grzyby.pl

Echinoderma asperum (Pers.) Bon

jeżoskórka ostrołuskowa, czubajeczka ostrołuskowa
Cystolepiota acutesquamosa (Weinm.) Bon (1977) · Lepiota acutesquamosa (Weinm.) Gill. · Lepiota aspera (Pers.) Quél. [główna w czekliście] · Lepiota friesii (Lasch) Quel.
autorzy i statusy taksonu są widoczne na szerszym ekranie 🛈
Echinoderma asperum (jeżoskórka ostrołuskowa)
pokrój; 06.10.2005, Słowacja, Strazowskie Vierchy, Pruzina; copyright © by Marek Snowarski
Echinoderma asperum (jeżoskórka ostrołuskowa)

cechy makroskopowe

Echinoderma asperum (jeżoskórka ostrołuskowa)
Owocniki duże, szczególnie duże, gdy wyrastają na żyznych siedliskach ruderalnych.

Kapelusz (30) 50 do 120 (150) mm średnicy; mniej lub bardziej gęsto pokryty brązowawymi, odstającymi piramidalnymi, ostro zakończonymi łuseczkami, te w centrum połączone ze sobą, ku brzegom może być widoczna w spękaniach wewnętrzna część kapelusza, łuski luźno przylegające; początkowo półkulisty, potem wypukły, w końcu płaski z szerokim, obłym garbkiem w centrum; łuski brązowe, pomarańczowo-brązowe, czasem z różowym odcieniem.

Blaszki za młodu pokryte błoniastą osłoną, bardzo gęste L= ok. 200, białe do kremowych, często rozwidlające się przy trzonie; wolne.

Trzon z wyraźnym, mocnym pierścieniem, 50-100 × (5) 8-15 mm; podstawa bulwiasta, kulistawa, do 25 mm średnicy; powyżej pierścienia białawy, kremowy, poniżej ciemniejszy, barwy kapelusza, pokryty włóknami i łuseczkami podobnie jak na powierzchni kapelusza.

Pierścień zrośnięty z trzonem, błoniasty, trwały, zwieszający się, białawy, jego dolna powierzchnia z brązowawymi łuseczkami.

Miąższ biały, o silnym, nieprzyjemnym zapachu jak u tęgoskóra cytrynowego (Scleroderma citrinum) lub czubajeczki cuchnącej (Lepiota cristata).

Barwa wysypu zarodników biała.Owocniki duże, szczególnie duże, gdy wyrastają na żyznych siedliskach ruderalnych.

space

Blaszki za młodu pokryte błoniastą osłoną, bardzo gęste L= ok. 200, białe do kremowych, często rozwidlające się przy trzonie; wolne.

space

Pierścień zrośnięty z trzonem, błoniasty, trwały, zwieszający się, białawy, jego dolna powierzchnia z brązowawymi łuseczkami.

space

Barwa wysypu zarodników biała.

cechy mikroskopowe

Zarodniki elipsoidalne; (6) 7-10 × (2.5) 2.8-3.5 (4) µm [131], 6.0-9.0 (9.5) × 2.5-3.5 (4.0) µm, Qav = 2.2-2.7 [80.5], dekstrynoidalne, nie metachromatyczne w błękicie krezolowym.

Cheilocystydy liczne, vesiculose, gruszkowate (pyriform) do szeroko maczugowatych (broadly clavate), 15-42 × 8-16 µm [131].

Pleurocystyd brak.

Sprzążki liczne we wszystkich tkankach.Zarodniki elipsoidalne; (6) 7-10 × (2.5) 2.8-3.5 (4) µm [131], 6.0-9.0 (9.5) × 2.5-3.5 (4.0) µm, Qav = 2.2-2.7 [80.5], dekstrynoidalne, nie metachromatyczne w błękicie krezolowym.

space

Pleurocystyd brak.

space

jadalne czy trujące? 🔴

Trująca - powoduje silnie wymioty i biegunkę. Poisonous, causes severe gastric upset.Trująca - powoduje silnie wymioty i biegunkę. Poisonous, causes severe gastric upset.

występowanie

Jest w czekliście.[105]
Stosunkowo częsta. Owocniki wyrastają od lata do późnej jesieni, w grupach. Grzyb saprofityczny, częsty na żyznej glebie, wzdłuż ścieżek w lasach lub parkach, na terenach ruderalnych.Stosunkowo częsta. Owocniki wyrastają od lata do późnej jesieni, w grupach. Grzyb saprofityczny, częsty na żyznej glebie, wzdłuż ścieżek w lasach lub parkach, na terenach ruderalnych.

uwagi

Wielkość owocników grzybów saprotroficznych, takich jak ta czubajeczka, silnie zależy od zasobności podłoża - może spotkać bardzo małe owocniki "form głodowych" i gigantyczne w przypadku bardzo żyznego podłoża i korzystnych warunków wzrostu grzybni.

Jeżoskórka ostrołuskowa (Echinoderma asperum) to jedna z okazalszych czubajeczek. Jest łatwa do rozpoznania z uwagi na połączenie takich cech jak: wybitnie gęste i liczne blaszki, silny pierścień i wyraźne łuseczki na kapeluszu. Egzemplarze o największych rozmiarach mogą być brane przez bardzo niedoświadczonych grzybiarzy za jadalne czubajki – np. czubajkę czerwieniejącą (Macrolepiota rachodes). Czubajki w przeciwieństwie do czubajeczek mają pierścień słabo zrośnięty z trzonem, można go przesuwać wzdłuż trzonu jak pierścionek na palcu. Pierścień czubajeczki jest silnie zrośnięty z trzonem i może być tylko oderwany przy próbie przesuwania.Wielkość owocników grzybów saprotroficznych, takich jak ta czubajeczka, silnie zależy od zasobności podłoża - może spotkać bardzo małe owocniki "form głodowych" i gigantyczne w przypadku bardzo żyznego podłoża i korzystnych warunków wzrostu grzybni.

space

wybrane okazy · selected collections

znalezisko 20051006.8.05 - Echinoderma asperum (jeżoskórka ostrołuskowa); Słowacja, Strazowskie Vierchy, Pruzina
051006-8
/Słowacja, Strazowskie Vierchy, Pruzina/ #3
znalezisko 20041024.1.04 - Echinoderma asperum (jeżoskórka ostrołuskowa); lasy milickie
041024-1
/lasy milickie/ #5
znalezisko 19990924.12.99 - Echinoderma asperum (jeżoskórka ostrołuskowa); Kaszuby
990924-12
leg. Marek Snowarski
/Kaszuby/ #2