owocnik
Kapelusz żółtozielonkawy, może mieć oliwkowy, brązowy lub z ochrowy odcień; powierzchnia włókienkowata, często popękana na brązowo-rude łuseczki, wilgotna lepka; 40-80(120) mm średnicy; młody półkulisty, potem rozpostarty, czasem z tępym garbkiem, brzeg początkowo podwinięty, z wiekiem pofalowany, miąższ w kapeluszu gruby.
Trzon często prawie cały zagłębiony w podłożu; jaśniejszy od kapelusza, jasnożółty; 30-90 x 10-20 mm; walcowaty; powierzchnia gładka lub z kosmkami; pełny.
zarodniki
Wysyp zarodników biały. Zarodniki elipsoidalne, gładkie, 6-8 x 3.5-5 µm.
występowanie
Gatunek pospolity. Owocniki wyrastają pojedynczo lub w grupach od września do późnej jesieni, ze szczytem owocowania po pierwszych przymrozkach. Zwykle w lasach iglastych, zwłaszcza pod sosnami, na piasku.
Tricholoma frondosae
gąska liściowata
Takson identyczny makroskopowo z gąską zielonką (Tricholoma equestre), od której różni się nieco mniejszymi zarodnikami i występowaniem pod topolą osiką. Podawany także jako Tricholoma equestre var. populinum M. Christensen et Noordel. (gąska zielonka odmiana topolowa). Jest ona bardziej podejrzewana o szkodliwe efekty opisane w kolejnym akapicie.
jadalne czy trujące? 🟢 🛒
Wg. ostatnich badań gąska zielonka zjadana w dużej ilości, przez kilka dni pod rząd, może powodować lżejsze lub ciężkie zatrucia, w skrajnych przypadkach śmiertelne - zobacz uwagi na temat doniesień o zatruciach. Jest to smaczny i tradycyjnie poszukiwany i jedzony późnojesienny grzyb jadalny. W rozporządzeniu z 2008 roku jest to nadal gatunek dopuszczony do obrotu handlowego i przetwórstwa na terenie Polski.
gatunki podobne
Gąska zielonka ma dość charakterystyczny wygląd i trudno ją pomylić z innymi gatunkami.
Gąska zielonożółta (Tricholoma sejunctum) ma białe blaszki, kapelusz jest zielonkawy ale z wtopionymi czarnymi włókienkami.
Również podobny (wg tych którzy się pomylili) jest śmiertelne trujący muchomor zielonawy (Amanita phalloides). On również ma zielonkawy kapelusz, za to białe blaszki, pochwę u podstawy trzonu i zwykle zachowany pierścień na trzonie. Jego zapach jest wyraźny słodkawy (jak sztuczny miód), ale palacz pewnie go nie wyczuje (palenie szkodzi!).
wybrane okazy · selected collections ⇈
leg. Marek Snowarski
/Kaszuby/
leg. Marek Snowarski
/Kaszuby/
leg. Marek Snowarski
/Kaszuby/
leg. Marek Snowarski
/Kaszuby/
w rejestrze grzybów chronionych i zagrożonych GRej
zapisy w GRej wg stanu na 29.04.2025 21:00 1
ID na żółtym tle, to oznaczenie zweryfikowane przez kustosza GRej, pozostałe oczekują na weryfikację ze statusem przyjęty [tj. wpis poprawny pod względem formalnym].
Poniżej są pokazane fotografie załączone do wpisu GRej. Po kliknięciu na ID wpisu, w rekordzie GRej czasem mogą być pokazane fotografie z wątku bio-forum.pl związanego z tym wpisem; w tym wypadku bez 100% pewności, czy dotyczą one wpisu. Aby upewnić się które odnoszą się do wpisu, należy zajrzeć do wątku.
CB20 338196 CB30 338199 DA51 373482 DA83 374167 EC25 338410
ID 338 196 oznaczenie: Tricholoma equestre; lokalizacja: Trzyniec 6, pow. człuchowski, woj. pomorskie, CB20; data zbioru: 23 paź 2020; sielisko, podłoże, sposób wzrostu: ubogi las sosnowy na piaskach, ściółka pod sosnami, kilka owocników na pow.10m2; leg. det. Marcin Sławomir Lożek; eksykat: tak; uwagi: Gąska zielonka fot.1184282 fot.1184283 fot.1184284 [notatka: nie] [fotografie: tak];
ID 338 199 oznaczenie: Tricholoma equestre; lokalizacja: nad j.Sękacz, Zapadłe, pow. człuchowski, woj. pomorskie, CB30; data zbioru: 23 paź 2020; sielisko, podłoże, sposób wzrostu: ubogi las sosnowy na piaskach, ściółka, kilka owocników; leg. det. Marcin Sławomir Lożek; eksykat: tak; uwagi: gąska zielonka fot.1184295 fot.1184296 [notatka: nie] [fotografie: tak];
ID 338 410 oznaczenie: Tricholoma equestre; lokalizacja: ok.1km na N od Osówca Szlacheckiego,gm.Przasnysz, pow. przasnyski, woj. mazowieckie, EC25; data zbioru: 1 lis 2020; sielisko, podłoże, sposób wzrostu: bór sosnowy z domieszką brzozy i dębu, ziemia, cztery owocniki; leg. det. Romuald Tomaszewski; eksykat: tak,zostanie przesłany do kustosza bazy; uwagi: fot.1185117 fot.1185118 fot.1185119; Grzyb niegdyś pospolity w EC-25 staje się coraz rzadszy, wyraźnie zanika. [notatka: nie] [fotografie: tak];
ID 373 482 oznaczenie: Tricholoma equestre; lokalizacja: Jurata 1 km E, administracyjnie Hel, pow. pucki, woj. pomorskie, DA51; data zbioru: 22 paź 2023; sielisko, podłoże, sposób wzrostu: nadmorski bór sosnowy, wydma szara, piasek, 2 owocniki; leg. det. Marian Sęktas; eksykat: TAK zostanie wysłany do kustosza; uwagi: fot.1493826 fot.1493827 fot.1493828 fot.1493829 fot.1493830; 21.10.2022; fot.1493831 fot.1493832 [fotografie: tak];
ID 374 167 oznaczenie: Tricholoma equestre; lokalizacja: Jantar, 500 m. E od parkingu przy ul. Morskiej, pow. nowodworski, woj. pomorskie [54°20'27.3"N 19°02'36.6"E], DA83; data zbioru: 3 lis 2023; sielisko, podłoże, sposób wzrostu: nadmorski bór sosnowy, na ziemi, na ścieżce leśnej, 1 owocnik; leg. det. Stanisław Kosiński; eksykat: tak; uwagi: [bf:1498189] [notatka: nie] [fotografie: tak]; związane wątki bio-forum.pl: 1498189 ;
