Tx: 1141
grzyby.pl

Cortinarius caperatus (Pers.) Fr. [🔉 kor·tī·na·ri·us *]

płachetka zwyczajna, płachetka kołpakowata, "kołpaki" · "niemka" · "płachetka" · "turki", Gypsy Mushroom, Chicken of the woods /en/
Pholiota caperata (Pers.) P. Kumm. · Rozites caperata orth.var. · Rozites caperatus (Pers.) P. Karst. [gł. w czekl.]
autorzy i statusy taksonu są widoczne na szerszym ekranie 🛈
Cortinarius caperatus (płachetka zwyczajna)
pokazana po zalogowaniu
w mchu, w lesie sosnowym, za pasem wydm nadmorskich, w grupach po kilka do kilkunastu egzemplarzy
Cortinarius caperatus (płachetka zwyczajna)
pokazana po zalogowaniu
w grupach po kilka egzemplarzy, w lesie sosnowym na piaszczystym podłożu
Kapelusz słomkowy, ochrowożółtawy, żółtobrązowy, młody z fioletowawym nalotem; 60-100(120) mm średnicy, młody dzwonkowaty, potem wypukły, w końcu rozpostarty z garbkiem; powierzchnia często promieniście pomarszczona, matowa; brzeg u starszych egzemplarzy popękany.

space

Trzon -100 x -25 mm, equal; brudnobiaławy; z wąskim, błoniastym pierścieniem, często postrzępionym lub zanikający; powierzchnia nad pierścieniem z nalotem, poniżej pierścienia jedwabisty, długowłóknisty, pełny.

space

space

zarodniki

Wysyp zarodników rdzawobrązowy. Zarodniki 11-14 x 7-9 µm, migdałowate, drobno brodawkowane, bez pory rostkowej.
Spore print rusty brown. Spores 11-14 x 7-9 µm, amygdaloid, faintly roughened.

występowanie

jest w czekliście [105]
Miejscami pospolity. Owocniki wyrastają w grupach, masowo, od sierpnia do października w lasach iglastych, na kwaśnych glebach, często w towarzystwie Vaccinium myrtillus. Rzadko spotyka się je w lasach liściastych.
Common. Summer, fall, usually in large groups in needle forest on acid soils, often together with Vaccinium myrtillus; rarely in deciduous forests.

jadalne czy trujące? 🟢 🛒

dopuszczony do obrotu 🛒
Jadalny, smaczny. Dopuszczony do obrotu handlowego i przetwórstwa na terenie Polski. Owocniki szybko są "zarobaczywione" tj. porażone przez larwy owadów, nawet młode egzemplarze, z uwagi jednak na masywność i masowe występowanie dość łatwo jest zebrać ilość pozwalającą na konsumpcję. Tradycyjnie zbierany w Polsce i znany pod róznymi, regionalnymi nazwami, np. turek, niemka, kołpak, podbołotuszka.
Edible and choice. But one should look carefully because it is easily spoiled by insects larvas.
Gatunek dość charakterystyczny wśród zasłonakowatych z racji posiadania błoniastego pierścienia na trzonie. Zwraca uwagę swoim rozmiarem i masowym występowaniem. Liczne podobne gatunki zasłonaków (Cortinarius) nie mają skórzastego pierścienia na trzonie.
Jest to jedyny w Europie przedstawiciel tego rodzaju (Rozites obecnie łączonego z Cortinarius).
Mało prawdopodbna ale możliwa jest pomyłka z rosłymi owocnikami strzępiaka ceglastego (Inosperma erubescens) - rozmiar owocników w skrajnych przypadkach jest zbliżony, podobieństwo dotyczy barwy blaszek i w pewnym stopniu formy owocnika. Grzyby te rosną w różnych siedliskach. Taka pomyłka może zdarzyć się jeśli przechodzi się porządku dziennego nad szczegółami: "przez zachłanność gdy brak grzybów i na bezgrzybiu i rak ryba" [za opis takiego przypadku zatrucia dziękuję koledze T.].

space

wybrane okazy · selected collections

#4
06 08 28 - 8
/okolice Kościerzyny/
literatura · references
specyfikacja literatury jest widoczna na szerszym ekranie 🛈
  • publikacje w bazie Projektu Bibliografii Grzybów Wielkoowocnikowych Polski (z adnotowanym wykazem taksonów):

