Geastrum quadrifidum (gwiazdosz czteropromienny)

Thaxterogaster purpurascens (zasłonak purpurowiejący) — GREJ: ID195910 (© autora fot.)

owocnik

Owocnik początkowo zamknięty, kulisty, 10-20(30) mm średnicy, o powierzchni pokrytej cienką warstwą grzybni, jasnobrązowy.

space

Osłona wewnętrzna (endoperydium) kulistawe lub wydłużone, odwrotnie jajowate, 3.5-15 mm szerokości, ciemno-szarobrązowe; o powierzchni pokrytej drobnymi kryształkami; młoda szara, liliowo-brązowa, z wiekiem ochrowa, brązowawa.

space

Ujście zarodników (perystom) niskie lub wyciągnięte, włókniste, talerzyk wyraźny, ostro odcinający się, ograniczony wałeczkiem.

space

zarodniki

Zarodniki kuliste, wyraźnie brodawkowane (do 12 brodawek na obwodzie), 4.5-6 µm średnicy.

space

występowanie

Jest w czekliście.^[105]

Gatunek podlega ochronie częściowej (poz. II.25 wg aktualnego rozporządzenia). Nie mają do niego zastosowania wyłączenia spod ochrony uzasadnione względami godpodarki rolnej, leśnej lub rybackiej (§7.1). Do ustawowej ochrony został włączony w 2004 roku.

Stosunkow częsty. Owocniki pojawiają się pojedynczo lub w grupach, zwykle w lasach iglastych, na wapiennym podłożu, rzadziej w lasach liściastych, w zaroślach.

Czerwona Lista^[125] — R–rzadki - potencjalnie zagrożony wymarciem

uwagi

Geastrum fornicatum (gwiazdosz wzniesiony)

Do pewnego stopnia podobny gwiazdosz wzniesiony (Geastrum fornicatum) ma znacznie większe owocniki, o grubszej miseczce, a ujście zarodników jest bez wyraźnego talerzyka. Gatunek zmiennny, wyróżniana jest forma paskowa (var. sabulosum) o jeszcze mniejszych owocnikach (10-15 mm średnicy), 5-6 ramionach, wydłużonym endoperydium i niewyraźnym talerzykiem.

literatura · references

specyfikacja literatury jest widoczna na szerszym ekranie 🛈

Rudnicka-Jezierska W., 1991 — Flora Polska. Grzyby (Mycota). Tom XXIII. Purchawkowe (Lycoperdales), tęgoskórowe (Sclerodermatales), pałeczkowe (Tulostomatales), gniazdnicowe (Nidulariales), sromotnikowe (Phallales), osiatkowe (Podaxales). p.70 [14]
Hagara, L., Antonin, V., Baier, J., 1999 — Houby. p.397 [49]
Breitenbach J., Kraenzlin F., 1986 — Fungi of Switzerland 2 - Non gilled fungi p.500 [26II]
Wojewoda W., 2003 — Checklist of polish larger basidiomycetes. [105]
Rozporządzenie Ministra Środowiska, 2014 — z dnia 9 października 2014r. w sprawie ochrony gatunkowej grzybów [50.14]
Wojewoda, W., Ławrynowicz, M., 2006 — Czerwona lista grzybów wielkoowocnikowych w Polsce. [125]

dane w bazie „publikacji po 2000 r.” #[2522]
Geastrum quadrifidum Pers. · synonimy: G. coronatum (Schaeff.) J. Schrot., G. minus (Pers.) Cunn.
uwagi: w IF to odrębne gatunki
publikacje: Flisińska 2004, Narkiewicz 1999a, Łuszczyński 2004, Wojewoda i in. 2004, Nowak i Spałek 2001, Wojewoda 2000b, Łuszczyński 2002, Łuszczyński 2007, Szczepkowski 2008b, Markowska 2004, Narkiewicz 2005, Łuszczyński 2008, Gumińska 2006, Wojewoda 2008, Kujawa 2009a, Adamczyk 2005a, Kałucka 2009a, Kujawa i Gierczyk 2010, Krzysztofiak i in. 2010, Halama i Romański 2010, Szczepkowski i Sierota 2010, Kujawa i Gierczyk 2011, Szczepkowski i in. 2011, Friedrich 2011, Kujawa i Gierczyk 2011a, Kujawa i in. 2012a, Chachuła 2012, Kujawa i Gierczyk 2012, Gierczyk i in. 2013, Kujawa i Gierczyk 2013, Kujawa i Gierczyk 2013a, Ślusarczyk 2005, Szczepkowski i in. 2011a, Jaworska 2011a, Karasiński i in. 2015, Kujawa i in. 2015, Kozłowska i in. 2015 , Chachuła 2016, Wojewoda i in. 2016, Kujawa i Gierczyk 2016, Kozłowska i in. 2019, Bartoszek i Mleczko 2019, Kujawa i in. 2019, Halama i in. 2015a, Gierczyk i Ślusarczyk 2020, Kujawa 2020j, Chachuła i Fiedor 2020, Gierczyk i Kujawa 2021

