Butyriboletus fechtneri (masłoborowik blednący)

uwagi

Jest to gatunek z kręgu borowika żółtobrązowego (Butyriboletus appendiculatus). Różni się od borowika żółtobrązowego (Butyriboletus appendiculatus) obecnością różowo-karminowej barwy w dole trzonu lub w formie strefowań na trzonie i jaśniejszym, blado srebrzysto-szaro-brązowym kapeluszem.

opis

cechy diagnostyczne w kluczu:

⇑ kl 60 "trzon początkowo z karminowymi przebarwieniami w dole" w "Boletus (borowik)"

Kapelusz u młodych owocników białawoszary do srebrzystego, z wiekiem jasnobrązowy, w miejscach uszkodzonych czerwonawy lub brązowy; powierzchnia matowa, delikatnie jedwabisto-włókienkowata, z wiekiem naga; 50-150 mm średnicy; początkowo półkulisty, potem wypukły, z wiekiem spłaszczony. Skórka kapelusza nieco (1-2 mm) wychodzi poza rurki; nie daje się oddzielić od miąższu.

space

Pory początkowo cytrynowożółte, z wiekiem złotożółte i następnie żółtawozielonkawe do oliwkowo-żółto-zielonych, uciśnięte momentalnie przybierają barwę niebieskozieloną; drobne.

space

Miąższ jasnocytrynowożółtawy, pod skórką kapelusza nieco brązowawy, w trzonie jasno zaróżowiony; na cięciu momentalnie sinieje i następnie szybko blednie, zmiana barwy zachodzi w kapeluszu, intensywniej ponad rurkami.

space

cechy mikroskopowe

Zarodniki wrzecionowato-elipsoidalne, gładkie, żółtobrązowe, 10-16 × 5-6 µm.

występowanie

jest w czekliście ^[105]

W Polsce i w Europie bardzo rzadki. Owocniki wyrastają latem w lasach liściastych, głównie w jasnych lasach dębowych i bukowych, oraz mieszanych z jodłą, bukiem i świerkiem, na glebach wapiennych pod bukiem.

Czerwona Lista^[125] — E–wymierający - krytycznie zagrożony

jadalne czy trujące? 🟢

ważne! dla grzybiarzy

Jadalny.

wybrane okazy · selected collections ⇈

nomenklatura, etymologia ℹ️ ⇈

poznanie znaczenia i pochodzenia nazwy ułatwia jej zapamiętanie

Butyriboletus fechtneri (Velen.) D. Arora et J.L. Frank • Boletus fechtneri Velen. [🔉 bō·lē·tus *] · Boletus appendiculatus Schaeff. ssp. pallescens Konrad [🔉 bō·lē·tus * sub·spe·ci·ēs *] · Boletus pallescens (Konrad et Maubl.) Singer [🔉 bō·lē·tus *] • (pl) masłoborowik blednący · borowik blednący · borowik złotobrązowy blednący

bōlētus, -i (lat., subst., m) — nazwa najsmaczniejszego grzyba u Rzymian; nie jest jasne o jaki gatunek chodziło, prawdopodobnie był to muchomor cesarski (Amanita caesarea)

literatura · references

specyfikacja literatury jest widoczna na szerszym ekranie 🛈

publikacje w bazie Projektu Bibliografii Grzybów Wielkoowocnikowych Polski (z adnotowanym wykazem taksonów):
Chachuła (2010)^[1361]Chachuła (2010) Monitoring grzybów wielkoowocnikowych w Pienińskim Parku Narodowym.^[1361], Chachuła & Fiedor (2020)^[1373]Chachuła & Fiedor (2020) Grzyby wielkoowocnikowe (macromycetes) województwa śląskiego.^[1373] (as: Butyriboletus fechtneri), Domian et al. (2010)^[1423]Domian et al. (2010) Rezerwaty przyrody.^[1423], Friedrich i Łyczek (2006)^[1467]Friedrich i Łyczek (2006) Stan badań nad grzybami wielkoowocnikowymi Szczecińskiego Parku Krajobrazowego "Puszcza Bukowa". W: Ochrona Przyrody w Parkach Krajobrazowych. Konferencja Naukowa. XXV rocznica utworzenia Ińskiego Parku Krajobrazowego, V rocznica utworzenia Ośrodka Edukacji Ekologicznej Pojezierza Drawskiego i Ińskiego. Barzkowice, 19-20 września 2006: 107^[1467], Gumińska (1969)^[2820]Gumińska (1969) Mikoflora Pienińskiego Parku Narodowego (Część I).^[2820], Gumińska (2000)^[1535]Gumińska (2000) Flora i fauna Pienin. Grzyby wielkoowocnikowe (macromycetes).^[1535] (as: B. fechtneri), Łyczek (2009)^[1928]Łyczek (2009) Mikobiota Szczecińskiego Parku Krajobrazowego "Puszcza Bukowa". W: Dynowska M., Ejdys E. (red.). Ogólnopolskie Sympozjum Mikologiczne. Interdyscyplinarny charakter mikologii. Olsztyn-Krutyń, 10-12 września 2009: str. 61^[1928], Łyczek & Domian (2010)^[1930]Łyczek & Domian (2010) Grzyby wielkoowocnikowe.^[1930], Wojewoda (1967)^[3366]Wojewoda (1967) Boletus fechntneri Vel., nowy dla Polski gatunek grzyba.^[3366]

