Armillaria mellea (opieńka miodowa właściwa)

cechy makroskopowe

Kapelusz higrofaniczny, młody ciemny, oliwkowobrązowy, z wiekiem i wysychając oliwkowożółty, żółty, żółtobrązowy, na brzegu niemal biały, w centrum ciemniejszy do niemal czarnego, suchy w centrum zółtawozielony; 30-120 mm średnicy, początkowo szeroko stożkowaty, półkulisty, z wiekiem wypukły do płaskiego; powierzchnia gładka, matowa, początkowo w centrum z nielicznymi, drobnymi, żółtawymi, przylegającymi lub uniesionymi łuseczkami, szybko naga; brzeg początkowo prześwitująco prążkowany.

space

Trzon długi, 50-200 × 5-15 mm, równogruby lub zwężający się ku podstawie, podstawa wrzecionowato zaostrzona; w górze białawy, ku podstawie ciemniejszy czerwonobrązowy, u podstawy często z żółtym nalotem; Pierścień błoniasty, trwały, wyraźny, na spodniej stronie pierścienia czasem obecne żółte kłaczki; powierzchnia trzonu gładka lub nielicznymi białymi lub żółtawymi kłaczkami. Ryzomorfy u podstawy trzonu nie są spotykane.

space

Barwa wysypu zarodników biaława do jasnokremowej.

cechy mikroskopowe

Zarodniki szerokoelipsoidalne, gładkie, hialinowe z kroplami, 7-9 × 5.5-6.5 µm, Qav = 1.3 - 1.6. Spośród innych gatunków opieńka (Armillaria) wyróźnia się też brakiem sprzążek we wszystkich tkankach owocnika.

jadalne czy trujące? 🟢

ważne! dla grzybiarzy

Jadalna podobnie jak i pozostałe opieńki. Zobacz uwagi na stronie rodzaju opieńka (Armillaria).

występowanie

Jest w czekliście. ^[105]

Stosunkowo rzadka opieńka, występuje jedynie w ciepłych lokalizacjach. Owocniki tworzą się od lata do późnej jesieni, w dużych wiązkach liczących do kilkudziesięciu owocników, na drewnie i żywych drzewach, na pniach i pniakach dębu, grabu, buka i drzew owocowych (jabłoni, moreli, orzecha), rzadziej innych drzew liściastych. ^[105] podaje jabłoń, osikę i winorośl.

uwagi

Armillaria ostoyae (opieńka ciemna) · powierzchnia kapeluszy, łuseczki

Armillaria lutea (opieńka żółtawa) · pokrój

Dawniej wszystkie gatunki opieniek były ujmowane w ramach jednego gatunku - opieńka miodowa (s.l.) (Armillaria mellea sensu lato).

space

Opieńka miodowa właściwa (Armillaria mellea) należy do rzadkich w Polsce ale i najłatwiejszych do oznaczalnych po cechach makroskopowych. Charakterystyczne dla niej jest tworzenie dużych wiązek (do kilkudziesięciu owocników), masywnych owocników z długim (zwykle 3-4 × średnicy kapelusza) zwężającym się korzeniasto trzonem. Kapelusz jest niemal nagi, pozbawiony łuseczek. Trzon ma najsilniejszy wśród opieniek, trwały, błoniasty pierścień; powierzchnia trzonu niemal naga.

wybrane okazy · selected collections ⇈

#17

kk.051030-1
leg. Krzysztof Kujawa
/park pałacowy, Turew k. Kościana/

ak.041020-1
leg. Anna Kujawa
/Turew k. Rąbinia/

literatura · references

specyfikacja literatury jest widoczna na szerszym ekranie 🛈

Bas C., Kuyper Th. W., Noordeloos M.E., Vellinga E.C., 1995 — Flora Agaricina Neerlandica. Vol. 3. Tricholomataceae (2). [80.3]
Hagara, L., Antonin, V., Baier, J., 1999 — Houby. [49]
Breitenbach J., Kraenzlin F., 1991 — Fungi of Switzerland 3 - Boletes & Agarics 1st part [26III]
Bon, M., 1997 — Flore Mycologique d'Europe 4. Les Clitocybes, Omphales et ressemblants. [67.4]
Wojewoda W., 2003 — Checklist of polish larger basidiomycetes. [105]

dane w bazie „publikacje po 2000 r.”
Armillaria mellea (Vahl) P. Kumm. ss. str.
synonimy: Agaricus melleus Vahl, Armillariella mellea (Vahl) P. Karst., Clitocybe mellea (Vahl)
· publikacje: Gierczyk i Kujawa 2020 · Kudławiec 2016 · Kujawa 2009 · Kujawa i Gierczyk 2016 · Salamaga i Ślusarczyk 2014 · Ślusarczyk 2019 · Wilga 2005e (as: Armillariella mellea) · Wilga i Wantoch-Rekowski 2019 · Żółciak 2000 · Żółciak 2003

znaleziska Armillaria mellea na terenie Polski

w rejestrze grzybów chronionych i zagrożonych GRej

zapisy w GRej wg stanu na dzień 2023.09.12

ID na żółtym tle to oznaczenie zweryfikowane przez kustosza GRej, pozostałe oczekują na weryfikację.

Fotografie oznaczone [z wątku] są automatycznie pobrane z wątku bio-forum.pl wskazanego we wpisie; aby upewnić się które odnoszą się do wpisu, należy zajrzeć do wątku.