znaleziska Geastrum quadrifidum na terenie Polski

w rejestrze grzybów chronionych i zagrożonych GRej

zapisy w GRej wg stanu na dzień 2023.04.11

ID na żółtym tle to oznaczenie zweryfikowane przez kustosza GRej, pozostałe oczekują na weryfikację.

Fotografie oznaczone [z wątku] są automatycznie pobrane z wątku bio-forum.pl wskazanego we wpisie; aby upewnić się które odnoszą się do wpisu, należy zajrzeć do wątku.

BC-63 181970 DA-80 326533 DE-35 351215 DE-45 117002 149882 102981 181292 DE-55 360456 DE-56 169867 210934 227795 248239 341578 DE-65 258539 DE-66 148272 DF-62 120505 EG-33 81494 FC-85 343416 GB-31 277343 GB-94 230645 GC-01 153038 GC-02 335083 GC-04 171170 195910 GC-11 197567 GC-20 75399 GC-64 78543 GC-65 338236

ID75399 Geastrum quadrifidum; Białystok-Klepacze; ok 500 m S od stacji kolejowej Klepacze. Ok. 20 m wgłąb lasu (na południe) od boiska drużyny Tornado Klepacze., GC-20; 2007.08.26; Las sosnowy, z domieszką liściastych. Stanowisko położone ok. 3 m od ogniska.; piaszczysta ziemia pokryta igłami sosnowymi oraz okruchami węgla drzewnego. 2 owocniki; leg. Tomasz Pachlewski; det. Anna Kujawa; eksykat: tak, zostanie wysłany do Kustosza bazy, tak
uwagi: średnica główek - kolejno: ok.4mm i ok.8mm
fot. 116771 fot. 116772 fot. 116773 fot. 116774

ID78543 Geastrum quadrifidum; Puszcza Białowieska, rezerwat Nieznanowo, GC-64; 2007.09.19; grąd; na ziemi, wsród mchów dwa owocniki; leg. Błażej Gierczyk; det. Błażej Gierczyk; eksykat: TAK, w Stacji ZBŚRiL PAN, 7/BG/24.09.07, tak, u Darka Karasińskiego, notatka: nie; publikacja: Kujawa A., Gierczyk B. 2010. Rejestr gatunków grzybów chronionych i zagrożonych w Polsce. Część. III. Wykaz gatunków przyjętych do rejestru w roku 2007. Przegląd Przyrodniczy 21(1): 8-53
uwagi:

ID81494 Geastrum quadrifidum; Podłaźce, Pieniński Park narodowy, EG-33; 2007.10.13; Brzeg lasu modrzewiowo-jodłowego i łąki kserotermicznej; na ziemi jeden owocnik; leg. Piotr Chachuła i Marta Piechowicz; det. Piotr Chachuła; eksykat: TAK, w Stacji ZBŚRiL PAN, 19/PCH/16.05.08, tak, notatka: tak; publikacja: Kujawa A., Gierczyk B. 2011. Rejestr gatunków grzybów chronionych i zagrożonych w Polsce. Część IV. Wykaz gatunków przyjętych do rejestru w roku 2008. Przegląd Przyrodniczy 22(1): 17-83
uwagi: N 49st24'32,6"; E 20st24'34,6"; H-521 m n.p.m. Owocnik rósł tuż przy ścieżce zwierząt, w sąsiedztwie rosły także 4 owocniki Geastrum fimbriatum.

