Tuber aestivum (trufla letnia)

owocnik

Owocnik podziemny, w formie kulistawej bulwy, która może osiągać wielkość ziemniaka i wagę do 0.5 kg, średnicę 20-100 mm; powierzchnia owocnika ciemnobrązowa do czarnej, z grubymi brodawkami, 2-5 mm, brodawki dość regularne, piramidalne, wielokątne.
Gleba początkowo biała, w miarę dojrzewania szarawa lub żółtawa i dojrzała brązowa do czerwonobrązowej z białymi żyłkami, dość jasna. Zapach intensywny, aromatyczny, przyjemny.

space

cechy mikroskopowe

Worki 60-100 × 50-80 µm, kuliste lub gruszkowate z krótkim trzonkiem; w worku 2-6, rzadko jeden zarodnik.

space

występowanie

Na glebach zasadowych, wapiennych, zarówno suchych jak i wilgotnych, w warstwie humusu, płytko pod powierzchnią (10-20 mm), pod dębami, bukami, grabami, jesionami, leszczyną, jałowcem i sosną czarną (Pinus nigra). Owocniki często wyrastają w gniazdach po kilka. Występuje w całej Europie ale najczęściej podawany z terenów wokół Alp. W okresie opracowania monografii grzybów podziemnych Ławrynowicz (1982) brak było pewnych stanowisk w Polsce. Jest możliwa półnaturalna uprawa tego gatunku.

space

Czerwona Lista^[125] — EX–wymarły lub zaginiony

jadalne czy trujące? 🟢 🛒

dopuszczony do obrotu 🛒

ważne! dla grzybiarzy

Jadalna, wysoko ceniona z racji aromatu. Zbierana i uprawiana głównie na terenach wokół Alp. Trufle rozwijają się przez szereg miesięcy i dojrzałość osiągają późną jesienią i w zimie.

space

uwagi

Wyróżniana jest też trufla wgłębiona (Tuber mesentericum) różni się drobniejszymi brodawkami i wgłębieniem w owocniku (gatunek ten bywa synonimizowany z truflą letnią (Tuber aestivum)). W wyżej wymienionej monografii podane jest jedno stanowisko w Polsce. Tamże wiele informacji o technice poszukiwania grzybów podziemnych.

space

Trufla zimowa (Tuber brumale), nie znalezona dotąd w Polsce (ale prawdopodobna) różni się owocowaniem w okresie zimowym (listopad-marzec), barwą i zarodnikami.

