Geastrum fornicatum (gwiazdosz wzniesiony)
Geastrum fornicatum (gwiazdosz wzniesiony)
dojrzały owocnik
Geastrum fornicatum (gwiazdosz wzniesiony)
rozwijający się owocnik; pod owocnikiem widoczne rozszczepiona, zewnętrzna część (A) osłony zewnętrznej
Geastrum fornicatum (gwiazdosz wzniesiony)
młody owocnik, perystom, powierzchna endoperydium, wewnętrzna powierzchnia egzoperydium, miąższ egzoperydium
Geastrum fornicatum (gwiazdosz wzniesiony)
rozwijający się owocnik; endoperydium siedzące

opis

Do pewnego stopnia podobny gwiazdosz czteropromienny (Geastrum quadrifidum) ma mniejsze owocniki, a ujście zarodników jest otoczone wyraźnym talerzykiem.
Owocnik początkowo zamknięty, kulisty, w miarę rozwoju coraz bardziej spłaszczony, 40-70 mm średnicy, o powierzchni pokrytej grzybnią przerośniętą z podłożem.

space

Osłona wewnętrzna (endoperydium) kulistawa, przy wysychaniu nieco spłaszcza się, 10-30 mm średnicy, z wiekiem czarnobrązowe. Szyjka krótka i szeroka, widoczna u suchych egzemplarzy, 2(5) mm długości i 4 mm szerokości; nieco jaśniejsza od endoperydium, brązowoszara. Apofiza zwykle wyraźna. Ujście zarodników (perystom) stożkowaty, włóknisty, bez wyraźnej granicy, bez talerzyka i bez ograniczającego wałeczka. Kolumella niska, półkulista, miękka, watowata. Gleba ciemno-czekoladowobrązowa.

zarodniki

Zarodniki kuliste, delikatnie brodawkowane, 3.5-4.5(5) µm średnicy.

space

występowanie

Jest w czekliście. [105]
Gatunek podlega ochronie ścisłej (poz. I.22 wg aktualnego rozporządzenia). Nie mają do niego zastosowania wyłączenia spod ochrony uzasadnione względami godpodarki rolnej, leśnej lub rybackiej (§7.1). Do ustawowej ochrony został włączony w 2004 roku.
Bardzo rzadki. Owocniki wyrastają pojedyczno lub w grupach, w parkach i innych miejscach z dużą ilością ściółki.
Czerwona Lista[125] — E–wymierający - krytycznie zagrożony
literatura · references
specyfikacja literatury jest widoczna na szerszym ekranie 🛈
  • Rudnicka-Jezierska W., 1991 — Flora Polska. Grzyby (Mycota). Tom XXIII. Purchawkowe (Lycoperdales), tęgoskórowe (Sclerodermatales), pałeczkowe (Tulostomatales), gniazdnicowe (Nidulariales), sromotnikowe (Phallales), osiatkowe (Podaxales). [14]
  • Hagara, L., Antonin, V., Baier, J., 1999 — Houby. [49]
  • Wojewoda W., 2003 — Checklist of polish larger basidiomycetes. [105]
  • Rozporządzenie Ministra Środowiska, 2014 — z dnia 9 października 2014r. w sprawie ochrony gatunkowej grzybów [50.14]
  • Wojewoda, W., Ławrynowicz, M., 2006 — Czerwona lista grzybów wielkoowocnikowych w Polsce. [125]
znaleziska Geastrum fornicatum na terenie Polski

w rejestrze grzybów chronionych i zagrożonych GRej

zapisy w GRej wg stanu na dzień 2023.09.12

ID na żółtym tle to oznaczenie zweryfikowane przez kustosza GRej, pozostałe oczekują na weryfikację.

Fotografie oznaczone [z wątku] są automatycznie pobrane z wątku bio-forum.pl wskazanego we wpisie; aby upewnić się które odnoszą się do wpisu, należy zajrzeć do wątku.

350618 AC-30 317767 BC-72 319810 CC-81 322700

 ID317767  Geastrum fornicatum; Puszcza Piaskowa (rezerwat Bielinek), 0,85 km na SE od Stacji Pomp w Bielinku, pow. gryfiński, woj. zachodniopomorskie, AC-30; 2011.08.20; dąbrowa z domieszką klonu polnego, robinii, buka i brekinii; na ziemi pod bardzo starym dębem pojedynczo; leg. Grazyna Domian; det. Ania Kujawa; eksykat: nie, tak, notatka: tak
uwagi: Gatunek omówiony w wątku: https://www.bio-forum.pl/messages/33/437375.html

 ID319810  Geastrum fornicatum; Chalin, Ośrodek Edukacji Przyrodniczej, park podworski, pow. Międzychodzki, woj. Wielkopolskie, BC-72; 2016.08.08; zaniedbany park podworski (robinia akacjowa, klon zwyczajny, lipa, lilak pospolity, tawuła trójłatkowa); na ziemi, na skraju ścieżki pod krzewami lilaka i tawuły, w odległości kilku metrów od skraju parku i terenu otwartego jeden owocnik; leg. Karolina Ferenc; det. Karolina Ferenc; eksykat: nie, gatunek chroniony, tak, notatka: tak
uwagi: Około 80m na wschód (północny-wschód) od budynku zabytkowego dworku.
Obszar objęty ochroną: Sierakowski Park Krajobrazowy, SOO Ostoja Międzychodzko-Sierakowska, OSO Puszcza Notecka.
Owocnik: 6cm wysoki plus wyraźna miseczka w podłożu, średnica 5cm, płaty 4.

Fotografie 08-16.08.2016 r.
fot. 1035944 fot. 1035945 fot. 1035946 fot. 1035947 fot. 1035948 fot. 1035949





 ID322700  Geastrum fornicatum; Podarzewice - 0,5 km na NW od Podarzewa, gmina Pobiedziska, pow. poznański, woj. wielkopolskie, CC-81; 2019.03.14; opuszczony XIX-wieczny cmentarz poniemiecki, porośnięty robinią akacjową, topolą, bzem lilakiem; wśród ściółki z zeszłorocznych liści dwa zeszloroczne owocniki; leg. Barbara Kudławiec; det. Barbara Kudławiec; eksykat: nie (gatunek chroniony), tak, notatka: nie
uwagi: 52°32'09,7"N 17°17'20,9"E
owocniki w siedlisku
fot. 1059248 fot. 1059249
owocnik
fot. 1059250

ID350618 Geastrum fornicatum; 52.193973, 16.306985 Gnin, pow. grodziski, woj. wielkopolskie; 2021.09.08; lipa drobnolistna; między napływami korzeniowymi pojedynczy; leg. Piotr Drozda; det. Anna Kujawa; eksykat: -, tak, notatka: -
uwagi: fot. 1271620

ta strona być może używa ciasteczek (cookies), korzystając z niej akceptujesz ich użycie — więcej informacji