w rejestrze grzybów chronionych i zagrożonych GRej

zapisy w GRej wg stanu na 10.03.2025 14:36 1 znaleziska Butyriboletus fechtneri (masłoborowik blednący) na terenie Polski

ID na żółtym tle, to oznaczenie zweryfikowane przez kustosza GRej, pozostałe oczekują na weryfikację ze statusem przyjęty [tj. wpis poprawny pod względem formalnym].

Poniżej są pokazane fotografie załączone do wpisu GRej. Po kliknięciu na ID wpisu, w rekordzie GRej czasem mogą być pokazane fotografie z wątku bio-forum.pl związanego z tym wpisem; w tym wypadku bez 100% pewności, czy dotyczą one wpisu. Aby upewnić się które odnoszą się do wpisu, należy zajrzeć do wątku.

EE94 83365 EF15 184253 EG33 111477 FG23 366487

ID 83 365 oznaczenie: Boletus fechtneri; lokalizacja: Dębina k. Lisowa, pow. kielecki, świętokrzyskie, EE94; data zbioru: 21 wrz 2007; sielisko, podłoże, sposób wzrostu: Las grabowo-sosnowy, wapienne, 2 owocniki w pobliżu siebie; leg. Marcin Fałdziński, det. Jarosław Włodarczyk & Piotr Chachuła; eksykat: tak - zostanie wysłany do Kustosza Bazy; uwagi: Więcej w wątku: [bf:133897]; fot.134212; Boletus fechtneri = Boletus appendiculatus ssp. pallescens - borowik złotobrązowy podgat. popielaty [notatka: tak - zapis wideo] [fotografie: tak - prezentujące szereg cech]; związane wątki bio-forum.pl: 133897 ;

ID 111 477 oznaczenie: Boletus appendiculatus ssp. pallescens; lokalizacja: Pieniński Park Narodowy, pomiędzy Cyrhlową Skałką i Nową Górą, EG33; data zbioru: 11 sie 2008; sielisko, podłoże, sposób wzrostu: Las bukowo-jodłowy, na ziemi, dwa owocniki razem; leg. det. Piotr Chachuła; eksykat: tak, pojedzie do kustosza bazy; uwagi: Boletus appendiculatus Schaeff.: Fr. subsp. pallescens Konrad = Boletus fechtneri Vel. - borowik żółtobrązowy podgatunek blednący.; fot.194651 fot.194652 fot.194653 [notatka: tak] [fotografie: tak];

ID 184 253 oznaczenie: Boletus fechtneri; lokalizacja: N Radzanów, pow. buski, woj. świętokrzyskie, EF15; data zbioru: 6 sie 2010; sielisko, podłoże, sposób wzrostu: las liściasty grabowy z domieszką dębu, na ziemi, jeden owocnik; leg. Janusz Gądek, det. Joanna Gądek; eksykat: TAK, wyślę do Ani; uwagi: zdjęcie owocnika wykonane następnego dnia po znalezieniu; fot.402915 fot.402916 fot.402917 fot.402918 fot.402919 fot.402920 [notatka: nie] [fotografie: tak];

ID 366 487 oznaczenie: Butyriboletus fechtneri; lokalizacja: 1 km od Rymanów Zdrój w kierunku południowym, pow. Krosno, woj. Podkarpackie, FG23; data zbioru: 13 sie 2021; sielisko, podłoże, sposób wzrostu: przydrożne lipy, na ziemi, 5 młodych owocników jeden przy drugim; leg. det. Janusz Słowiński; eksykat: tak, przesłany do kustosza Błażej Gierczyk; uwagi: [bf:1250619] [notatka: [bf:1250619]] [fotografie: tak]; związane wątki bio-forum.pl: 1250619 ;