literatura · references

specyfikacja literatury jest widoczna na szerszym ekranie 🛈

publikacje w bazie Projektu Bibliografii Grzybów Wielkoowocnikowych Polski (z adnotowanym wykazem taksonów):
Chachuła & Fiedor (2020)^[1373]Chachuła & Fiedor (2020) Grzyby wielkoowocnikowe (macromycetes) województwa śląskiego.^[1373], Chachuła et al. (2020)^[1374]Chachuła et al. (2020) New record of macrofungi for the mycobiota of the Cieszyn municipality (Polish Western Carpathians) including new species to Poland.^[1374], Hilszczańska (2015)^[1582]Hilszczańska (2015) Popularyzacja upraw truflowych w Polsce jako metody ochrony gatunkowej trufli letniej i zagospodarowania terenów nieleśnych.^[1582], Hilszczańska et al. (2008)^[1585]Hilszczańska et al. (2008) New Tuber species found in Poland.^[1585], Hilszczańska et al. (2014)^[1588]Hilszczańska et al. (2014) Characteristic of Tuber spp. localities in natural stands with emphasis on plant species composition.^[1588], Hilszczańska et al. (2019)^[1586]Hilszczańska et al. (2019) a survey of the knowledge of truffles among Polish foresters and implications for environmental education.^[1586], Komur el al. (2021)^[1677]Komur el al. (2021) What determines species composition and diversity of hypogeous fungi in the diet of small mammals? A comparison across mammal species, habitat types and seasons in Central European mountains.^[1677], Kozłowska et al. (2019)^[1706]Kozłowska et al. (2019) An annotated catalogue of the fungal biota of the Roztocze Upland. Richness, diversity and distribution.^[1706], Kozłowska et al. (2019)^[1707]Kozłowska et al. (2019) Checklist of microfungi and larger ascomycetes of Białowieża Forest.^[1707] (as: ?Tuber aestivum), Kujawa & Gierczyk (2010)^[1770]Kujawa & Gierczyk (2010) Rejestr gatunków grzybów chronionych i zagrożonych w Polsce. Część III. Wykaz gatunków przyjętych do rejestru w roku 2007.^[1770], Lubelska (1953)^[3550]Lubelska (1953) O występowaniu trufli (Tuber Mich. i Choiromyces Vitt.) w Polsce.^[3550], Ławrynowicz (1988)^[1061]Ławrynowicz (1988) Grzyby (Mycota). Tom 18. Workowce (Ascomycetes). Jeleniakowate (Elaphomycetales), Truflowe (Tuberales).^[1061], Ławrynowicz (2009)^[1861]Ławrynowicz (2009) Four Tuber species accompanying T. mesentericum in natural sites in Poland.^[1861], Ławrynowicz (2011)^[1862]Ławrynowicz (2011) Trufle w Polsce – problemy taksonomii, użytkowania i ochrony.^[1862], Ławrynowicz et al. (2008)^[1869]Ławrynowicz et al. (2008) Occurence of black truffles in Poland.^[1869], Schroeter (1908)^[3183]Schroeter (1908) Die Pilze Schlesiens. Zweite Hälfte.^[3183]

w rejestrze grzybów chronionych i zagrożonych GRej

zapisy w GRej wg stanu na 29.04.2025 21:04 1 znaleziska Tuber aestivum (trufla letnia) na terenie Polski

ID na żółtym tle, to oznaczenie zweryfikowane przez kustosza GRej, pozostałe oczekują na weryfikację ze statusem przyjęty [tj. wpis poprawny pod względem formalnym].

Poniżej są pokazane fotografie załączone do wpisu GRej. Po kliknięciu na ID wpisu, w rekordzie GRej czasem mogą być pokazane fotografie z wątku bio-forum.pl związanego z tym wpisem; w tym wypadku bez 100% pewności, czy dotyczą one wpisu. Aby upewnić się które odnoszą się do wpisu, należy zajrzeć do wątku.

bez ATPOL 73494 DF67 354542

ID 73 494 oznaczenie: Tuber aestivum; lokalizacja: Góry Świętokrzyskie; data zbioru: 24 lip 2007; sielisko, podłoże, sposób wzrostu: las liściasty, w ziemi, jeden dojrzały owocnik; leg. Marcin Fałdziński, det. Tomasz Krzyszczyk; eksykat: u Tomasza Krzyszczyka i Kustosza Bazy; uwagi: Trzecie stanowisko tego grzyba w Polsce.; Kilkanaście dni później znalazłem 14 owocników w czterech grupach i w różnych stadiach rozwojowych; Więcej w wątku: [bf:109029] fot.112178 [notatka: tak] [fotografie: tak]; publikacja: Kujawa A., Gierczyk B. 2010. Rejestr gatunków grzybów chronionych i zagrożonych w Polsce. Część. III. Wykaz gatunków przyjętych do rejestru w roku 2007. Przegląd Przyrodniczy 21(1): 8-53; związane wątki bio-forum.pl: 109029 ;

ID 354 542 oznaczenie: Tuber aestivum; lokalizacja: Garb Tenczyński, pow. krakowski, woj. małopolskie, DF67; data zbioru: 1 sie 2020; sielisko, podłoże, sposób wzrostu: Wzgórze wapienne, pod leszczyną, pod ziemią, kilka owocników; leg. Sławomir Magier, det. Błażej Gierczyk; eksykat: BGF0008484, BGF0008494; uwagi: link krzyżowy:; [bf:1156925]; fot.1306532 fot.1306533 fot.1306534 [notatka: nie] [fotografie: tak]; związane wątki bio-forum.pl: 1156925 ;