Xerocomus ferrugineus (podgrzybek grubosiatkowany)

unidentified (niezidentyfikowane) — grupa kilku pod dębami/grabami

opis

Kapelusz początkowo czerwonobrązowawy, ciepło brązowy z wiekiem traci czerwony barwnik i przyjmuje barwę ciemno brązową lub płowieje w kierunku żółtobrązowego; 30-100 mm średnicy, płasko wypukły; powierzchnia zamszowata, nie lepka nawet gdy wilgotna, u młodych owocników często z żółtawą, matowo-aksamitną powłoką; brzeg ostry, początkowo podwinięty. Skórka kapelusza w reakcji z oparami amoniaku (wystarczy przybliżyć kroplę wody amoniakalnej do jej powierzchni) natychmiast przebarwia się zielononiebiesko i przechodzi w kilkadziesiąt sekund w sino-czerwono-brunatną.

space

Trzon bladożółty do białego, mogą występować brązowe przebarwienia; 30-90 x 10-20 mm, zwężający się ku postawie, pełny; powierzchnia mniej lub bardziej wyraźnie grubo siatkowano-ziarenkowana w górnej części, gładka lub wzdłużnie bruzdowana ku podstawie.

space

Pileus initially red-brownish, warm brown with age loses red pigment and assumes dark brown colour or fades towards yellow-brown; 30-100 mm in diameter, plano-convex; surface suedelike, not viscid even when moist, young sporocarps often with yellowish, dull-velutinous coat; margin acute, initially incurved. Cuticle of the cap in reaction with ammonia vapours (it's sufficient to bring a drop of liquid ammonia near the cap's surface) instantly discolours green-blue and in less than a minute turns livid-red-brown.

space

Stipe pale yellow to white, sometimes with brown discolourations; 30-90 x 10-20 mm, tapering towards the base, solid; surface more or less distinctly and thickly reticulate-granulose at the apex, smooth or longitudinally striate towards the base.

space

zarodniki

Wysyp zarodników ciemno oliwkowy. Zarodniki elipsoidalne do nieco wrzecionowatych, gładkie, o cienkich ścianach, 9-11 x 4.5-5 µm.

Spore print dark olive. Spores ellipsoid to subfusiform, smooth, thin-walled, 9-11 x 4.5-5 µm.

występowanie

Jest w czekliście. ^[105]

Rzadki. Od lata do jesieni, pojedynczo lub po kilka w ciepłych lasach liściastych, głównie pod dębami i grabami. Dwa znalezione przeze mnie stanowiska leżą w Dolinie Baryczy i są to zadrzewienia wzdłuż cieków wodnych i stawów z drzewami liściastymi, dąb, lipa, grab.

space

Rare. Summer to autumn, solitary or several together in warm deciduous forest, mainly uder oaks and hornbeam trees. Two habitats found by me are situated in Barycz Valley and they constitute of deciduous trees, such as oak, lime, hornbeam growing along canals and ponds.

jadalne czy trujące? 🟢

ważne! dla grzybiarzy

Jadalny.

Edible.

uwagi

Xerocomus subtomentosus (podgrzybek zajączek)

Podgrzybek grubosiatkowany (Xerocomus ferrugineus) pod wieloma względami przypomina podgrzybka zajączka (Xerocomus subtomentosus) jednak łatwo się odróżnia po reakcji skórki kapelusza z oparami amoniaku, które w przypadku X. spadiceus powodują natychmiast zielono-niebieskie zabarwienie (fot. powyżej), przechodzące po kilkunastu sekundach w czerwono-brunatne, u X. subtomentosus od razu występuje czerwono-brunatne zabarwienie. X. spadiceus odznacza się też bardziej czerwonym odcieniem kapelusza.

podgrzybek grubosiatkowany (Xerocomus ferrugineus) In many aspects similar to podgrzybek zajączek (Xerocomus subtomentosus) however, easily distinguished by its reaction with ammonia vapours, which in case of X. spadiceus instantly cause green-blue discolouration (photo), changing after a dozen of seconds into red-brown, with X. subtomentosus discolours quickly red-brown. X. spadiceus characterizes by more red shade of the cap.

wybrane okazy · selected collections ⇈

04 08 13 - 2
/okolice Milicza/

#11

02 08 24 - 2
leg. Marek Snowarski
/lasy milickie, groble stawów/

02 08 03 - 6
leg. Marek Snowarski
/stawy milickie/

literatura · references

specyfikacja literatury jest widoczna na szerszym ekranie 🛈

Hagara, L., Antonin, V., Baier, J., 1999 — Houby. [49]
Dermek A., Pilat A., 1991 — Poznajemy grzyby. [8]
Grünert, H. i R., 1995 — Grzyby. Leksykon przyrodniczy. [7]
Wojewoda W., 2003 — Checklist of polish larger basidiomycetes. [105]

dane w bazie „publikacje po 2000 r.”
Xerocomus ferrugineus (Schaeff.) Alesio
uwagi: brak w checklist Wojewoda (2003)
· publikacje: Chachuła i in. 2019a (as: Boletus ferrugineus) · Gierczyk i in. 2014 · Gierczyk i in. 2019a · Gierczyk i in. 2020 · Gierczyk i Ślusarczyk 2020 · Halama 2015 · Karasiński i in. 2015 · Kozłowska i in. 2015 (as: Boletus ferrugineus) · Kozłowska i in. 2019 (as: Boletus ferrugineus) · Mleczko i Beszczyńska 2015 · Mleczko i Beszczyńska 2019 · Ślusarczyk 2019 · Ślusarczyk 2021 · Wojewoda i in. 2016

znaleziska Xerocomus ferrugineus na terenie Polski

w rejestrze grzybów chronionych i zagrożonych GRej

zapisy w GRej wg stanu na dzień 2023.09.12

ID na żółtym tle to oznaczenie zweryfikowane przez kustosza GRej, pozostałe oczekują na weryfikację.

Fotografie oznaczone [z wątku] są automatycznie pobrane z wątku bio-forum.pl wskazanego we wpisie; aby upewnić się które odnoszą się do wpisu, należy zajrzeć do wątku.

DA-80 111701 DE-47 139490

ID111701 Xerocomus spadiceus; Rezerwat Wąwóz Huzarów Gdańsk, DA-80; 2008.08.24; Las mieszany (Lasy Oliwskie) buk,sosna,modrzew,świerk; W ziemi pod dębami Kilka owocników; leg. Mirosław Wantoch-Rekowski; det. Mirosław Wantoch-Rekowski; eksykat: tak,zostanie wysłany do Kustosza Bazy, tak, notatka: tak
uwagi: fot. 195185 fot. 195186 fot. 195187 fot. 195188

ID139490 Xerocomus spadiceus; 0,5 km S,Widawka,gm.Kodrąb,pow.radomszczański, DE-47; 2009.08.01; las mieszany-dęby,graby,sosny; na ziemi grupa 4 owocników; leg. Jacek Nowicki; det. Jacek Nowicki; eksykat: tak,wyślę Ani, tak, notatka: nie
uwagi: 51st6'40,44"N 19st35'35,4"E

fot. 260036 fot. 260037 fot. 260038 fot. 260039

reakcja skórki kapelusza na NH4OH
fot. 260040
i po 90 sekundach
fot. 260041