Tx: 2108
grzyby.pl

Geastrum fornicatum (Huds.) Hook.

gwiazdosz wzniesiony, gwiazdosz wierzchołkowy
autorzy i statusy taksonu są widoczne na szerszym ekranie 🛈
Geastrum fornicatum (gwiazdosz wzniesiony)
pokazana po zalogowaniu
dojrzały owocnik
Geastrum fornicatum (gwiazdosz wzniesiony)
pokazana po zalogowaniu
rozwijający się owocnik; pod owocnikiem widoczne rozszczepiona, zewnętrzna część (A) osłony zewnętrznej
Geastrum fornicatum (gwiazdosz wzniesiony)
pokazana po zalogowaniu
młody owocnik, perystom, powierzchna endoperydium, wewnętrzna powierzchnia egzoperydium, miąższ egzoperydium
Geastrum fornicatum (gwiazdosz wzniesiony)
pokazana po zalogowaniu
rozwijający się owocnik; endoperydium siedzące

opis

Do pewnego stopnia podobny gwiazdosz czteropromienny (Geastrum quadrifidum) ma mniejsze owocniki, a ujście zarodników jest otoczone wyraźnym talerzykiem.
Owocnik początkowo zamknięty, kulisty, w miarę rozwoju coraz bardziej spłaszczony, 40-70 mm średnicy, o powierzchni pokrytej grzybnią przerośniętą z podłożem.

space

Osłona wewnętrzna (endoperydium) kulistawa, przy wysychaniu nieco spłaszcza się, 10-30 mm średnicy, z wiekiem czarnobrązowe. Szyjka krótka i szeroka, widoczna u suchych egzemplarzy, 2(5) mm długości i 4 mm szerokości; nieco jaśniejsza od endoperydium, brązowoszara. Apofiza zwykle wyraźna. Ujście zarodników (perystom) stożkowaty, włóknisty, bez wyraźnej granicy, bez talerzyka i bez ograniczającego wałeczka. Kolumella niska, półkulista, miękka, watowata. Gleba ciemno-czekoladowobrązowa.

zarodniki

Zarodniki kuliste, delikatnie brodawkowane, 3.5-4.5(5) µm średnicy.

space

występowanie

jest w czekliście [105]
Gatunek podlega ochronie ścisłej (poz. I.22 wg aktualnego rozporządzenia). Nie mają do niego zastosowania wyłączenia spod ochrony uzasadnione względami godpodarki rolnej, leśnej lub rybackiej (§7.1). Do ustawowej ochrony został włączony w 2004 roku.
Bardzo rzadki. Owocniki wyrastają pojedyczno lub w grupach, w parkach i innych miejscach z dużą ilością ściółki.
Czerwona Lista[125] — E–wymierający - krytycznie zagrożony
literatura · references
specyfikacja literatury jest widoczna na szerszym ekranie 🛈
  • publikacje w bazie Projektu Bibliografii Grzybów Wielkoowocnikowych Polski (z adnotowanym wykazem taksonów):

    Chełchowski (1898)[2660]Chełchowski (1898) Grzyby podstawkozarodnikowe Królestwa Polskiego (Basidiomycetes Polonici). Część I. Autobasidiomycetes. Podstawczaki.[2660], Ginko & Wartalska (1983)[2804]Ginko & Wartalska (1983) Materiały do znajomości grzybów z grupy Gasteromycetes województwa zielonogórskiego.[2804], Kujawa (2008)[1751]Kujawa (2008) Badania nad różnorodnością gatunkową grzybów wielkoowocnikowych w krajobrazie rolniczym południowej Wielkopolski: wstępna charakterystyka macromycetes Parku Krajobrazowego im. gen. Dezyderego Chłapowskiego. W: Mułenko W. (red.) Mykologiczne badania terenowe. Przewodnik metodyczny. Wyd. Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej. Lublin: 68-75[1751], Kujawa (2009)[1752]Kujawa (2009) Macrofungi of wooded patches in the agricultural landscape. I. Species diversity.[1752], Kujawa (2020)[1761]Kujawa (2020) Gwiazdosz wzniesiony Geastrum fornicatum (Huds.) Hook.[1761], Kujawa & Kotłowska (2010)[1787]Kujawa & Kotłowska (2010) Wystawa grzybów w Kościanie (Wielkopolska).[1787], Kujawa et al. (2012)[1784]Kujawa et al. (2012) Ocena obecnego stanu zagrożenia gatunków z rodzaju Geastrum w Polsce.[1784], Kujawa et al. (2020)[1783]Kujawa et al. (2020) Macromycetes of the Palace Park in Poznań-Radojewo (Wielkopolska Region, Poland).[1783], Lisiewska (2004)[1839]Lisiewska (2004) Zmiany w składzie gatunkowym i ilościowości macromycetes Arboretum Kórnickiego po 25 latach.[1839], Rudnicka-Jezierska (1991)[1065]Rudnicka-Jezierska (1991) Grzyby (Mycota). Tom 23. Podstawczaki (Basidiomycota). Purchawkowe (Lycoperdales), tęgoskórowe (Sclerodermatales), pałeczkowe (Tulostomatales), gniazdnicowe (Nidulariales), sromotnikowe (Phallales), osiatkowe (Podaxales).[1065], Schroeter (1889)[3184]Schroeter (1889) Die Pilze Schlesiens. Erste Hälfte.[3184], Szczepkowski & Sierota (2010)[2359]Szczepkowski & Sierota (2010) Grzyby.[2359]

w rejestrze grzybów chronionych i zagrożonych GRej

zapisy w GRej wg stanu na 21.12.2024 14:02 1 znaleziska Geastrum fornicatum (gwiazdosz wzniesiony) na terenie Polski