    Adamczyk (2007)[1268]Adamczyk (2007) Grzyby wielkoowocnikowe rezerwatu Babsk w województwie łódzkim na tle przemian jego szaty roślinnej.[1268], Adamczyk (2011)[1272]Adamczyk (2011) Strukturalno-funkcjonalna charakterystyka zbiorowisk macromycetes w fitocenozach leśnych projektowanego Jurajskiego Parku Narodowego.[1272], Bujakiewicz (2004)[1339]Bujakiewicz (2004) Grzyby wielkoowocnikowe Babiogórskiego Parku Narodowego.[1339], Bujakiewicz (2018)[1344]Bujakiewicz (2018) Grzyby wielkoowocnikowe Babiogórskiego Parku Narodowego.[1344], Bujakiewicz & Kujawa (2010)[1346]Bujakiewicz & Kujawa (2010) Grzyby wielkoowocnikowe wybranych rezerwatów przyrody Puszczy Białowieskiej.[1346] (as: Cortinarius caperatus), Domański Z. (2001)[3794]Domański Z. (2001) Grzyby Lasów Łochowskich.[3794] (as Rozites caperata), Falandysz & Zalewska (2014)[1436]Falandysz & Zalewska (2014) Pierwiastki promieniotwórcze (134Cs, 137Cs, 40K, 226Ra, 210Bi i 214Pb) w grzybie płachetka kołpakowata Cortinarius caperatus.[1436], Falandysz et al. (2011)[1435]Falandysz et al. (2011) Zdolności nagromadzania rtęci w owocnikach przez płachetkę kołpakowatą (Rozites caperata).[1435] (as: R. caperata), Fiedorowicz (2009)[1441]Fiedorowicz (2009) The participation of macromycetes in selected forest communities of the Masurian Landscape Park (NE Poland).[1441], Flisińska (2000)[1448]Flisińska (2000) Studies on the macromycetes of the Janów Forests Landscape Park (SE Poland).[1448], Flisińska (2000)[1449]Flisińska (2000) Characteristics of the macromycetes of the reservation Łęka.[1449], Flisińska (2000)[1450]Flisińska (2000) Uwagi o grzybach wielkoowocnikowych Chełmskiego Parku Krajobrazowego.[1450], Flisińska (2004)[1452]Flisińska (2004) Grzyby Lubelszczyzny. Wielkoowocnikowe podstawczaki (Basidiomycetes). T. 1 & 2.[1452], Friedrich (2002)[1455]Friedrich (2002) Selected Ascomycota and Basidiomycota from Cedynia Landscape Park (NW Poland).[1455], Gierczyk et al. (2009)[1482]Gierczyk et al. (2009) Grzyby wielkoowocnikowe Polskich Bieszczadów. Część I.[1482], Gierczyk et al. (2013)[1502]Gierczyk et al. (2013) XVIII Wystawa Grzybów Puszczy Białowieskiej.[1502] (as: Cortinarius caperatus), Gierczyk et al. (2015)[1491]Gierczyk et al. (2015) XX Jubileuszowa Wystawa Grzybów Puszczy Białowieskiej. Materiały do poznania mykobioty Puszczy Białowieskiej.[1491] (as: Cortinarius caperatus), Gierczyk et al. (2018)[1509]Gierczyk et al. (2018) XXIII Wystawa Grzybów Puszczy Białowieskiej. Materiały do poznania mykobioty Puszczy Białowieskiej.[1509] (as: Cortinarius caperatus), Gierczyk et al. (2018)[1501]Gierczyk et al. (2018) Contribution to the knowledge of mycobiota of the Western Sudety Mountains and Western Sudety Foothills (SW Poland). Part 1.[1501] (as: Cortinarius caperatus), Gierczyk et al. (2019)[1495]Gierczyk et al. (2019) Macrofungi of the Bieszczady Mountains.[1495] (as: Cortinarius caperatus), Grzesiak et al. (2017)[1528]Grzesiak et al. (2017) Macromycetes of Central European lichen Scots pine forests of the Cladonio-Pinetum Juraszek 1927 type in the "Bory Tucholskie" National Park (NW Poland).[1528] (as: Cortinarius caperatus), Grzesiak et al. (2017)[1533]Grzesiak et al. (2017) Grzyby makroskopowe Parku Narodowego „Bory Tucholskie".[1533], Grzesiak et al. (2020)[1530]Grzesiak et al. (2020) Contribution to knowledge of the mycobiota of “Bory Tucholskie” National Park (Northwestern Poland): macromycetes of Central European lichen Scots pine forests of the Cladonio-Pinetum Juraszek 1927 type.