Tricholoma ustale (gąska bukowa)

owocnik

Kapelusz młody czerwonobrązowy, kasztanowobrązowy, z oliwkowym odcieniem, pokryty grubą warstwą śluzu, w centrum ciemniejszy, z wiekiem suchy i czarnobrązowy, lśniący; powierzchnia bez strefowań, naga, gładka; początkowo wypukły, potem rozpostarty z niewyraźnym garbkiem, 40-80(120) mm średnicy; brzeg długo podwinięty, ostry, jaśniejszy.

space

Trzon z czerwonobrązowymi włókienkami, w górze białawy, powierzchnia sucha, drobno kosmkowata, bez strefy pierścieniowej; 50-80 x 10-15 mm, równogruby, często w dolnej części rozszerzony i korzeniasto zakończony; sztywny, elastyczny, z wiekiem pusty.

space

Pileus young red-brown, chestnut-brown, with olive tint, covered thickly with mucus, centrally darker, with age dry and black-brown, glossy; surface not zonate, glabrous, smooth; initially convex, later expanding with an inconspicuous umbo, 40-80(120) mm in diameter; margin incurved for a long time, acute, lighter coloured.

space

Stipe with red-brown fibrils, at apex whitish, surface dry, finely fibrillose, without ring zone; 50-80 x 10-15 mm, equal, often lower part enlarged and rooting; stiff, elastic, with age hollow.

space

zarodniki

Wysyp zarodników biały. Zarodniki bezbarwne, jajowate, 5-7 x 3,5-5 µm.

Spore print white. Spores hyaline, ovoid, 5-7 x 3,5-5 µm.

występowanie

Jest w czekliście.^[105]

Dość częsta. Od lata do jesieni, w lasach liściastych, zwłaszcza pod bukami, zwykle w grupach a nawet w kępkach.

Widespread. Summer-fall. In hardwood forests, primarily under Fagus, solitary to gregarious, often almost clustered.

jadalne czy trujące? 🟢

ważne! dla grzybiarzy

Jadalna, ale niezbyt smaczna.^[134]

uwagi

Inne brązowe gąski z mniej lub bardziej śluzowatym kapeluszu i o mniej lub bardziej wyraźnym mącznym zapachu oraz smaku to występujące w lasach liściastych: Tricholoma ustaloides z wyraźną białą strefą pierścieniową na trzonie, gąska żółtobrunatna (Tricholoma fulvum) z siarkowożółtymi blaszkami i żółtym miąższem, gąska topolowa (Tricholoma populinum) wyrasta pod topolami z brązowiejącym trzonem i blaszkami. W lasach iglastych głównie pod sosnami można spotkać gąska białobrązowa (Tricholoma albobrunneum) z porozrywaną strefą pierścieniową, gąska gorzkawa (Tricholoma stans) z gładkim, promieniście włóknistym i nieco śluzowatym kapeluszem, gąska dachówkowata (Tricholoma imbricatum) z drobno spękanym, suchym kapeluszem i gąska kroplistobrzega (Tricholoma pessundatum) z silnie śluzowatym kapeluszem i czerniejącym ostrzami blaszek.

Other brown Tricholoma with more or less mucous cap and more or less distinct farinaceous odour and taste are found in deciduous forests: Tricholoma ustaloides with distinct white ring zone on the stipe, gąska żółtobrunatna (Tricholoma fulvum) with sulphur-yellow lamellae and yellow flesh, gąska topolowa (Tricholoma populinum) grows under poplars and has browning stipe and gills. In deciduous forests mainly under pine-trees can be found gąska białobrązowa (Tricholoma albobrunneum) with split ring zone, gąska gorzkawa (Tricholoma stans) with a smooth, radially fibrillose and slightly mucous cap, gąska dachówkowata (Tricholoma imbricatum) with minutely cracked, dry cap, and gąska kroplistobrzega (Tricholoma pessundatum) with strongly mucous cap and with blackening edges of gills.

literatura · references

specyfikacja literatury jest widoczna na szerszym ekranie 🛈

Breitenbach J., Kraenzlin F., 1991 — Fungi of Switzerland 3 - Boletes & Agarics 1st part p.439 [26III]
Michael, Hennig, Kreisel, 1979 — Handbuch fur Pilzfreunde 3. Blatterpilze - Hellblattler (3 Auf. 1979) p.209 [18III]
Garnweidner, E., 1994 — Encyklopedia kieszonkowa - Grzyby. p.126 [3]
Wojewoda W., 2003 — Checklist of polish larger basidiomycetes. [105]