fot. 130604 fot. 130605 fot. 130606 fot. 130607

ID102981 Geastrum quadrifidum; 2km SE,Łuszczanowice,gm.Kleszczów,pow.bełchatowski, DE-45; 2008.06.08; las świerkowy; na ściółce dwie grupy kilka m od siebie (18+12 owocników); leg. Jacek Nowicki; det. Jacek Nowicki; eksykat: TAK, w Stacji ZBŚRiL PAN, 4/JN/17.06.08, tak, notatka: nie; publikacja: Kujawa A., Gierczyk B. 2011. Rejestr gatunków grzybów chronionych i zagrożonych w Polsce. Część IV. Wykaz gatunków przyjętych do rejestru w roku 2008. Przegląd Przyrodniczy 22(1): 17-83
uwagi: owocniki zeszłoroczne

fot. 176008 fot. 176009 fot. 176010

ID117002 Geastrum quadrifidum; 1 km E,Leśn.Łuszczanowice,gm.Kleszczów, DE-45; 2008.10.05; świerczyna; na ściółce w grupach,po kilka kilkanaście sztuk; leg. Jacek Nowicki; det. Jacek Nowicki; eksykat: nie,grzyb chroniony, tak, notatka: nie; publikacja: Kujawa A., Gierczyk B. 2011. Rejestr gatunków grzybów chronionych i zagrożonych w Polsce. Część IV. Wykaz gatunków przyjętych do rejestru w roku 2008. Przegląd Przyrodniczy 22(1): 17-83
uwagi: Potwierdzenie stanowiska ID102981.Na dzień dzisiejszy stwierdziłem cztery grupy gwiazdoszy:dwie ze świeżymi owocnikami i dwie tylko z zeszłorocznymi owocnikami

fot. 206711 fot. 206712

ID120505 Geastrum quadrifidum; Tychy Promnice, na skarpie wzdłuż drogi, pow.tyski, woj.śląskie, DF-62; 2008.10.21; skarpa porośnięta topolą osiką, dębem, brzozą, wierzbą, w odległości ok. 8 m przy drodze sosny; na ziemi w trawie, wsród liści około 30 owocników w różnym stadium rozwoju na pow. ok. 2 m kw; leg. Janusz Gądek; det. Joanna Gądek; eksykat: TAK, w Stacji ZBŚRiL PAN, 11/JG/29.11.08, tak, notatka: nie; publikacja: Kujawa A., Gierczyk B. 2011. Rejestr gatunków grzybów chronionych i zagrożonych w Polsce. Część IV. Wykaz gatunków przyjętych do rejestru w roku 2008. Przegląd Przyrodniczy 22(1): 17-83
uwagi:
fot. 215360 fot. 215361 fot. 215362

ID148272 Geastrum quadrifidum; 1 km NW,Kol.Ojrzeń,gm.Gidle,pow.radomszczański, DE-66; 2009.10.04; las świerkowy; na ziemi,na ściółce grupa 4 owocników i 4 zwiędniętych ''jaj''; leg. Jacek Nowicki; det. Jacek Nowicki; eksykat: nie, tak, notatka: nie; publikacja: Kujawa A., Gierczyk B. 2011a. Rejestr gatunków grzybów chronionych i zagrożonych w Polsce. Część V. Wykaz gatunków przyjętych do rejestru w roku 2009. Przegląd Przyrodniczy 22(4): 16-68
uwagi:
fot. 282114 fot. 282115

ID149882 Geastrum quadrifidum; 2km SE,Łuszczanowice,gm.Kleszczów,pow.bełchatowski, DE-45; 2009.10.11; las świerkowy; na ściółce naliczyłem 74 owocniki w pięciu grupach (35+2+4+6+27) na powierzchni ok.0,5ha; leg. Jacek Nowicki; det. Jacek Nowicki; eksykat: nie, tak, notatka: nie; publikacja: Kujawa A., Gierczyk B. 2011a. Rejestr gatunków grzybów chronionych i zagrożonych w Polsce. Część V. Wykaz gatunków przyjętych do rejestru w roku 2009. Przegląd Przyrodniczy 22(4): 16-68
uwagi: potwierdzenie stanowiska ze zgłoszeń id102981 i id117002

