccose, below minutely squamulose, scales darker, ochre laid out in indistinct rings on a lighter creamy surface; 80-150 x 8-12 mm, cylindrical, base slightly bulbous, initially solid, in age hollow; membranous ring, single, slightly moveable, upper surface brownish punctate, lower whitish.

space

występowanie

Jest w czekliście.^[105]

Rzadka. Owocniki wyrastają pojedynczo i gromadnie w świetlistych miejscach w lasach liściastych, parkach, zaroślach i wśród roślinności zielnej.

Rare. Sporocarps solitary or gregarious in bright spots in deciduous forests, parks, scrub and in the midst of herbaceous plants.

jadalne czy trujące? 🟢

ważne! dla grzybiarzy

Jadalna. ^[105]

Edible.

uwagi

Macrolepiota konradii (czubajka gwiaździsta) — czubajka gwiaździsta (Macrolepiota konradii)

Wyróżnia się szereg drobnych gatunków wokół czubajki sutkowatej (Macrolepiota mastoidea) jak: Macrolepiota gracilenta, Macrolepiota rickenii (ta ma mieć mniejszy kapelusz i ponad 2x dłuższy od jego średnicy trzon), czy Macrolepiota affinis. Jeden z nich - czubajkę gwiaździstą (Macrolepiota konradii) - podaję w atlasie na osobnej stronie.

wybrane okazy · selected collections ⇈

literatura · references

specyfikacja literatury jest widoczna na szerszym ekranie 🛈

Breitenbach J., Kraenzlin F., 1995 — Fungi of Switzerland 4 - Agarics 2nd part p.251 [26IV]
Hagara, L., Antonin, V., Baier, J., 1999 — Houby. p.249 [49]
Wojewoda W., 2003 — Checklist of polish larger basidiomycetes. [105]

dane w bazie „publikacji po 2000 r.” #[3397]
Macrolepiota mastoidea (Fr.) Singer · synonimy: M. rickenii (Velen.) Bellu & Lanzoni, M. umbonata (Schum.) J. Schrot.
uwagi: w IF brak nazwy M. umbonata
publikacje: Flisińska 2004 (as: Macrolepiota gracilenta i M. mastoidea), Ławrynowicz i in. 2002, Flisińska 2000, Lisiewska i Król 2007, Łuszczyński 2008, Gumińska 2000, Kujawa 2009, Kałucka 2009a, Bujakiewicz 2010, Ławrynowicz i in. 2002a , Ślusarczyk 2012, Kujawa i in. 2012b, Karasiński i in. 2015, Kozłowska i in. 2015, Kujawa i in. 2015a , Kujawa i Gierczyk 2016 (as: M. mastoidea var. mastoidea), Gierczyk i in. 2018, Hoffeins i in. 2017 (as: M. mastoides var. rickenii), Kozłowska i in. 2019, Gierczyk i in. 2019b, Kujawa i in. 2019, Kujawa i in. 2020, Ślusarczyk 2021, Gierczyk i in. 2020 (as: M. rickenii)

znaleziska Macrolepiota mastoidea na terenie Polski

w rejestrze grzybów chronionych i zagrożonych GRej

zapisy w GRej wg stanu na dzień 2023.04.11

ID na żółtym tle to oznaczenie zweryfikowane przez kustosza GRej, pozostałe oczekują na weryfikację.

Fotografie oznaczone [z wątku] są automatycznie pobrane z wątku bio-forum.pl wskazanego we wpisie; aby upewnić się które odnoszą się do wpisu, należy zajrzeć do wątku.

366209 359534 150545 AB-38 337047 AB-93 328644 AB-94 328642 335549 AC-03 350908 AC-37 364300 AC-48 363849 BC-99 211904 DE-45 255054 DE-46 349448 DE-47 362001 365041 DE-95 295307

ID150545 Macrolepiota mastoidea; Tycówka, przysiółek Ciśca w Gminie Węgierska Górka pow. Żywiec woj. śląskie; 2009.10.01; Górska łąka kośna; W trawie pojedynczo 3 szt. w pobliżu siebie; leg. Ryszard Taran; det. Błażej Gierczyk; eksykat: Analizował Błażej Gierczyk, tak, notatka: nie
uwagi: Współrzędne: mapa.szukacz.pl 49,602895 19,088144
Wątek na Bio-forum https://www.bio-forum.pl/messages/33/283574.html z dnia 2009.10.13

