Tx: 234
grzyby.pl

Xerocomus ferrugineus (Schaeff.) Alessio [gł. w MB (2023-1-15)]

podgrzybek grubosiatkowany, podgrzybek żeberkowany
Boletus ferrugineus Schaeff. [gł. w GBIF (2023-1-15)] [🔉 bō·lē·tus *] · Boletus leguei Boud. [🔉 bō·lē·tus *] · Boletus subtomentosus ssp. spadiceus (Fries) Konrad and Maublanc [🔉 bō·lē·tus * sub·spe·ci·ēs *] · Xerocomus coniferarum Sing. · Xerocomus lanatus (Rostk.) Sing · Xerocomus spadiceus Quel. · Xerocomus spadiceus (Schaeff.) Konrad et Maubl. · Xerocomus subtomentosus var. ferrugineus (Schaeff.) Krieglst. · Xerocomus subtomentosus var. leguei (Boud.) R. Maire [gł. w czekl.] · Xerocomus subtomentosus var. spadiceus (Fries) Gilbert
autorzy i statusy taksonu są widoczne na szerszym ekranie 🛈
Xerocomus ferrugineus (podgrzybek grubosiatkowany)
w grupach pod dębami
Xerocomus ferrugineus (podgrzybek grubosiatkowany)
w grupach pod dębami
unidentified (niezidentyfikowane)
grupa kilku pod dębami/grabami
Xerocomus ferrugineus (podgrzybek grubosiatkowany)
w grupach pod dębami
Xerocomus ferrugineus (podgrzybek grubosiatkowany)

opis

Xerocomus ferrugineus (podgrzybek grubosiatkowany)
przekrój
Kapelusz początkowo czerwonobrązowawy, ciepło brązowy z wiekiem traci czerwony barwnik i przyjmuje barwę ciemno brązową lub płowieje w kierunku żółtobrązowego; 30-100 mm średnicy, płasko wypukły; powierzchnia zamszowata, nie lepka nawet gdy wilgotna, u młodych owocników często z żółtawą, matowo-aksamitną powłoką; brzeg ostry, początkowo podwinięty. Skórka kapelusza w reakcji z oparami amoniaku (wystarczy przybliżyć kroplę wody amoniakalnej do jej powierzchni) natychmiast przebarwia się zielononiebiesko i przechodzi w kilkadziesiąt sekund w sino-czerwono-brunatną.

space

Trzon bladożółty do białego, mogą występować brązowe przebarwienia; 30-90 x 10-20 mm, zwężający się ku postawie, pełny; powierzchnia mniej lub bardziej wyraźnie grubo siatkowano-ziarenkowana w górnej części, gładka lub wzdłużnie bruzdowana ku podstawie.

space

Pileus initially red-brownish, warm brown with age loses red pigment and assumes dark brown colour or fades towards yellow-brown; 30-100 mm in diameter, plano-convex; surface suedelike, not viscid even when moist, young sporocarps often with yellowish, dull-velutinous coat; margin acute, initially incurved. Cuticle of the cap in reaction with ammonia vapours (it's sufficient to bring a drop of liquid ammonia near the cap's surface) instantly discolours green-blue and in less than a minute turns livid-red-brown.

space

Stipe pale yellow to white, sometimes with brown discolourations; 30-90 x 10-20 mm, tapering towards the base, solid; surface more or less distinctly and thickly reticulate-granulose at the apex, smooth or longitudinally striate towards the base.

space

zarodniki

Wysyp zarodników ciemno oliwkowy. Zarodniki elipsoidalne do nieco wrzecionowatych, gładkie, o cienkich ścianach, 9-11 x 4.5-5 µm.
Spore print dark olive. Spores ellipsoid to subfusiform, smooth, thin-walled, 9-11 x 4.5-5 µm.

występowanie

Jest w czekliście. [105]
Rzadki. Od lata do jesieni, pojedynczo lub po kilka w ciepłych lasach liściastych, głównie pod dębami i grabami. Dwa znalezione przeze mnie stanowiska leżą w Dolinie Baryczy i są to zadrzewienia wzdłuż cieków wodnych i stawów z drzewami liściastymi, dąb, lipa, grab.

space

Rare. Summer to autumn, solitary or several together in warm deciduous forest, mainly uder oaks and hornbeam trees. Two habitats found by me are situated in Barycz Valley and they constitute of deciduous trees, such as oak, lime, hornbeam growing along canals and ponds.