fot. 285800 fot. 285801 fot. 285802 fot. 285803 fot. 285804 fot. 285805

ID153038 Geastrum quadrifidum; około 1.5 km. na wschód od Ogrodniczek, pow. pow. białostocki, woj. woj. podlaskie, GC-01; 2009.10.30; Stary las mieszany lecz w tej części ze znaczną przewagą świerka; mocno zmurszały pień jeden owocnik; leg. Mirosław Gryc; det. Mirosław Gryc; eksykat: NIE-chroniony, tak, notatka: nie; publikacja: Kujawa A., Gierczyk B. 2011a. Rejestr gatunków grzybów chronionych i zagrożonych w Polsce. Część V. Wykaz gatunków przyjętych do rejestru w roku 2009. Przegląd Przyrodniczy 22(4): 16-68
uwagi: fot. 295515 fot. 295516 fot. 295517

ID169867 Geastrum quadrifidum; 300m S,Leśniczówka Strzałków,gm.Radomsko, pow. radomszczański, woj. łódzkie, DE-56; 2010.08.08; wielogatunkowy las mieszany-jodły,dęby,brzozy,graby,leszczyny i in; na omszałych szczątkach pniaka grupka trzech owocników; leg. Jacek Nowicki; det. Jacek Nowicki; eksykat: nie ,gatunek chroniony, tak, notatka: nie; publikacja: Kujawa A., Gierczyk B. 2012. Rejestr gatunków grzybów chronionych i zagrożonych w Polsce. Część VI. Wykaz gatunków przyjętych do rejestru w roku 2010. Przegląd Przyrodniczy 23(2): 3-59
uwagi: fot. 358390 fot. 358391

ID171170 Geastrum quadrifidum; około 2 km. na południe od Krynek, pow. pow. sokólski, woj. woj. podlaskie, GC-04; 2010.08.22; Las świerkowy w średnim wieku, całkowicie pozbawiony poszycia oraz roślin zielonych.; na ziemi dwie grupy owocników w bezpośrednim sąsiedztwie świerków. Pierwsza grupa (ok. 20szt) -owocniki już starsze. Druga grupka mniej liczna (ok. 10m. dalej) -owocniki świeże.; leg. Mirosław Gryc; det. Mirosław Gryc; eksykat: Tak, w Stacji ZBŚRiL PAN, 3/MG/11.01.11, tak, notatka: nie; publikacja: Kujawa A., Gierczyk B. 2012. Rejestr gatunków grzybów chronionych i zagrożonych w Polsce. Część VI. Wykaz gatunków przyjętych do rejestru w roku 2010. Przegląd Przyrodniczy 23(2): 3-59
uwagi: fot. 362892 fot. 362893

Więcej informacji w wątku.

ID181292 (potwierdzenie 117002) Geastrum quadrifidum; 1 km E,Leśn.Łuszczanowice,gm.Kleszczów, pow. bełchatowski, woj. łódzkie, DE-45; 2010.10.05; świerczyna; na ściółce w grupce; w tym roku napotkałem tam tylko kilka ''świeżych'' owocników; leg. Jacek Nowicki; det. Jacek Nowicki; eksykat: nie, tak, notatka: nie; publikacja: Kujawa A., Gierczyk B. 2013. Rejestr gatunków grzybów chronionych i zagrożonych w Polsce. Część VII. Wykaz gatunków przyjętych do rejestru w roku 2011. Przegląd Przyrodniczy 24(2): 3-44
uwagi: fot. 393664

ID181970 Geastrum quadrifidum; 4 km N Sieraków, pow. Międzychodzki, woj. Wielkopolskie, BC-63; 2009.07.26; Las iglasty (sosna, świerk); Na ziemi Grupa około 20 owocników; leg. Adrian Szymkiewicz; det. Adrian Szymkiewicz; eksykat: Tak, w Stacji ZBŚRiL PAN, 18/AS/10.02.11, tak, notatka: tak; publikacja: Kujawa A., Gierczyk B. 2013. Rejestr gatunków grzybów chronionych i zagrożonych w Polsce. Część VII. Wykaz gatunków przyjętych do rejestru w roku 2011. Przegląd Przyrodniczy 24(2): 3-44
uwagi: Gwiazdosz czteropromienny
Owocniki znalezione na terenie Puszczy Noteckiej