AB-38 337035 350339 CA-89 270772 DC-08 350475 338793 DE-47 227364 DE-95 269977 FE-48 82235

ID82235 Armillaria mellea; las obok wsi Chmiel, 36 km od Lublina, FE-48; 21.10.2007; las liściasty, grab, dąb, osika, brzoza i in.; silnie (nie do rozpoznania) zmurszały pniak w dużej grupie, w odl. ok. 1 m druga mała grupka; leg. Elmira Brzozowska; det. Elmira Brzozowska; weryfikował: Anna Kujawa, 21.10.2007; eksykat: wysłany do Anny Kujawy, tak
uwagi: Pierwszy raz spotkane przeze mnie w tym lesie, Dla porównania rosnące w bezpośrednim sąsiedztwie Arrmillaria ostoyae

fot. 131874 fot. 131875 fot. 131876 fot. 131877 fot. 131878 fot. 131879 fot. 131880

ID227364 Armillaria mellea; 1,5 km NE od wsi Wąglin, gm.Gomunice, pow. radomszczański, woj. łódzkie, DE-47; 2013.10.11; las liściasty -gł.graby, również osiki, brzozy.; na pniaku wiązka kilkudziesięciu owocników; leg. Jacek Nowicki; det. Jacek Nowicki; eksykat: ZBŚRiL PAN, 10/JN/25.11.13, tak, notatka: nie
uwagi: 51st 9' 2,7" N i 19st 35' 16,65" E

fot. 618405 fot. 618406 fot. 618407 fot. 618408 fot. 618409 fot. 618410 fot. 618411 fot. 618412

ID269977 Armillaria mellea; Złoty Potok, pow. częstochowski, woj. śląskie, DE-95; 2015.10.17; las bukowy z domieszkami; na ziemi w kępce; leg. Krzysztof Kołodziejczyk; det. Krzysztof Kołodziejczyk; eksykat: BGF0000597, tak, notatka: nie
uwagi: fot. 795273 fot. 795274 fot. 795275 fot. 795276

ID270772 Armillaria mellea; TPK Gdańsk Oliwa Droga Klesza, pow. gdański, woj. pomorskie, CA-89; 2015.10.22; buk, dąb, sosna; drewno masowo w kępkach; leg. Mirosław Wantoch-Rekowski; det. A. Kujawa ; eksykat: tak, zostanie wysłany do Kustosza Bazy AK, tak, notatka: nie
uwagi: https://www.bio-forum.pl/messages/33/797357.jpg

ID337035 Armillaria mellea s. str.; prop. rez. Płoty w gm. Płoty, 1 km na W od miejscowości Kocierz, pow. gryficki, woj. zachodniopomorskie, AB-38; 2020.10.08; buczyna; na ziemi w wiązkach po kilka owocników; leg. Grazyna Domian; det. Grazyna Domian; eksykat: tak, tak, notatka: tak
uwagi: Gatunek omówiony w wątku: https://www.bio-forum.pl/messages/33/1176342.html

ID338793 Armillaria mellea; las na lewym brzegu rzeki Wel, ok. 1,5km na pn od Lidzbarka, gm. Lidzbark, pow. Działdowo, woj. warmińsko-mazurskie, DC-08; 2020.09.20; las na stromym nadrzecznym zboczu: najniżej olchy i graby, wyżej graby,dęby, sosny, lipy, brzozy; na leżącym w poprzek rzeki pniu grabu oraz na położonym wyżej pniu dębu masowo w wiązkach (setki sztuk) na grabie, pojedyncza kępka z kilkoma owocnikami na dębie; leg. Michał Plakwicz; det. Michał Plakwicz; eksykat: TAK, prześlę do Pani A. Kujawy, tak, notatka: nie
uwagi: brak ryzomorf; kolory kapelusza i cechy trzonów "typowe", ale łuseczki na kapeluszach trochę silniejsze niż u "klasycznej" A. mellea, zanikają jedynie u niektórych egzemplarzyfot. 1187265 fot. 1187266 fot. 1187267 fot. 1187268 fot. 1187269

ID350339 Armillaria mellea s. str.; Równina Gryficka (prop. rez. Storczykowa Dąbrowa koło Wyszoboru), 1,3 km na NW od Bądkowa, pow. gryficki, woj. zachodniopomorskie, AB-38; 2021.09.27; buczyna; na ziemi i na resztkach pniaka (Bk?) w wiązkach - kilkanaście owocników; leg. Grazyna Domian; det. Grazyna Domian; eksykat: tak, tak, notatka: tak
uwagi: fot. 1269674 fot. 1269675 fot. 1269676 fot. 1269677 fot. 1269678

ID350475 (potwierdzenie 338793) Armillaria mellea; las na lewym brzegu rzeki Wel, ok. 1,5km na pn od Lidzbarka, pow. Działdowo, woj. warmińsko-mazurskie, DC-08; 2021.09.18; las na stromym nadrzecznym zboczu: najniżej olchy, wyżej graby,dęby, sosny, lipy, brzozy; głównie na grabach i dębach masowo; leg. Michał Plakwicz; det. Michał Plakwicz; eksykat: przy zgłoszeniu pierwotnym, tak, notatka: nie
uwagi: fot. 1270599 fot. 1270600 fot. 1270601 fot. 1270602