Geastrum minimum (gwiazdosz najmniejszy)

cechy makroskopowe

Owocnik w stanie zamkniętym podziemny, kulisty 3-8(18) mm średnicy.

space

Osłona wewnętrzna (endoperydium) ±kulista, 4-12 mm średnicy, tej samej barwy lub ciemniejsza co wewnętrzna powierzchnia ramion egzoperydium, płowiejejąc ciemnieje i staje się szare, szarobrązowe; powierzchnia oszroniona kryształkami (szczawianu wapnia ^[14]) długości ok. 50 µm (jeśli owocniki wyrosłe na ziemiach wapiennych) lub naga.

space

Ujście zarodników (perystom) stożkowate, niskie, czasem płaskie, o jedwabisto-włókienkowatej powierzchni; jaśniej zabarwiony niż reszta endoperydium.

space

cechy mikroskopowe

Zarodniki kuliste, szorstkie, 4.5-7.2 µm ^[129], brodawkowane, do 12 brodawek na obwodzie, 4.5-5.5(7) µm ^[14], z 12-16 brodawkami, 0.3-0.5 µm wysokości na obwodzie ^[127].

space

występowanie

Jest w czekliście.^[105]

Do 2014 roku podlegał ochronie gatunkowej (podlegały jej wszystkie gatunki w rodzaju). Od tego roku nie jest chroniony (ochronie podlegają najrzadsze, wyspecyfikowane, gatunki rodzaju).

Szeroko rozpowszechniony i zapewne z racji niewielkich rozmiarów przeoczany. Występuje na stanowiskach piaszczystych, kserotermicznych, w suchych lasach, zaroślach i na terenach trawiastych lub ruderalnych. Na niżu i wysoko w górach.

Czerwona Lista^[125] — E–wymierający - krytycznie zagrożony

uwagi

Thaxterogaster purpurascens (zasłonak purpurowiejący) — gwiazdosz czteropromienny (Geastrum quadrifidum)

Geastrum nanum (gwiazdosz karzełkowaty) — gwiazdosz karzełkowaty (Geastrum nanum)

Gatunek ten wyróżnia się niewielkimi rozmiarami, oszronioną powierzchią endoperydium i niekarbowaną, jedwabistą powierzchnią perystomu. Oszronioną powierzchnię endoperydium ma także gwiazdosz karzełkowaty (Geastrum nanum), ten jednak odróżnia się wyraźnie karbowaną powierzchnią perystomu.

Małe owocniki ma także gwiazdosz czteropromienny (Geastrum quadrifidum), ten ma jednak mniejszą liczbę ramion, zwykle 4-5 i u podstawy mocno podgiętych ramion trwałą miszeczkę ze ściółki przerośniętej grzybnią.

wybrane okazy · selected collections ⇈

#13

06 06 24 - 5
leg. M. Jeppson, Adamcik, det. M. Jeppson
/Svaty Jan Moravski, Słowacja/

#17

06 06 23 - 4
leg. H. Deckerova
/Ostrava, Czechy/

ws.081005-121144
leg. Wiesław Smyrski
/Stalowa Wola/

literatura · references

specyfikacja literatury jest widoczna na szerszym ekranie 🛈

Dorfelt, Heinrich, 1985 — Erdsterne: Geastracae und Astraeaceae. p.49 [130]
Sarasini, M., 2005 — Gasteromiceti epigei. p.91 [127]
Rudnicka-Jezierska W., 1991 — Flora Polska. Grzyby (Mycota). Tom XXIII. Purchawkowe (Lycoperdales), tęgoskórowe (Sclerodermatales), pałeczkowe (Tulostomatales), gniazdnicowe (Nidulariales), sromotnikowe (Phallales), osiatkowe (Podaxales). p.76 [14]
Wojewoda W., 2003 — Checklist of polish larger basidiomycetes. [105]
Wojewoda, W., Ławrynowicz, M., 2006 — Czerwona lista grzybów wielkoowocnikowych w Polsce. [125]

dane w bazie „publikacji po 2000 r.” #[2519]
Geastrum minimum Schwein. · publikacje: Łuszczyńska i Łuszczyński 2004, Mleczko 2004, Wojewoda 2000b, Łuszczyński 2002, Łuszczyński 2007, Łuszczyński 2008, Stasińska 2008b, Adamczyk 2009, Wojewoda 2008, Friedrich 2006a, Kujawa i Gierczyk 2011, Kujawa i Gierczyk 2011a, Kujawa i in. 2012a, Kujawa i in. 2012b, Kujawa i Gierczyk 2012, Łuszczyński i Tomaszewska 2014, Jaworska 2011a, Karasiński i in. 2015, Kujawa i in. 2015a , Tomaszewska i in. 2012, Tomaszewska i in. 2015, Mączyński 201, Adamczyk 2011b, Łuszczyński 2012, Mleczko i Beszczyńska 2015, Mleczko i Beszczyńska 2019, Brzeg i Lisiewska 2018

znaleziska Geastrum minimum na terenie Polski

w rejestrze grzybów chronionych i zagrożonych GRej

zapisy w GRej wg stanu na dzień 2023.04.11

ID na żółtym tle to oznaczenie zweryfikowane przez kustosza GRej, pozostałe oczekują na weryfikację.