fot. 395284 fot. 395285

ID195910 Geastrum quadrifidum; 1 km na SW od Krynek, pow. sokólski, woj. podlaskie, GC-04; 2011.10.13; las iglasty (sosna, świerk); na ziemi w grupie kilka owocników; leg. Mirosław Gryc; det. Anna Kujawa; eksykat: Tak, w Stacji ZBŚRiL PAN, 8/MG/1.02.12, tak, notatka: nie; publikacja: Kujawa A., Gierczyk B. 2013a. Rejestr gatunków grzybów chronionych i zagrożonych w Polsce. Część VIII. Wykaz gatunków przyjętych do rejestru w roku 2012. Przegląd Przyrodniczy 24(4): 10-41
uwagi: fot. 467017 fot. 467018

ID197567 Geastrum quadrifidum; około 1 km na SE od Ogrodniczek, pow. białostocki, woj. podlaskie, GC-11; 2012.03.06; Śródpolny kawałek starego lasu o zmiennym typie, w tym miejscu jednak kawałek typowo świerkowy; na ziemi kilka owocników pod świerkami; leg. Mirosław Gryc; det. Mirosław Gryc; eksykat: tak, tak, notatka: nie
uwagi: fot. 477153 fot. 477154 fot. 477155

ID210934 (potwierdzenie 169867) Geastrum quadrifidum; 300m S od leśniczówki Strzałków, gm.Radomsko, pow. radomszczański, woj. łódzkie, DE-56; 2012.09.16; wielogatunkowy las mieszany -jodły, dęby, brzozy, graby, leszczyny i in; na szczątkach pniaka grupka 2 owocników; leg. Jacek Nowicki; det. Jacek Nowicki; eksykat: nie, tak, notatka: nie
uwagi: fot. 545877

ID227795 (potwierdzenie 169867) Geastrum quadrifidum; 350 m S od leśn. Strzałków, gm.Radomsko, pow. radomszczański, woj. łódzkie, DE-56; 2013.10.23; wielogatunkowy las mieszany -jodły, dęby, brzozy, graby, eszczyny i in; na szczątkach pniaka dwa owocniki; leg. Jacek Nowicki; det. Jacek Nowicki; eksykat: nie, tak, notatka: nie
uwagi: fot. 620493

ID230645 Geastrum quadrifidum; około 4 km na N od Krynek, pow. sokólski, woj. podlaskie, GB-94; 2013.08.11; monokultura świerkowa w średnim wieku; na ziemi masowo, w kilku grupach rozsianych na sporym obszarze; leg. Mirosław Gryc; det. Mirosław Gryc; eksykat: nie, tak, notatka: nie
uwagi: fot. 635636 fot. 635637 fot. 635638

ID248239 (potwierdzenie 169867) Geastrum quadrifidum; 300m S od leśn.Strzałków, gm.Radomsko, pow. radomszczański, woj. łódzkie, DE-56; 2014.10.03; wielogatunkowy las mieszany -jodły, dęby, brzozy, graby, leszczyny i in; na szczątkach pniaka i tuż obok grupa 9 owocników; leg. Jacek Nowicki; det. Jacek Nowicki; eksykat: nie, tak, notatka: nie
uwagi: fot. 710664 fot. 710665 fot. 710666

ID258539 Geastrum quadrifidum; 1 km NE od wsi Teklinów, gm.Kruszyna, pow. częstochowski, woj. śląskie, DE-65; 2015.04.04; las mieszany -sosny, dęby, brzozy, osiki; na ziemi, w liściastej ściółce dwa owocniki; leg. Jacek Nowicki; det. Jacek Nowicki; eksykat: ZBŚRiL PAN, 8/JN/2.08.2015, tak, notatka: nie
uwagi: 50st 59' 37" N i 19st 22' 32" E

https://www.bio-forum.pl/messages/33/747628.html

ID277343 Geastrum quadrifidum; rezerwat "Mały Borek", Puszcza Augustowska, gm. Płaska, pow. augustowski, woj. podlaskie, GB-31; 2012.05.13; pomnikowy, borealny bór sosnowy ze świerkiem; na ziemi kilka w grupie; leg. Łukasz Krajewski & Paweł Pawlikowski; det. Anna Kujawa; eksykat: nie, tak, notatka: nie
uwagi: zdjęcia:
https://www.bio-forum.pl/messages/33/824756.html