dane w bazie „publikacji po 2000 r.” #[4665]
Tricholoma ustale (Fr.) P. Kumm. · synonimy: T. fulvellum (Fr.) Gillet
publikacje: Flisińska 2004, Ławrynowicz i in. 2002, Flisińska 2000, Lisiewska i Reszel 2000, Friedrich i Orzechowska 2002 , Lisiewska 2000, Łuszczyński 2007, Łuszczyński 2008, Gierczyk i in. 2009, Ławrynowicz i in. 2009, Friedrich 2010, Ławrynowicz i in. 2002a, Adamczyk 2011, Kujawa i Gierczyk 2011a, Ślusarczyk 2005, Halama 2015, Chachuła i in. 2015 , Kozłowska i in. 2015 , Domian i in. 2010, Pietras i in. 2016a, Krotoski 2012, Wojewoda i in. 2016, Gierczyk i in. 2018b, Gierczyk i in. 2019a, Kozłowska i in. 2019 , Chachuła i in. 2019a, Chachuła i in. 2021, Ślusarczyk 2021, Fiedorowicz 2020, Wilga i Wantoch-Rekowski 2019

znaleziska Tricholoma ustale na terenie Polski

w rejestrze grzybów chronionych i zagrożonych GRej

zapisy w GRej wg stanu na dzień 2023.04.11

ID na żółtym tle to oznaczenie zweryfikowane przez kustosza GRej, pozostałe oczekują na weryfikację.

Fotografie oznaczone [z wątku] są automatycznie pobrane z wątku bio-forum.pl wskazanego we wpisie; aby upewnić się które odnoszą się do wpisu, należy zajrzeć do wątku.

AB-27 337096 AB-38 337389 AB-94 336712 297141 AD-18 155955 BE-38 204601 CA-68 267984 CA-89 174593 223386 CB-48 176797 176796 CE-28 205414 253395 DA-96 363827 EC-34 335869

ID155955 Tricholoma ustale; 3 km na S od Mostek, pow. Świebodzin, woj. lubuskie, AD-18; 2007.08.15; las liściasty (Fagus, Quercus); na ziemi gromadnie, kilka; leg. Tomasz Ślusarczyk; det. Tomasz Ślusarczyk; eksykat: tak nr. 795 w zielniku autora, tak, notatka: tak; publikacja: Kujawa A., Gierczyk B. 2011a. Rejestr gatunków grzybów chronionych i zagrożonych w Polsce. Część V. Wykaz gatunków przyjętych do rejestru w roku 2009. Przegląd Przyrodniczy 22(4): 16-68
uwagi:
fot. 305644 fot. 305645

ID174593 Tricholoma ustale; Gdańsk Oliwa dolina Radości, pow. gdański, woj. pomorskie, CA-89; 2010.09.14; las mieszany,buk,sosna,świerk,dąb,brzoza; w ziemi jeden owocnik; leg. Mirosław Wantoch-Rekowski; det. Mirosław Wantoch-Rekowski; eksykat: tak,zostanie wysłany do Kustosza Bazy, nie, notatka: tak Wykaz grzybów TPK Gdańsk
uwagi: ,

ID176796 Tricholoma ustale; Lubichowo, pow. starogardzki, woj. pomorskie, CB-48; 2010.09.25; Las mieszany buk,sosna,brzoza,świerk,brzoza,leszczyna; w ziemi kilka owocników; leg. Mirosław Wantoch-Rekowski; det. Mirosław Wantoch-Rekowski; eksykat: tak,zostanie wysłany do Kustosza Bazy, tak, notatka: nie
uwagi: fot. 379872 fot. 379873

ID176797 Tricholoma ustale; Młynki, pow. starogardzki, woj. pomorskie, CB-48; 2010.09.24; Las mieszany buk,leszczyna,sosna,brzoza,; w ziemi dwa owocniki; leg. Mirosław Wantoch-Rekowski; det. Mirosław Wantoch-Rekowski; eksykat: tak,zostanie wysłany do Kustosza Bazy, tak, notatka: nie
uwagi: fot. 379877 fot. 379878

ID204601 Tricholoma ustale; Paniowice Dolina Widawy, pow. trzebnicki, woj. dolnośląskie, BE-38; 2012.09.09; Las mieszany,sosna,brzoza,dąb,grab,olsza; ziemia kilkanaście owocników; leg. Mirosław Wantoch-Rekowski; det. Mirosław Wantoch-Rekowski; eksykat: tak,zostanie wysłany do Kustosza bazy, tak, notatka: nie
uwagi: fot. 514575

ID205414 Tricholoma ustale; 700 m na S-W od zabudowań Siedlisk, pow. wieruszowski, woj. łódzkie, CE-28; 2012.09.22; las mieszany: olchy, brzozy, buki, graby, rzadko sosny i świerki; na ziemi, pośród liści, pod bukiem pojedynczy; leg. Piotr Zawada; det. Mirosław Wantoch-Rekowski; eksykat: tak, wyślę Ani, tak, notatka: nie
uwagi: Nadleśnictwo Przedborów Leśnictwo Sokolniki oddział 821 (stary 87). Gmina Sokolniki. Omówiony w wątku: https://www.bio-forum.pl/messages/33/516548.html
fot. 518852 fot. 518853 fot. 518854