jadalne czy trujące? 🟢

ważne! dla grzybiarzy
Jadalny.
Edible.

uwagi

Podgrzybek grubosiatkowany (Xerocomus ferrugineus) pod wieloma względami przypomina podgrzybka zajączka (Xerocomus subtomentosus) jednak łatwo się odróżnia po reakcji skórki kapelusza z oparami amoniaku, które w przypadku X. spadiceus powodują natychmiast zielono-niebieskie zabarwienie (fot. powyżej), przechodzące po kilkunastu sekundach w czerwono-brunatne, u X. subtomentosus od razu występuje czerwono-brunatne zabarwienie. X. spadiceus odznacza się też bardziej czerwonym odcieniem kapelusza.
podgrzybek grubosiatkowany (Xerocomus ferrugineus) In many aspects similar to podgrzybek zajączek (Xerocomus subtomentosus) however, easily distinguished by its reaction with ammonia vapours, which in case of X. spadiceus instantly cause green-blue discolouration (photo), changing after a dozen of seconds into red-brown, with X. subtomentosus discolours quickly red-brown. X. spadiceus characterizes by more red shade of the cap.

wybrane okazy · selected collections ⇈

#5
04 08 13 - 2
/okolice Milicza/
#11
02 08 24 - 2
leg. Marek Snowarski
/lasy milickie, groble stawów/
#3
02 08 03 - 6
leg. Marek Snowarski
/stawy milickie/

nomenklatura, etymologia ℹ️ ⇈

poznanie znaczenia i pochodzenia nazwy ułatwia jej zapamiętanie
Xerocomus ferrugineus (Schaeff.) Alessio • Boletus subtomentosus ssp. spadiceus (Fries) Konrad and Maublanc [🔉 bō·lē·tus * sub·spe·ci·ēs *] · Boletus leguei Boud. [🔉 bō·lē·tus *] · Boletus ferrugineus Schaeff. [🔉 bō·lē·tus *] · Xerocomus spadiceus Quel. · Xerocomus lanatus (Rostk.) Sing · Xerocomus subtomentosus var. spadiceus (Fries) Gilbert · Xerocomus subtomentosus var. leguei (Boud.) R. Maire · Xerocomus coniferarum Sing. · Xerocomus subtomentosus var. ferrugineus (Schaeff.) Krieglst. · Xerocomus spadiceus (Schaeff.) Konrad et Maubl. • (pl) podgrzybek grubosiatkowany · podgrzybek żeberkowany
bōlētus, -i (lat., subst., m) — nazwa najsmaczniejszego grzyba u Rzymian; nie jest jasne o jaki gatunek chodziło, prawdopodobnie był to muchomor cesarski (Amanita caesarea)
literatura · references
specyfikacja literatury jest widoczna na szerszym ekranie 🛈

  • publikacje w bazie Projektu Bibliografii Grzybów Wielkoowocnikowych Polski (z adnotowanym wykazem taksonów):