ID326533 Geastrum quadrifidum; Gdańsk Oliwa, Wzgórze Pachołek, brzeg lasu przy ul. Spacerowej, pow. Gdańsk, woj. pomorskie, DA-80; 2019.10.04; wąski pas rzadkiego drzewostanu klonowego pomiędzy lasem bukowo-dębowym a ulicą; na ziemi kilka owocników; leg. Włodzimierz Chojnacki; det. Włodzimierz Chojnacki; eksykat: tak, wyślę do Ani Kujawy, tak, notatka: nie
uwagi: Na tym samym stanowisku występują również owocniki G. coronatum i G. triplex.
fot. 1102745

ID335083 Geastrum quadrifidum; Puszcza Knyszyńska, około 3 km na NE od Supraśla, pow. białostocki, woj. podlaskie, GC-02; 2015.10.27; doświadczalna uprawa świerka; na ściółce wokół pniaka po wyciętym świerku kilka owocników; leg. Mirosław Gryc; det. Błażej Gierczyk; eksykat: BGF0005904, tak, notatka: https://www.bio-forum.pl/messages/33/808388.html
uwagi: fot. 1164309

ID338236 Geastrum quadrifidum; Puszcza Białowieska,rez.Lasy naturalne, Tryb Kozłowy pow. hajnowski woj. podlaskie, GC-65; 2020.10.14; pobocze drogi, mszysta skarpa; mszysta ściółka, w pobliżu świerki kilkanaście owocników na pow.kilku m2; leg. Marcin Sławomir Lożek; det. Marcin Sławomir Lożek; eksykat: nie, chroniony, tak, wątek, notatka: tak
uwagi: Gwiazdosz czteropromienny
fot. 1184453
wątek https://www.bio-forum.pl/messages/33/1183731.html

ID341578 (potwierdzenie 169867) Geastrum quadrifidum; 0,3 km S od leśn. Strzałków; gm. Radomsko, pow. radomszczański, woj. łódzkie, DE-56; 2020.09.05; wielogatunkowy las mieszany -jodły, dęby, buki, osiki, brzozy i inne; na ściółce grupa kilku owocników; leg. Jacek Nowicki; det. Jacek Nowicki; eksykat: nie, gatunek chroniony, tak, notatka: nie
uwagi: fot. 1201653 fot. 1201654

ID343416 Geastrum quadrifidum; 1 km W, Paulinów gm. Sterdyń, FC-85; 2021.04.03; dąb, sosna, młode świerki; południowozachodni stok nasypu drogowego, ziemia i mech pokryty igliwiem i liśćmi dębu grupa 7 owocników; leg. Robert Kazański; det. Robert Kazański; , tak, notatka: nie
uwagi: Owocniki suche (kwiecień)fot. 1214696 fot. 1214697 fot. 1214698 fot. 1214699

ID351215 Geastrum quadrifidum; 1 km NE od wsi Borowa; gm. Dobryszyce, pow. radomszczański, woj. łódzkie, DE-35; 2021.10.09; jodłowa enklawa w mieszanym lesie liściastym; na iglastej ściółce grupa kilku owocników; leg. Jacek Nowicki; det. Jacek Nowicki; eksykat: tak, w Stacji, tak, notatka: nie
uwagi: GPS: 51st 11' 51" N 19st 23' 9" E

fot. 1278095 fot. 1278096 fot. 1278097

ID360456 Geastrum quadrifidum; Las Ładzki; gm. Ładzice, pow. radomszczański, woj. łódzkie, DE-55; 2022.08.21; bór sosnowy; na ściółce grupa 12 owocników + tyle samo zeszłorocznych; leg. Jacek Nowicki; det. Jacek Nowicki; eksykat: tak, wyślę Kustoszowi Bazy, Ani Kujawie, tak, notatka: nie
uwagi: GPS: 51st 5' 18" N 19st 22' 5" E

fot. 1367077 fot. 1367078 fot. 1367079 fot. 1367080 fot. 1367081 fot. 1367082 fot. 1367083 fot. 1367084