Fotografie oznaczone [z wątku] są automatycznie pobrane z wątku bio-forum.pl wskazanego we wpisie; aby upewnić się które odnoszą się do wpisu, należy zajrzeć do wątku.

CB-48 192702 DE-55 357444 361311 351768 149909 170334 DE-65 248238 179834 DE-67 173070 DF-46 138837 EC-25 336893 FF-04 121144

ID121144 Geastrum minimum; Stalowa Wola, FF-04; 2008.10.05; przydrożne zarośla, sosna,dąb czerwony; na piaszczystej ziemi przy ścieżce dwie grupy po kilkanaście sztuk; leg. Wiesław Smyrski; det. Wiesław Smyrski; eksykat: tak tak notatka: nie; publikacja: Kujawa A., Gierczyk B. 2011. Rejestr gatunków grzybów chronionych i zagrożonych w Polsce. Część IV. Wykaz gatunków przyjętych do rejestru w roku 2008. Przegląd Przyrodniczy 22(1): 17-83
uwagi: N 50st33`05.83", E 22st04`27.87

fot. 217153 fot. 217154 fot. 217155

Stanowisko zdewastowane przez nn

ID138837 Geastrum minimum; ok 2 km E Hutki, Pustynia Błędowska, gmina Bolesław, powiat olkuski, woj.małopolskie, DF-46; 2009.06.13; las brzozowy z domieszką sosny; przy leśnej drodze, podłoże przepuszczalne piaszczyste, na ziemi dwa owocniki, jeden przewrócony; leg. Joanna Gądek; det. Joanna Gądek; eksykat: TAK, w Stacji ZBŚRiL PAN, 11/JG/17.08.09, tak, notatka: nie; publikacja: Kujawa A., Gierczyk B. 2011a. Rejestr gatunków grzybów chronionych i zagrożonych w Polsce. Część V. Wykaz gatunków przyjętych do rejestru w roku 2009. Przegląd Przyrodniczy 22(4): 16-68
uwagi:
fot. 257696 fot. 257697 fot. 257698

ID149909 Geastrum minimum; 1 kn NW,Brodowe,gm.Radomsko, DE-55; 2009.10.17; skraj sosnowego lasu; na ściółce grupa 8 owocników; leg. Jacek Nowicki; det. Anna Kujawa; eksykat: Tak, w Stacji ZBŚRiL PAN, 7/JN/8.11.09, tak, notatka: nie; publikacja: Kujawa A., Gierczyk B. 2011a. Rejestr gatunków grzybów chronionych i zagrożonych w Polsce. Część V. Wykaz gatunków przyjętych do rejestru w roku 2009. Przegląd Przyrodniczy 22(4): 16-68
uwagi:
fot. 285899 fot. 285900 fot. 285901 fot. 285902

ID170334 (potwierdzenie 149909) Geastrum minimum; 1 km NW.Brodowe,gm.Ładzice, pow. radomszczański, woj. łódzkie, DE-55; 2010.08.05; skraj sosnowego lasu; w ściółce grupa 6 owocników; leg. Jacek Nowicki; det. Anna Kujawa; eksykat: nie, tak, notatka: nie; publikacja: Kujawa A., Gierczyk B. 2012. Rejestr gatunków grzybów chronionych i zagrożonych w Polsce. Część VI. Wykaz gatunków przyjętych do rejestru w roku 2010. Przegląd Przyrodniczy 23(2): 3-59
uwagi: fot. 360328 fot. 360329 fot. 360330

ID173070 Geastrum minimum; 1,7 km W,Żytno, pow. radomszczański, woj. łódzkie, DE-67; 2010.09.06; skraj sosnowego lasu,na skarpie przydrożnego rowu; na ziemi grupa 6 owocników; leg. Jacek Nowicki; det. Jacek Nowicki; eksykat: nie,gatunek chroniony, tak, notatka: nie; publikacja: Kujawa A., Gierczyk B. 2012. Rejestr gatunków grzybów chronionych i zagrożonych w Polsce. Część VI. Wykaz gatunków przyjętych do rejestru w roku 2010. Przegląd Przyrodniczy 23(2): 3-59
uwagi: fot. 369126 fot. 369127 fot. 369128 fot. 369129 fot. 369130