ID223386 Tricholoma ustale; TPK Gdańsk Oliwa Dolina Radości, pow. Gdańsk, woj. pomorskie, CA-89; 2013.09.24; Buczyna; ziemia jeden owocnik; leg. Mirosław Wantoch-Rekowski; det. Mirosław Wantoch-Rekowski; eksykat: tak,zostanie wysłany do Kustosza Bazy AK, tak, notatka: nie
uwagi: fot. 601216 fot. 601217

ID253395 Tricholoma ustale; 1,8 km na S-E od zabudowań Pichlic, pow. wieruszowski, woj. łódzkie, CE-28; 2014.10.18; las mieszany: sosny, graby, buki, dęby, brzozy, olchy; na ziemi, pod bukiem pojedyńczo; leg. Piotr Zawada; det. Piotr Zawada; eksykat: tak, wy¶lę Ani, tak
uwagi: Nadle¶nictwo Przedborów Le¶nictwo Sokolniki oddział 821.
fot. 730259 fot. 730260 fot. 730261

ID267984 Tricholoma ustale; TPK Gdańsk Dolina Zagórskiej Strugi, pow. wejherowski, woj. pomorskie, CA-68; ; buczyna; ziemia jeden owocnik; leg. Mirosław Wantoch-Rekowski; det. Mirosław Wantoch-Rekowski; eksykat: tak, zostanie wysłany do Kustosza bazy A.K., tak, notatka: nie
uwagi: fot. 787112 fot. 787113

ID297141 Tricholoma ustale; Puszcza Bukowa, ok. 1,9 km na W od Kołbacza, pow. gryfiński, woj. zachodniopomorskie, AB-94; 2016.08.29; buczyna przy źródlisku; na ziemi w wiązce - 5 owocników; leg. Grazyna Domian; det. Grazyna Domian; eksykat: tak - zostanie przesłany do Kustosza, tak, notatka: tak
uwagi: gatunek omówiony w wątku: https://www.bio-forum.pl/messages/33/873299.html

ID335869 Tricholoma ustale; ok.1km na W od Szczepanek,gm.Opinogóra Górna, pow. ciechanowski, woj. mazowieckie, EC-34; 2020.09.18; pobocze drogi przechodzącej przez grąd grabowo-dębowy; ziemia grupa kilku owocników; leg. Romuald Tomaszewski; det. R.Kozak; eksykat: tak,zostanie przesłany do kustosza bazy, tak, notatka: nie
uwagi: https://www.bio-forum.pl/messages/33/1169473.html

ID336712 Tricholoma ustale; Puszcza Bukowa (rez. Osetno), 2 km na SW od Kołbacza, pow. gryfiński, woj. zachodniopomorskie, AB-94; 2020.10.02; pobocze drogi w żyznej buczynie; na ziemi w grupie - kilka owocników; leg. Grazyna Domian; det. Grazyna Domian; eksykat: tak, tak, notatka: tak
uwagi: fot. 1176646 fot. 1176647 fot. 1176648

ID337096 Tricholoma ustale; prop. rez. Rybokarty w gm. Gryfice, 1,2 km na NW od miejscowości Rybokarty, pow. gryficki, woj. zachodniopomorskie, AB-27; 2020.10.11; żyzna buczyna; na ziemi w grupie - kilka owocników; leg. Grazyna Domian; det. Grazyna Domian; eksykat: tak, tak, notatka: tak
uwagi: fot. 1179040 fot. 1179041 fot. 1179042 fot. 1179043

ID337389 Tricholoma ustale; Prop. rez. Wyszoborski Las Barwinkowy w gm. Płoty, 1,8 km na SW od Wyszoboru, pow. gryficki, woj. zachodniopomorskie, AB-38; 2020.10.13; kwaśna buczyna; na ziemi w wiązce - kilka owocników; leg. Grazyna Domian; det. Grazyna Domian; eksykat: tak, tak, notatka: tak
uwagi: fot. 1180811 fot. 1180812 fot. 1180813

ID363827 Tricholoma ustale; Elbląg - Jelenia Dolina (Wysoczyzna Elbląska), pow. m. Elbląg, woj. warmińsko-mazurskie, DA-96; 2022.10.30; buczyna; na ziemi, w ściółce 1 owocnik; leg. Stanisław Kosiński; det. Stanisław Kosiński; eksykat: tak, tak, notatka: nie
uwagi: 54°14'43.7"N 19°29'41.2"E

wątek: https://www.bio-forum.pl/messages/33/1389791.html