    Chachuła et al. (2019)[1382]Chachuła et al. (2019) Grzyby wielkoowocnikowe (macromycetes) stwierdzone w 2018 roku na terenie Babiogórskiego Parku Narodowego.[1382] (as: Boletus ferrugineus), Flisińska (2004)[1452]Flisińska (2004) Grzyby Lubelszczyzny. Wielkoowocnikowe podstawczaki (Basidiomycetes). 2. Lubelskie Towarzystwo Naukowe[1452] (as: X. spadiceus), Gierczyk & Ślusarczyk (2020)[1507]Gierczyk & Ślusarczyk (2020) Materiały do poznania mykobioty Wielkopolski.[1507], Gierczyk et al. (2014)[1493]Gierczyk et al. (2014) Materiały do poznania mykobioty Puszczy Białowieskiej.[1493], Gierczyk et al. (2019)[1495]Gierczyk et al. (2019) Macrofungi of the Bieszczady Mountains.[1495], Gierczyk et al. (2020)[1497]Gierczyk et al. (2020) Contribution to the knowledge of mycobiota of the Wielkopolski National Park (W Poland), Part 2.[1497], Godzik (2019)[1962]Godzik (2019) Olkuski Okręg Rudny – obszar przemysłowy o niezwykłych walorach przyrodniczych.[1962], Halama (2015)[1546]Halama (2015) Grzyby makroskopijne (macromycetes).[1546], Karasiński et al. (2015)[1643]Karasiński et al. (2015) Grzyby wielkoowocnikowe Kampinoskiego Parku Narodowego.[1643], Kozłowska et al. (2015)[1704]Kozłowska et al. (2015) Fungi of the Roztocze region (Poland and Ukraine). Part I. A checklist of larger Basidiomycota.[1704] (as: Boletus ferrugineus), Kozłowska et al. (2019)[1706]Kozłowska et al. (2019) An annotated catalogue of the fungal biota of the Roztocze Upland. Richness, diversity and distribution.[1706] (as: Boletus ferrugineus), Kujawa et al. (2023)[3757]Kujawa et al. (2023) Wystawy grzybów w Białowieskim Parku Narodowym 1993-2023.[3757], Łuszczyński (2008)[1898]Łuszczyński (2008) Basidiomycetes of the Góry Świętokrzyskie Mts. A checklist.[1898] (as X. subtomentosus var. leguei), Mleczko & Beszczyńska (2015)[1961]Mleczko & Beszczyńska (2015) Macroscopic fungi of pine forests in the Olkusz Ore-bearing Region.[1961], Stasińska & Sotek (2017)[2256]Stasińska & Sotek (2017) Grzyby makroskopijne rezerwatu przyrody „Torfowisko Toporzyk” (NW Polska).[2256] (as X. subtomentosus var. leguei), Ślusarczyk (2019)[2393]Ślusarczyk (2019) Grzyby wielkoowocnikowe Gryżyńskiego Parku Krajobrazowego.[2393], Ślusarczyk (2021)[2400]Ślusarczyk (2021) Materiały do znajomości mykobioty pasma Krowiarek (Sudety Wschodnie).[2400], Wilga (2000)[2432]Wilga (2000) Makrogrzyby (Macromycetes) doliny Samborowo w Lasach Oliwskich (Trójmiejski Park Krajobrazowy).[2432] (as X. subtomentosus var. leguei), Wilga & Wantoch-Rekowski (2019)[2488]Wilga & Wantoch-Rekowski (2019) Grzyby wielkoowocnikowe Trójmiejskiego Parku Krajobrazowego.[2488] (as X. subtomentosus var. leguei), Wojewoda et al. (2016)[2542]Wojewoda et al. (2016) Grzyby makroskopijne Gorców (Karpaty Zachodnie).[2542]

w rejestrze grzybów chronionych i zagrożonych GRej

zapisy w GRej wg stanu na 01.04.2024 14:01 1 znaleziska Xerocomus ferrugineus (podgrzybek grubosiatkowany) na terenie Polski

ID na żółtym tle to oznaczenie zweryfikowane przez kustosza GRej, pozostałe oczekują na weryfikację.

Fotografie oznaczone [z wątku] są automatycznie pobrane z wątku bio-forum.pl wskazanego we wpisie; aby upewnić się które odnoszą się do wpisu, należy zajrzeć do wątku.

DA80 111701 DE47 139490

ID 111 701 oznaczenie: Xerocomus spadiceus; lokalizacja: Rezerwat Wąwóz Huzarów Gdańsk, DA80; data zbioru: 24 sie 2008; sielisko, podłoże, sposób wzrostu: Las mieszany (Lasy Oliwskie) buk,sosna,modrzew,świerk, W ziemi pod dębami, Kilka owocników; leg. det. Mirosław Wantoch-Rekowski; eksykat: tak,zostanie wysłany do Kustosza Bazy; uwagi: fot.195185 fot.195186 fot.195187 fot.195188 [notatka: tak] [fotografie: tak];

195185
195186
195187
195188

ID 139 490 oznaczenie: Xerocomus spadiceus; lokalizacja: 0,5 km S,Widawka,gm.Kodrąb,pow.radomszczański, DE47; data zbioru: 1 sie 2009; sielisko, podłoże, sposób wzrostu: las mieszany-dęby,graby,sosny, na ziemi, grupa 4 owocników; leg. det. Jacek Nowicki; eksykat: tak,wyślę Ani; uwagi: 51st6'40,44"N 19st35'35,4"E; fot.260036 fot.260037 fot.260038 fot.260039; reakcja skórki kapelusza na NH4OH; fot.260040; i po 90 sekundach; fot.260041 [notatka: nie] [fotografie: tak];

260036
260037
260038
260039
260040
260041
ta strona być może używa ciasteczek (cookies), korzystając z niej akceptujesz ich użycie — więcej informacji