Geastrum nanum (gwiazdosz karzełkowaty)

cechy makroskopowe

Młode owocniki podziemne, kuliste, 4-25 mm średnicy.

space

Osłona wewnętrzna (endoperydium) kulistawa, 3-15(20) mm średnicy, w stanie suchym z krótkim trzonkiem (1-2(3) mm długości), z wyraźną apofizą; tej samej barwy co wewnętrzna powierzchnia egzoperydium, matowe, gładkie.

space

Gleba swieża ciemno czekoladowobrązowa.

cechy mikroskopowe

Zarodniki okrągłe, szorstkie, (4.7)5-7(7.5) µm ^[130], (4)4.2-4.8(5.5) µm, z 10-16 brodawkami na obwodzie, 0.3-0.5 µm wysokości ^[127].

space

występowanie

Jest w czekliście.^[105]

Gatunek podlega ochronie ścisłej (poz. I.17 wg aktualnego rozporządzenia). Nie mają do niego zastosowania wyłączenia spod ochrony uzasadnione względami godpodarki rolnej, leśnej lub rybackiej (§7.1). Do ustawowej ochrony został włączony w 2004 roku.

Szeroko rozpowszechniony. Owocniki pojawiają się na różnego rodzaju suchych, kserotermicznych stanowiskach - w trawach, zaroślach.

Czerwona Lista^[125] — E–wymierający - krytycznie zagrożony

uwagi

Geastrum berkeleyi (gwiazdosz angielski) — gwiazdosz angielski (Geastrum berkeleyi)

Podobny gwiazdosz angielski (Geastrum berkeleyi) ma oszronioną kryształkami powierzchnię endoperydium i ma większe owocniki.

space

Większe owocniki mają gwiazdosz długoszyjkowy (Geastrum pectinatum) i gwiazdosz prążkowany (Geastrum striatum), poza różnicami w budowie apofizy ich endoperydium jest na dość dlugim trzonku

wybrane okazy · selected collections ⇈

#12

06 06 24 - 4b
leg. M. Jeppson, Adamcik, det. M. Jeppson
/Svaty Jan Moravski, Słowacja/

06 06 24 - 4a
leg. M. Jeppson, Adamcik, det. M. Jeppson
/Svaty Jan Moravski, Słowacja/

literatura · references

specyfikacja literatury jest widoczna na szerszym ekranie 🛈

Dorfelt, Heinrich, 1985 — Erdsterne: Geastracae und Astraeaceae. p.60 [130]
Rudnicka-Jezierska W., 1991 — Flora Polska. Grzyby (Mycota). Tom XXIII. Purchawkowe (Lycoperdales), tęgoskórowe (Sclerodermatales), pałeczkowe (Tulostomatales), gniazdnicowe (Nidulariales), sromotnikowe (Phallales), osiatkowe (Podaxales). p.76 [14]
Sarasini, M., 2005 — Gasteromiceti epigei. p.106 [127]
Wojewoda W., 2003 — Checklist of polish larger basidiomycetes. [105]
Rozporządzenie Ministra Środowiska, 2014 — z dnia 9 października 2014r. w sprawie ochrony gatunkowej grzybów [50.14]
Wojewoda, W., Ławrynowicz, M., 2006 — Czerwona lista grzybów wielkoowocnikowych w Polsce. [125]

dane w bazie „publikacji po 2000 r.” #[2525]
Geastrum schmidelii Vittad. · synonimy: G. nanum Pers.
publikacje: Stasińska 2003, Wojewoda 2000b, Stasińska 2008b, Ślusarczyk 2009, Kujawa i in. 2012a, Kujawa i Gierczyk 2012, Łuszczyński i Tomaszewska 2014, Jaworska 2011a, Karasiński i in. 2015, Kujawa i in. 2015 , Kozłowska i in. 2015 , Kujawa i in. 2015a , Tomaszewska i in. 2012, Tomaszewska i in. 2015, Łuszczyński 2012, Kozłowska i in. 2019, Stasińska 2005, Kujawa 2020b, Domian i Kujawa 2022

znaleziska Geastrum nanum na terenie Polski

w rejestrze grzybów chronionych i zagrożonych GRej

zapisy w GRej wg stanu na dzień 2023.04.11

ID na żółtym tle to oznaczenie zweryfikowane przez kustosza GRej, pozostałe oczekują na weryfikację.

Fotografie oznaczone [z wątku] są automatycznie pobrane z wątku bio-forum.pl wskazanego we wpisie; aby upewnić się które odnoszą się do wpisu, należy zajrzeć do wątku.

DE-78 296210 EC-25 331852 EC-88 353718 ED-27 179141 GC-43 269110

ID179141 Geastrum schmidelii; Warszawa, Park Czesława Szczubełka, część wschodnia, pow. warszawski, woj. mazowieckie, ED-27; 2010.09.12; piaszczysta skarpa porośnięta regularnie koszoną trawą; na ziemi kilkanaście owocników; leg. Andrzej Sas; det. Anna Kujawa; eksykat: Tak, w Stacji ZBŚRiL PAN, 14/AS/12.11.10, tak, notatka: nie; publikacja: Kujawa A., Gierczyk B. 2012. Rejestr gatunków grzybów chronionych i zagrożonych w Polsce. Część VI. Wykaz gatunków przyjętych do rejestru w roku 2010. Przegląd Przyrodniczy 23(2): 3-59
uwagi: Zdjęcia znajdują się w wątku: https://www.bio-forum.pl/cgi-local/board-auth.cgi?file=/33/370389.html

ID269110 Geastrum schmidelii; Łosinka, pow. hajnowski, woj. podlaskie, GC-43; 2015.09.03; murawa mszysta; ziemia 24 owocniki; leg. Mirosława Wantoch-Rekowska; det. A. Kujawa B. Gierczyk; eksykat: ZBŚRiL PAN, 2/MWR/19.11.2015, tak, notatka: https://www.bio-forum.pl/messages/33/782488.html
uwagi: https://www.bio-forum.pl/messages/33/782492.jpg

ID296210 Geastrum schmidelii; Budzów, pow. radomszczański, woj. łódzkie, DE-78; 2015.12.19; pastwisko; na ziemi w grupie kilku sztuk; leg. Krzysztof Kołodziejczyk; det. Krzysztof Kołodziejczyk; eksykat: BGF0005145, tak, notatka: nie
uwagi: https://www.bio-forum.pl/messages/33/813918.jpg
https://www.bio-forum.pl/messages/33/822798.jpg

https://www.bio-forum.pl/messages/33/813915.html

ID331852 Geastrum schmidelii; ok.1km na N od Osówca Szlacheckiego,gm.Przasnysz, pow. przasnyski, woj. mazowieckie, EC-25; 2016.10.22; murawa napiaskowa w borze sosnowym; ziemia Pojedynczy owocnik; leg. Romuald Tomaszewski; det. B.Gierczyk; eksykat: BGF0005206, tak, notatka: nie
uwagi: https://www.bio-forum.pl/messages/33/884501.html

ID353718 Geastrum schmidelii; Ślężany, łąka w kierunku Kuligowa, pow. wołomiński, woj. mazowieckie, EC-88; 2022.01.02; łąka kserotermiczna na wydmach nadrzecznych; rozchodnik, mchy, rzadkie trawy w grupie (20 owocników); leg. Grzegorz Wereszczyński; det. Anna Kujawa; , tak, notatka: nie
uwagi: fot. 1301800 fot. 1301801