Morchella esculenta var. umbrina (smardz jadalny odmiana ciemna)

owocnik

Składa się z główki i trzonu, 40-90 mm wysokości, trzon zwykle dłuższy od wysokości główki. Główka kulista do jajowatej lub stożkowatej; alweole nieregularnie rozmieszczone na powierzchni, bez wyraźnie rozgraniczających żeber; z ciemnobrązowo zabarwionymi alweolami i kontrastująco jasnymi ich krawędziami; główka krawędzią przyrośnięta do trzonu; wewnątrz pusta. Trzon białawy do ochrowego, rozszerzający się ku podstawie; powierzchnia z drobnymi ziarenkami; gładka lub nieregularnie pomarszczona; pusty. Miąższ białawy, kremowy lub ochrowożółty, kruchy; smak i zapach przyjemne, specyficzne.

Fruitbody comprises of a head and a stipe, 40-90 mm high, the stipe usually longer than the head. Head globose to oval or conical; alveole irregularly situated on the surface, without distictly dividing ribes; with dark brown alveole and contrasting light edges; the head's margin attached to the stipe; hollow inside. Stipe whitish to ochre, widening towards the base; surface with fine granules; smooth or irregularly wrinkled; hollow. Flesh whitish, creamy or ochre-yellow, fragile; taste and smell pleasant, peculiar.

zarodniki

Wysyp zarodników biały. Zarodniki elipsoidalne, gładkie, bezbarwne, 17-24 x 11-15 µm.

Spore print white. Spores ellipsoid, smooth, hyaline, 17-24 x 11-25 µm.

występowanie

Gatunek podlega ochronie częściowej (poz. II.54 wg aktualnego rozporządzenia). Do ustawowej ochrony został włączony w 1983 roku. Za zezwoleniem może być pozyskiwany przez ręczny zbiór owocnikow.

Rzadki. Owocniki występują wczesną wiosną, w kwietniu i maju, pojedynczo lub w grupach, w lasach i zaroślach liściastych, wzdłuż potoków w towarzystwie buków i jesionów.

Rare. Spring, solitary or gregarious, in decidious forest, in parks, along streams.

Ochronie podlegają tylko okazy rosnące poza terenem ogrodów, upraw ogrodniczych, szkółek leśnych oraz poza terenami zieleni.

jadalne czy trujące? 🟢!

ważne! dla grzybiarzy

Jadalny.

space

uwagi

Morchella esculenta (smardz jadalny) — Morchella esculenta var. rotunda (smardz jadalny odmiana okrągła)

Wyróżnia się szereg innych form na podstawie barwy i układu alweoli np. smardz jadalny odmiana okrągła (Morchella esculenta var. rotunda) (fot. obok). Jest też szereg innych podobnych pokrewnych gatunków smardzy, zobacz smardzowate (Morchellaceae).

There are few other forms of smardz jadalny (Morchella esculenta) which differs with colour and alveoles pattern e.g. smardz jadalny odmiana okrągła (Morchella esculenta var. rotunda). Check also other species in smardzowate (Morchellaceae) family.

literatura · references

specyfikacja literatury jest widoczna na szerszym ekranie 🛈

publikacje w bazie Projektu Bibliografii Grzybów Wielkoowocnikowych Polski (z adnotowanym wykazem taksonów):
Gierczyk & Ślusarczyk (2020)^[1507]Gierczyk & Ślusarczyk (2020) Materiały do poznania mykobioty Wielkopolski.^[1507], Kujawa & Gierczyk (2011)^[1771]Kujawa & Gierczyk (2011) Rejestr gatunków grzybów chronionych i zagrożonych w Polsce. Część IV. Wykaz gatunków przyjętych do rejestru w roku 2008.^[1771], Kujawa et al. (2020)^[1783]Kujawa et al. (2020) Macromycetes of the Palace Park in Poznań-Radojewo (Wielkopolska Region, Poland).^[1783]

w rejestrze grzybów chronionych i zagrożonych GRej

zapisy w GRej wg stanu na 29.04.2025 21:09 1 znaleziska Morchella esculenta var. umbrina (smardz jadalny odmiana ciemna) na terenie Polski

ID na żółtym tle, to oznaczenie zweryfikowane przez kustosza GRej, pozostałe oczekują na weryfikację ze statusem przyjęty [tj. wpis poprawny pod względem formalnym].

Poniżej są pokazane fotografie załączone do wpisu GRej. Po kliknięciu na ID wpisu, w rekordzie GRej czasem mogą być pokazane fotografie z wątku bio-forum.pl związanego z tym wpisem; w tym wypadku bez 100% pewności, czy dotyczą one wpisu. Aby upewnić się które odnoszą się do wpisu, należy zajrzeć do wątku.

CC84 299239 FF05 97688

ID 97 688 oznaczenie: Morchella esculenta var. umbrina; lokalizacja: Stalowa Wola - okolice, FF05; data zbioru: 18 kwi 2008; sielisko, podłoże, sposób wzrostu: las łęgowy, na ziemi, grupa, kilkanaście sztuk; leg. det. Wiesław Smyrski; eksykat: nie; uwagi: >; fot.163244 fot.163245 [notatka: tak, wyślę do Anny Kujawy] [fotografie: tak]; publikacja: Kujawa A., Gierczyk B. 2011. Rejestr gatunków grzybów chronionych i zagrożonych w Polsce. Część IV. Wykaz gatunków przyjętych do rejestru w roku 2008. Przegląd Przyrodniczy 22(1): 17-83;

ID 299 239 oznaczenie: Morchella esculenta var. umbrina; lokalizacja: wieś Niewolno (gmina Trzemeszno), na wyjeździe ze wsi w stronę wsi Kruchowo, pow. gnieźnieński, woj. wielkopolskie, CC84; data zbioru: 5 maj 2013; sielisko, podłoże, sposób wzrostu: opuszczony cmentarz poniemiecki, topola, robinia akacjowa, wiąz, bez lilak, bez czarny, bluszcz, na ziemi, 2013 jeden owocnik, 2016 - dwa owocniki; leg. det. Barbara Kudławiec; eksykat: BGF0003825 (kolekcja z 2016.05.10); uwagi: 2013; siedlisko; fot.917774; owocnik rosnący w czę¶ci od strony Niewolna; fot.917775; 2014, 2015 - nie byłam tam wiosną w porze rozwoju smardzy; 2016 - dotarłam ponownie wiosną i znalazłam znów smardze w innej czę¶ci, od strony Kruchowa, wówczas pobrałam owocniki; siedliskowo:; fot.917776; owocniki; fot.917777 fot.917778 [notatka: nie] [fotografie: tak (2013, 2016)];