Amanita pantherina (DC.) Krombh. [🔉 a·ma·ni·ta *]

Kapelusz brązowożółty, brązowoszary, jasnobrązowy do ciemnobrązowego; 40-100(120) mm średnicy, młody półkulisty, potem wypukły i płaski; powierzchnia wilgotna nieco lepka, sucha jedwabista, z licznymi białawymi, dość regularnie rozmieszczonymi łatkami; brzeg wyraźnie prążkowany (u odmiany górskiej var. abietinum, rosnące pod świerkami nie prążkowany), długo podwinięty.
Blaszki białe, gęste, wolne; ostrza z białymi kłaczkami.
Trzon biały; 50-120(150) x 10-20(25) mm, równogruby, podstawa trzonu zgrubiała, do 40 mm, w postaci wydłużonej bulwki, zaokrąglonej od spodu, z widocznymi resztki osłony w postaci jednego lub kilku wałeczkowatych, delikatnych, złożonych z kłaczków pierścieni w górnej części bulwki i ponad nią (jej wygląd bywa określany mianem "wywiniętej skarpety"); młody pełny, z wiekiem pusty; pierścień błoniasty, zwisający, górna powierzchnia pierścienia gładka, nie prążkowana; resztki osłony w postaci jednego lub kilku wałeczkowatych pierścieni nad bulwką.
Miąższ biały, także bezpośrednio pod skórką kapelusza, kruchy; zapach specyficzny, mdły; smak łagodny.

Wysyp zarodników biały. Zarodniki szerokoelipsoidalne, gładkie, nieamyloidalne, 9-12 x 7-9 µm.

Częsty. Od lata do jesieni, pojedynczo lub w grupach w lasach liściastych (często pod dębami) i iglastych (pod świerkami w górach ciemniejsza i masywniejsza odmiana muchomor jodłowy (Amanita pantherina f. abietinum) - patrz uwagi poniżej), spotykany zarówno na glebach gliniastych, jak i piaszczystych, na obojętnych i kwaśnych.

Wywołuje zatrucia o gwałtownym przebiegu, ale rzadko śmiertelne, właściwości toksyczne podobne do muchomor czerwony (Amanita muscaria)

Muchomor plamisty jest grzybem silnie trującym, należy do grupy kilku częstych gatunków muchomorów o brązowym kapeluszu. Są wśród nich gatunki trujące jak i dobre grzyby jadalne.

Szczególnie często może dochodzić do pomyłek ze smacznym, jadalnym muchomorem twardawym (Amanita excelsa), zwłaszcza że górska odmiana muchomora plamistego ma podobnie jak muchomor twardawy nieprążkowany brzeg kapelusza. Cechami które w tym wypadku wskazują na muchomora twardawego jest prążkowanie górnej powierzchni pierścienia, zapach rzodkwi i korzeniasto zaostrzony spód bulwiasto zgrubiałego trzonu z odmienną budową pochwy.

Smacznego jadalnego muchomor czerwieniejący (Amanita rubescens) – najpewniej odróżnimy od muchomora plamistego po czerwieniejącym po uszkodzeniu miąższu i blaszkach, nieprążkowanym brzegu kapelusza i po prążkowanej górnej powierzchni pierścienia. Wygląd pochwy jest także odmienny.

Podobnie zabarwiona brązowa forma muchomora czerwonego (Amanita muscaria) wydzielana w osobny gatunek muchomor królewski (Amanita regalis) odróżnia się żółtobrązową barwą miąższu pod skórką kapelusza i inną podstawą trzonu.