ID na żółtym tle, to oznaczenie zweryfikowane przez kustosza GRej, pozostałe oczekują na weryfikację ze statusem przyjęty [tj. wpis poprawny pod względem formalnym].

Poniżej są pokazane fotografie załączone do wpisu GRej. Po kliknięciu na ID wpisu, w rekordzie GRej czasem mogą być pokazane fotografie z wątku bio-forum.pl związanego z tym wpisem; w tym wypadku bez 100% pewności, czy dotyczą one wpisu. Aby upewnić się które odnoszą się do wpisu, należy zajrzeć do wątku.

bez ATPOL 350618 AC30 317767 BC72 319810 CC81 322700

ID 317 767 oznaczenie: Geastrum fornicatum; lokalizacja: Puszcza Piaskowa (rezerwat Bielinek), 0,85 km na SE od Stacji Pomp w Bielinku, pow. gryfiński, woj. zachodniopomorskie, AC30; data zbioru: 20 sie 2011; sielisko, podłoże, sposób wzrostu: dąbrowa z domieszką klonu polnego, robinii, buka i brekinii, na ziemi pod bardzo starym dębem, pojedynczo; leg. Grazyna Domian, det. Ania Kujawa; eksykat: nie; uwagi: gatunek omówiony w wątku [bf:437375] [notatka: tak] [fotografie: tak]; związane wątki bio-forum.pl: 437375 ;

(w wątku bio-forum.pl 437375)
(w wątku bio-forum.pl 437375)
(w wątku bio-forum.pl 437375)
(w wątku bio-forum.pl 437375)
(w wątku bio-forum.pl 437375)
(w wątku bio-forum.pl 437375)
(w wątku bio-forum.pl 437375)

ID 319 810 oznaczenie: Geastrum fornicatum; lokalizacja: Chalin, Ośrodek Edukacji Przyrodniczej, park podworski, pow. Międzychodzki, woj. Wielkopolskie, BC72; data zbioru: 8 sie 2016; sielisko, podłoże, sposób wzrostu: zaniedbany park podworski (robinia akacjowa, klon zwyczajny, lipa, lilak pospolity, tawuła trójłatkowa), na ziemi, na skraju ścieżki pod krzewami lilaka i tawuły, w odległości kilku metrów od skraju parku i terenu otwartego, jeden owocnik; leg. det. Karolina Ferenc; eksykat: nie, gatunek chroniony; uwagi: Około 80m na wschód północny-wschód! od budynku zabytkowego dworku.; Obszar objęty ochroną: Sierakowski Park Krajobrazowy, SOO Ostoja Międzychodzko-Sierakowska, OSO Puszcza Notecka.; Owocnik: 6cm wysoki plus wyraźna miseczka w podłożu, średnica 5cm, płaty 4.; Fotografie 08-16.08.2016 r.; fot.1035944 fot.1035945 fot.1035946 fot.1035947 fot.1035948 fot.1035949 [notatka: tak] [fotografie: tak];

ID 322 700 oznaczenie: Geastrum fornicatum; lokalizacja: Podarzewice - 0,5 km na NW od Podarzewa, gmina Pobiedziska, pow. poznański, woj. wielkopolskie [52°32'09,7"N 17°17'20,9"E], CC81; data zbioru: 14 mar 2019; sielisko, podłoże, sposób wzrostu: opuszczony XIX-wieczny cmentarz poniemiecki, porośnięty robinią akacjową, topolą, bzem lilakiem, wśród ściółki z zeszłorocznych liści, dwa zeszloroczne owocniki; leg. det. Barbara Kudławiec; eksykat: nie (gatunek chroniony); uwagi: owocniki w siedlisku; fot.1059248 fot.1059249; owocnik; fot.1059250 [notatka: nie] [fotografie: tak];

ID 350 618 oznaczenie: Geastrum fornicatum; lokalizacja: 52.193973, 16.306985 Gnin, pow. grodziski, woj. wielkopolskie; data zbioru: 8 wrz 2021; sielisko, podłoże, sposób wzrostu: lipa drobnolistna, między napływami korzeniowymi, pojedynczy; leg. Piotr Drozda, det. Anna Kujawa; eksykat: -; uwagi: fot.1271620 [notatka: -] [fotografie: tak];

ta strona być może używa ciasteczek (cookies), korzystając z niej akceptujesz ich użycie — więcej informacji