ID211904 Macrolepiota mastoidea v. mastoidea; ok. 1,6 km na NE od Radojewa, pow. Poznań, woj. wielkopolskie, BC-99; 2012.10.18; tyczkowina(?) sosnowa rosnąca nieopodal brzegu rzeki; na ziemi wśród ściółki z igieł sosny kilka-kilkanaście owocników w różnym wieku; leg. Barbara Kudławiec; det. Błażej Gierczyk; eksykat: BGF/BF/BK/121018/0001, tak, notatka: nie
uwagi: N 52°30'29,31" E 16°58'05,66"
nadl. Łopuchówko, leśn. Marianowo, oddz. 202

forma ochrony w ramach sieci Natura 2000: obszar specjalnej ochrony siedlisk SOOS (Dyrektywa siedliskowa) Biedrusko; Park Krajobrazowy Biedrusko

siedlisko
fot. 551477
owocniki (detale budowy)
fot. 551478 fot. 551479 fot. 551480 fot. 551481 fot. 551482 fot. 551483 fot. 551484 fot. 551485 fot. 551486 fot. 551487 fot. 551488

ID255054 Macrolepiota mastoidea s.l.; 800 m N od wsi Stobiecko Szlacheckie, gm.Ładzice, pow. radomszczański, woj. łódzkie, DE-45; 2013.10.10; ''zachwaszczony'' czeremchą i kruszyną las sosnowy; na ziemi jeden owocnik; leg. Jacek Nowicki; det. Błażej Gierczyk; eksykat: BGF/BF/JN/131010/0007, tak, notatka: nie
uwagi: 51st 6' 36,8" N i 19st 23' 45,95" E

https://www.bio-forum.pl/messages/33/617375.html

ID295307 Macrolepiota mastoidea; Złoty Potok, pow. częstochowski, woj. śląskie, DE-95; 2016.10.22; nieużytek przy lesie obok modrzewi, dalej buk; na ziemi w grupie kilkunastu sztuk; leg. Krzysztof Kołodziejczyk; det. Krzysztof Kołodziejczyk; eksykat: BGF0005142, tak, notatka: nie
uwagi: https://www.bio-forum.pl/messages/33/884750.jpg
https://www.bio-forum.pl/messages/33/884747.jpg
https://www.bio-forum.pl/messages/33/884753.jpg

https://www.bio-forum.pl/messages/33/884743.html

ID328642 Macrolepiota mastoidea; Puszcza Bukowa (rez. Osetno), 1,6 km na NE od Dobropola Gryfińskiego, pow. gryfiński, woj. zachodniopomorskie, AB-94; 2019.10.02; żyzna buczyna; na ziemi w grupie - kilka owocników; leg. Grazyna Domian; det. Grazyna Domian; eksykat: tak, tak, notatka: tak
uwagi: Gatunek omówiony w wątku: https://www.bio-forum.pl/messages/33/1117634.html

ID328644 Macrolepiota mastoidea; Puszcza Bukowa (Dolina Ponikwy), 2,5 km na NW od Binowa, pow. gryfiński, woj. zachodniopomorskie, AB-93; 2019.10.09; pobocze drogi w buczynie (w miejscu składowania drewna); na ziemi pojedynczo; leg. Grazyna Domian; det. Grazyna Domian; eksykat: tak, tak, notatka: tak
uwagi: średnica kapelusza - 6 cm, długość trzonu - 8 cm
fot. 1120110 fot. 1120111 fot. 1120112 fot. 1120113 fot. 1120114
Zarodniki: 12,6-15,6 µm x 7,8-9,8 µm (średnio: 13,9 x 9,0 µm), Q: 1,3-1,8 (średnio 1,6)
fot. 1120115 fot. 1120116
cheilocystydy:
fot. 1120117
strzępki skórki kapelusza:
fot. 1120118 fot. 1120119

ID335549 Macrolepiota mastoidea; Puszcza Bukowa (rez. Trawiasta Buczyna), 1,5 km SE od Glinnej, pow. gryfiński, woj. zachodniopomorskie, AB-94; 2018.10.14; żyzna buczyna; na ziemi w grupie - kilka owocników; leg. Grazyna Domian; det. Błażej Gierczyk; eksykat: BGF0005880, tak, notatka: tak
uwagi: Gatunek omówiony w wątku: https://www.bio-forum.pl/messages/33/1028699.html

ID337047 Macrolepiota mastoidea; prop. rez. Płoty w gm. Płoty, 1,2 km na NW od miejscowości Kocierz, pow. gryficki, woj. zachodniopomorskie, AB-38; 2020.10.08; pobocze drogi na zaniedbanym gnieździe odnowienia bukowego; na ziemi pojedynczo; leg. Grazyna Domian; det. Grazyna Domian; eksykat: tak, tak, notatka: tak
uwagi: fot. 1178741 fot. 1178742 fot. 1178743 fot. 1178744 fot. 1178745
zarodniki: 13-16 µm x 8,3-10 µm (średnio: 14,4 x 9,1 µm), Q: 1,4-1,8 (średnio 1,6)
fot. 1178746
cheilocystydy
fot. 1178747 fot. 1178748