ID179834 Geastrum minimum; 1,5 km SW, Bobry, gm.Radomsko, pow. radomszczański, woj. łódzkie, DE-65; 2010.11.07; las sosnowy na glebach piaszczystych; na ściółce grupa 7 owocników; leg. Jacek Nowicki; det. Jacek Nowicki; eksykat: Tak, w Stacji ZBŚRiL PAN, 15/JN/7.12.10, tak, notatka: nie; publikacja: Kujawa A., Gierczyk B. 2012. Rejestr gatunków grzybów chronionych i zagrożonych w Polsce. Część VI. Wykaz gatunków przyjętych do rejestru w roku 2010. Przegląd Przyrodniczy 23(2): 3-59
uwagi: 51st 0' 41,3"N , 19st 23' 15,6"E

fot. 389824 fot. 389825 fot. 389826

siedlisko
fot. 389827

ID192702 Geastrum minimum; Ocypel Bory Tucholskie teren ośrodka Metrix, pow. starogardzki, woj. pomorskie, CB-48; 2011.09.24; piaszczysta skarpa nad jeziorem pod sosnami; w ziemi dwa owocniki; leg. Mirosława Wantoch-Rekowska; det. Anna Kujawa; eksykat: tak-u Kustosza Bazy, tak, notatka: tak,Spis grzybów Pomorza
uwagi: fot. 450769 fot. 450770

ID248238 (potwierdzenie 179834) Geastrum minimum; 1,5 km SW od wsi Bobry, gm.Radomsko, pow. radomszczański, woj. łódzkie, DE-65; 2014.10.05; bór sosnowy na glebach piaszczystych; na ziemi grupka 3 owocników; leg. Jacek Nowicki; det. Jacek Nowicki; eksykat: nie, tak, notatka: nie
uwagi: fot. 710657 fot. 710658

ID336893 Geastrum minimum; ok.1km na N od Osówca Szlacheckiego,gm.Przasnysz, pow. przasnyski, woj. mazowieckie, EC-25; 2020.10.13-14; murawa napiaskowa w borze sosnowym; ziemia grupa kilkunastu owocników; leg. Romuald Tomaszewski; det. A.Kujawa,R.Tomaszewski; eksykat: tak,zostanie przesłany do kustosza bazy, tak, notatka: nie
uwagi: https://www.bio-forum.pl/messages/33/1177886.html

ID351768 (potwierdzenie 149909) Geastrum minimum; 1,2 km NW od wsi Brodowe; gm. Ładzice, pow. radomszczański, woj. łódzkie, DE-55; 2021.10.29; bór sosnowy; pobocze utwardzanej drogi leśnej; na ściółce grupa co najmniej 12 owocników; leg. Jacek Nowicki; det. Jacek Nowicki; eksykat: tak, przy pierwotnym zgłoszeniu, tak, notatka: nie
uwagi: GPS: 51st 3' 38,3" N 19st 20' 59,5" E

fot. 1283593 fot. 1283594 fot. 1283595 fot. 1283596 fot. 1283597

ID357444 Geastrum minimum; 0,5 km W od wsi Brodowe; gm. Ładzice, pow. radomszczański, woj. łódzkie, DE-55; 2022.04.15; bór sosnowy; bezdrzewny pas pod linią WN; na ziemi, wśród karłowatych krzaków róży pomarszczonej grupa kilku owocników; leg. Jacek Nowicki; det. Jacek Nowicki; eksykat: tak, wyślę Kustoszowi Bazy, Ani Kujawie, tak, notatka: nie
uwagi: GPS: 51st 3' 9,8" N 19st 21' 3" E

fot. 1334733 fot. 1334734 fot. 1334735 fot. 1334736 fot. 1334737 fot. 1334738

ID361311 Geastrum minimum; Osiedle Leśne Dąbrówka, Radomsko; gm. Radomsko, pow. radomszczański, woj. łódzkie, DE-55; 2022.09.17; przydroże; pobocze szosy przy borze sosnowym; na ziemi grupa co najmniej 12 owocników; leg. Jacek Nowicki; det. Jacek Nowicki; eksykat: tak, wyślę Kustoszowi Bazy, Ani Kujawie, tak, notatka: nie
uwagi: GPS: 51,035666 19,371517

fot. 1373767 fot. 1373768 fot. 1373769 fot. 1373770 fot. 1373771 fot. 1373772 fot. 1373773