[1530] (as: Cortinarius caperatus), Gumińska (2006)[1537]Gumińska (2006) Atlas grzybów Pienińskiego Parku Narodowego. Pieniński Park Narodowy, Krościenko n/D.[1537], Hoffeins et al. (2017)[1589]Hoffeins et al. (2017) Checklist of Macromycetes (Fungi) from the Wyskok village in Masurian Lakeland, NE Poland.[1589] (as: Cortinarius caperatus), Kałucka (2009)[1626]Kałucka (2009) Macrofungi in the secondary succession on the abandoned farmland near the Białowieża old-growth forest.[1626] (as: Cortinarius caperatus), Karasiński et al. (2015)[1643]Karasiński et al. (2015) Grzyby wielkoowocnikowe Kampinoskiego Parku Narodowego.[1643] (as: Cortinarius caperatus), Komorowska (2000)[1668]Komorowska (2000) Materiały do poznania macromycetes Borów Tucholskich i przyległych terenów. W: Lisiewska M., Ławrynowicz M. (red.). Monitoring grzybów. PTB, Sekcja Mikologiczna. Poznań-Toruń: 81-96[1668], Kozłowska et al. (2015)[1704]Kozłowska et al. (2015) Fungi of the Roztocze region (Poland and Ukraine). Part I. A checklist of larger Basidiomycota.[1704] (as: Cortinarius caperatus), Kozłowska et al. (2019)[1706]Kozłowska et al. (2019) An annotated catalogue of the fungal biota of the Roztocze Upland. Richness, diversity and distribution.[1706] (as: Cortinarius caperatus), Kudławiec (2015)[1739]Kudławiec (2015) Materiały do bioty grzybów wielkoowocnikowych Macromycetes Nadleśnictwa Polanów.[1739], Kujawa (2009a)[1753]Kujawa (2009a) Grzyby wielkoowocnikowe. W: Okołów C., Karaś M., Bołbot A. Białowieski Park Narodowy. Poznać - Zrozumieć - Zachować. Białowieski Park Narodowy, Białowieża: 87-110[1753], Kujawa et al. (2012)[1800]Kujawa et al. (2012) Preliminary studies of fungi in the Biebrza National Park (NE Poland). II. Macromycetes.[1800] (as: R. caperata), Kujawa et al. (2013)[1796]Kujawa et al. (2013) XX wystawa grzybów w Tucholskim Parku Krajobrazowym.[1796], Kujawa et al. (2015)[1778]Kujawa et al. (2015) Preliminary studies of fungi in the Biebrza National Park. Park. Part IV. Macromycetes – new data and the synthesis.[1778], Kujawa et al. (2019)[1779]Kujawa et al. (2019) Grzyby Puszczy Knyszyńskiej.[1779] (as: Cortinarius caperatus), Kujawa et al. (2023)[3757]Kujawa et al. (2023) Wystawy grzybów w Białowieskim Parku Narodowym 1993-2023.[3757], Lisiewska (2000)[1838]Lisiewska (2000) Udział bioekologicznych grup macromycetes w zbiorowiskach acidofilnych dąbrów na Płycie Krotoszyńskiej w południowej Wielkopolsce.[1838], Ławrynowicz (2000)[1858]Ławrynowicz (2000) Grzyby Borów Tucholskich. Macromycetes Parku Narodowego Bory Tucholskie.[1858], Ławrynowicz & Szkodzik (2002)[1872]Ławrynowicz & Szkodzik (2002) Różnorodność macromycetes Rezerwatu "Kręgi Kamienne" w Odrach w Borach Tucholskich.[1872] (as: R. caperata), Ławrynowicz et al. (2002)[1863]Ławrynowicz et al. (2002) Macrofungi of Aceri-Tilietum and Tilio-Carpinetum in the "Dolina Rzeki Brdy” nature reserve in the Bory Tucholskie (NW Poland).[1863], Ławrynowicz i in. (2002a)[1864]Ławrynowicz i in. (2002a) Obserwacje mikologiczne w rezerwacie ? Dolina rzeki Brdy ? w Borach Tucholskich. W: Ławrynowicz M., Rózga B. (red.) Tucholski Park Krajobrazowy 1985-2000 stan poznania. Wyd. Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź: 384-405[1864] (as: R. caperata), Łuszczyński (2000)[1883]Łuszczyński (2000) Grzyby wielkoowocnikowe.[1883], Łuszczyński (2000c)[1885]Łuszczyński (2000c) Udział macromycetes w wybranych zbiorowiskach leśnych rezerwatu torfowiskowego Białe Ługi w Górach Świętokrzyskich. W: W: Lisiewska M., Ławrynowicz M. (red.). Monitoring grzybów. PTB, Sekcja Mikologiczna. Poznań-Toruń: 53-72[1885], Łuszczyński (2001)[1886]Łuszczyński (2001) Grzyby Macromycetes rezerwatu torfowiskowego Białe Ługi.