ID349448 Macrolepiota mastoidea s.l.; 0,7 km NW od wsi Fryszerka; gm. Gomunice, pow. radomszczański, woj. łódzkie, DE-46; 2016.09.22; skraj boru sosnowego; na ziemi, pod dębem i kruszyną grupa kilku owocników; leg. Jacek Nowicki; det. Błażej Gierczyk; eksykat: BGF0008104, tak, notatka: nie
uwagi: GPS: 51st 8' 44,8" N i 19st 29' 59,5" E

https://www.bio-forum.pl/messages/33/877585.html

ID350908 Macrolepiota mastoidea; Równina Wełtyńska (prop. rez. Mszar Gajki), 0,8 km na NE od osady leśnej Gajki, pow. gryfiński, woj. zachodniopomorskie, AC-03; 2021.10.06; bór mieszany (So, Bk, Db, Brz); na ziemi w grupie - 2 owocniki; leg. Grazyna Domian; det. Grazyna Domian; eksykat: tak, tak, notatka: tak
uwagi: fot. 1275099 fot. 1275100 fot. 1275101 fot. 1275102
zarodniki (IKI): 12,5-15(-16) x 8,2-9,7 µm (średnio 13,9 x 8,9 µm), Q: 1,4-1,7 (średnio 1,6):
fot. 1275103
cheilocystydy:
fot. 1275104 fot. 1275105 fot. 1275106
strzępki skórki kapelusza:
fot. 1275107 fot. 1275108 fot. 1275109

ID359534 Macrolepiota mastoidea s.str.; Przemyśl-Lipowica, pow. przemyski, woj. podkarpackie; 2021.10.20; las bukowy; na ziemi 1 okaz; leg. piotr pytel; det. Błażej Gierczyk; eksykat: BGF0009874
uwagi: współrzędne stanowiska 49.817270 22.747147

ID362001 Macrolepiota mastoidea; 1,5 km NE od wsi Wąglin; gm. Gomunice, pow. radomszczański, woj. łódzkie, DE-47; 2022.10.01; przyleśna łąka; na ziemi kilkanaście owocników w trzech grupach; leg. Jacek Nowicki; det. Jacek Nowicki; eksykat: tak, wyślę Błażejowi Gierczykowi, tak, notatka: nie
uwagi: GPS: 51,1528 19,5807

fot. 1379156 fot. 1379157 fot. 1379158 fot. 1379159

Czubajki te znajdowałem już w tym miejscu wcześniej, m.in. w 2014 r >>> Macrolepiota gracilenta?

ID363849 Macrolepiota mastoidea; Równina Gorzowska (prop. rez. Lilie Wodne w Barlineckim PK), 3,3 km SE od Moczydła, pow. myśliborski, woj. zachodniopomorskie, AC-48; 2022.10.26; kwaśna buczyna; na ziemi pojedynczo; leg. Grazyna Domian; det. Grazyna Domian; eksykat: tak, tak, notatka: tak
uwagi: fot. 1393292 fot. 1393293 fot. 1393294 fot. 1393295
Zarodniki: (-11,8)12,7-15,3 x 8,4-10,5 µm (średnio 13,9 x 9,3 µm), Q: 1,4-1,6 (średnio 1,5):
fot. 1393296
cheilocystydy:
fot. 1393297 fot. 1393298
strzępki osłony skórki kapelusza: fot. 1393299

ID364300 Macrolepiota mastoidea; Równina Pyrzycka (Barlinecki PK, prop. rez. Wilcze Jary), 0,4 km E od nowego Cmentarza Komunalnego w Barlinku (pomiędzy ul. Szosową i Fabryczną), pow. myśliborski, woj. zachodniopomorskie, AC-37; 2022.09.30; bór sosnowy mieszany; na ziemi 2 owocniki; leg. Grazyna Domian; det. Grazyna Domian; eksykat: tak, tak, notatka: tak
uwagi: fot. 1397115 fot. 1397116 fot. 1397117 fot. 1397118
Zarodniki: 11,4-15,3(-16,5) x 8,4-10,4 µm (średnio 13,3 x 9,2 µm), Q: 1,3-1,7 (średnio 1,4):
fot. 1397119
cheilocystydy:
fot. 1397120 fot. 1397121
strzępki skórki kapelusza:
fot. 1397122

ID365041 Macrolepiota mastoidea; 1 km E od wsi Wąglin; gm. Gomunice, pow. radomszczański, woj. łódzkie, DE-47; 2022.11.13; las mieszany -brzoza, robinia, sosna; na ziemi jeden owocnik; leg. Jacek Nowicki; det. Jacek Nowicki; eksykat: tak, wyślę Kustoszowi Błażejowi Gierczykowi, tak, notatka: nie
uwagi: GPS: 51,1431 19,5856

fot. 1402068 fot. 1402069 fot. 1402070

ID366209 Macrolepiota mastoidea s. lato; 2km na zach od Wapowiec, pow. przemyski, woj. podkarpackie; 27.09.2022; las bukowy , żródlisko z trawami i turzycami; na ziemi 1 owocnik; leg. piotr pytel; det. Błażej Gierczyk;
uwagi: współ , stan. 49.817921 22.627499 https://www.bio-forum.pl/messages/33/1375426.html