[1886], Łuszczyński (2007)[1896]Łuszczyński (2007) Diversity of Basidiomycetes in various ecosystems of the Góry Świętokrzyskie Mts.[1896], Łuszczyński (2008)[1898]Łuszczyński (2008) Basidiomycetes of the Góry Świętokrzyskie Mts. A checklist.[1898], Nespiak (1970)[3782]Nespiak (1970) Grzyby i grzybobranie w Puszczy Białowieskiej.[3782], Pietras et al. (2016)[2079]Pietras et al. (2016) Grzyby wielkoowocnikowe.[2079] (as: Cortinarius caperatus), Ronikier (2012)[2144]Ronikier (2012) Fungi of the Sarnia Skała massif in the Tatra Mountains (Poland).[2144] (as: Cortinarius caperatus), Rudawska et al. (2011)[2168]Rudawska et al. (2011) Species and functional diversity of ectomycorrhizal fungal communities on Scots pine (Pinus sylvestris L.) trees on three different sites.[2168], Stasińska & Sotek (2016)[2255]Stasińska & Sotek (2016) New data to the knowledge of macrofungi of Wolin National Park.[2255] (as: Cortinarius caperatus), Sumorok et al. (2013)[2284]Sumorok et al. (2013) XIX Wystawa grzybów w Tucholskim Parku Krajobrazowym.[2284], Szczepkowski et al. (2008)[2347]Szczepkowski et al. (2008) Grzyby zgromadzone na XIV Wystawie Grzybów Puszczy Białowieskiej.[2347], Szczepkowski et al. (2011)[2348]Szczepkowski et al. (2011) XVII Wystawa Grzybów Puszczy Białowieskiej w Hajnówce.[2348], Ślusarczyk (2005)[2386]Ślusarczyk (2005) Grzyby.[2386], Ślusarczyk (2019)[2393]Ślusarczyk (2019) Grzyby wielkoowocnikowe Gryżyńskiego Parku Krajobrazowego.[2393] (as: Cortinarius caperatus), Wilga (2000)[2432]Wilga (2000) Makrogrzyby (Macromycetes) doliny Samborowo w Lasach Oliwskich (Trójmiejski Park Krajobrazowy).[2432], Wilga (2001a)[2434]Wilga (2001a) Przyczynek do poznania grzybów wielkoowocnikowych (macromycetes) w dawnej Puszczy Sztumskiej (województwo pomorskie). Acta Bot. Cassubica 2: 143-147[2434], Wilga (2004)[2441]Wilga (2004) Grzyby wielkoowcnikowe (macromycetes) Doliny Zielonej (Lasy Oliwskie).[2441], Wilga (2005)[2448]Wilga (2005) Stanowisko maślaka błotnego Suillus flavidus (Fr.: Fr.) J.S. Presl. w rezerwacie przyrody "Mierzeja Sarbska" koło Łeby.[2448], Wilga (2005c)[2449]Wilga (2005c) Wstępny wykaz gatunków macromycetes na obszarze rezerwatu przyrody "Wąwóz Huzarów" w Trójmiejskim Parku Krajobrazowym. Acta Bot. Cassubica 5: 183-186[2449], Wilga & Ciechanowski (2007)[2470]Wilga & Ciechanowski (2007) Ostoja grzybów wielkoowocnikowych i śluzowców w Lasach Oliwskich (Trójmiejski Park Krajobrazowy).[2470], Wilga & Wantoch-Rekowski (2011)[2475]Wilga & Wantoch-Rekowski (2011) Grzyby wielkoowocnikowe rezerwatu przyrody „Zamkowa Góra” w Kaszubskim Parku Krajobrazowym (Pojezierze Kaszubskie).[2475], Wilga & Wantoch-Rekowski (2012)[2478]Wilga & Wantoch-Rekowski (2012) Przyczynek do poznania macromycetes rezerwatu przyrody "Cisowa" w Trójmiejskim Parku Krajobrazowym (Pomorze Gdańskie).[2478], Wilga & Wantoch-Rekowski (2019)[2488]Wilga & Wantoch-Rekowski (2019) Grzyby wielkoowocnikowe Trójmiejskiego Parku Krajobrazowego.[2488], Wojewoda et al. (2004)[2537]Wojewoda et al. (2004) Grzyby wielkoowocnikowe rezerwatu "Bór na Czerwonem" w Kotlinie Orawsko-Nowotarskiej (Karpaty Zachodnie).[2537], Wojewoda et al. (2016)[2542]Wojewoda et al. (2016) Grzyby makroskopijne Gorców (Karpaty Zachodnie).[2542] (as: Cortinarius caperatus)

ta strona być może używa ciasteczek (cookies), korzystając z niej akceptujesz ich użycie — więcej informacji