cechy makroskopowe
Kapelusz higrofaniczny, młody ciemny, oliwkowobrązowy, z wiekiem i wysychając oliwkowożółty, żółty, żółtobrązowy, na brzegu niemal biały, w centrum ciemniejszy do niemal czarnego, suchy w centrum zółtawozielony; 30-120 mm średnicy, początkowo szeroko stożkowaty, półkulisty, z wiekiem wypukły do płaskiego; powierzchnia gładka, matowa, początkowo w centrum z nielicznymi, drobnymi, żółtawymi, przylegającymi lub uniesionymi łuseczkami, szybko naga; brzeg początkowo prześwitująco prążkowany.
Trzon długi, 50-200 × 5-15 mm, równogruby lub zwężający się ku podstawie, podstawa wrzecionowato zaostrzona; w górze białawy, ku podstawie ciemniejszy czerwonobrązowy, u podstawy często z żółtym nalotem; Pierścień błoniasty, trwały, wyraźny, na spodniej stronie pierścienia czasem obecne żółte kłaczki; powierzchnia trzonu gładka lub nielicznymi białymi lub żółtawymi kłaczkami. Ryzomorfy u podstawy trzonu nie są spotykane.
Barwa wysypu zarodników biaława do jasnokremowej.
cechy mikroskopowe
Zarodniki szerokoelipsoidalne, gładkie, hialinowe z kroplami, 7-9 × 5.5-6.5 µm, Qav = 1.3 - 1.6. Spośród innych gatunków opieńka (Armillaria) wyróźnia się też brakiem sprzążek we wszystkich tkankach owocnika.
jadalne czy trujące? 🟢 🛒
Jadalna podobnie jak i pozostałe opieńki. Zobacz uwagi na stronie rodzaju opieńka (Armillaria).
występowanie
Stosunkowo rzadka opieńka, występuje jedynie w ciepłych lokalizacjach. Owocniki tworzą się od lata do późnej jesieni, w dużych wiązkach liczących do kilkudziesięciu owocników, na drewnie i żywych drzewach, na pniach i pniakach dębu, grabu, buka i drzew owocowych (jabłoni, moreli, orzecha), rzadziej innych drzew liściastych. [105] podaje jabłoń, osikę i winorośl.
uwagi
Dawniej wszystkie gatunki opieniek były ujmowane w ramach jednego gatunku - Armillaria mellea sensu lato.
Armillaria mellea należy do rzadkich w Polsce ale i najłatwiejszych do oznaczalnych po cechach makroskopowych. Charakterystyczne dla niej jest tworzenie dużych wiązek (do kilkudziesięciu owocników), masywnych owocników z długim (zwykle 3-4 × średnicy kapelusza) zwężającym się korzeniasto trzonem. Kapelusz jest niemal nagi, pozbawiony łuseczek. Trzon ma najsilniejszy wśród opieniek, trwały, błoniasty pierścień; powierzchnia trzonu niemal naga.
wybrane okazy · selected collections ⇈
leg. Krzysztof Kujawa
/park pałacowy, Turew k. Kościana/
leg. Anna Kujawa
/Turew k. Rąbinia/
w rejestrze grzybów chronionych i zagrożonych GRej
zapisy w GRej wg stanu na 29.04.2025 20:53 1
ID na żółtym tle, to oznaczenie zweryfikowane przez kustosza GRej, pozostałe oczekują na weryfikację ze statusem przyjęty [tj. wpis poprawny pod względem formalnym].
Poniżej są pokazane fotografie załączone do wpisu GRej. Po kliknięciu na ID wpisu, w rekordzie GRej czasem mogą być pokazane fotografie z wątku bio-forum.pl związanego z tym wpisem; w tym wypadku bez 100% pewności, czy dotyczą one wpisu. Aby upewnić się które odnoszą się do wpisu, należy zajrzeć do wątku.
AB38 337035 350339 CA89 270772 DC08 338793 350475 DE47 227364 DE95 269977 FE48 82235
ID 82 235 oznaczenie: Armillaria mellea; lokalizacja: las obok wsi Chmiel, 36 km od Lublina, FE48; data zbioru: 21 paź 2007; sielisko, podłoże, sposób wzrostu: las liściasty, grab, dąb, osika, brzoza i in., silnie (nie do rozpoznania) zmurszały pniak, w dużej grupie, w odl. ok. 1 m druga mała grupka; leg. det. Elmira Brzozowska; rev. Anna Kujawa 21 paź 2007; eksykat: wysłany do Anny Kujawy; uwagi: Pierwszy raz spotkane przeze mnie w tym lesie, Dla porównania rosnące w bezpośrednim sąsiedztwie Arrmillaria ostoyae; fot.131874 fot.131875 fot.131876 fot.131877 fot.131878 fot.131879 fot.131880 [fotografie: tak];
ID 227 364 oznaczenie: Armillaria mellea; lokalizacja: 1,5 km NE od wsi Wąglin, gm.Gomunice, pow. radomszczański, woj. łódzkie [51st 9' 2,7" N i 19st 35' 16,65" E], DE47; data zbioru: 11 paź 2013; sielisko, podłoże, sposób wzrostu: las liściasty -gł.graby, również osiki, brzozy., na pniaku, wiązka kilkudziesięciu owocników; leg. det. Jacek Nowicki; eksykat: ZBŚRiL PAN, 10/JN/25.11.13; uwagi: fot.618405 fot.618406 fot.618407 fot.618408 fot.618409 fot.618410 fot.618411 fot.618412 [notatka: nie] [fotografie: tak];
ID 269 977 oznaczenie: Armillaria mellea; lokalizacja: Złoty Potok, pow. częstochowski, woj. śląskie, DE95; data zbioru: 17 paź 2015; sielisko, podłoże, sposób wzrostu: las bukowy z domieszkami, na ziemi, w kępce; leg. det. Krzysztof Kołodziejczyk; eksykat: BGF0000597; uwagi: fot.795273 fot.795274 fot.795275 fot.795276 [notatka: nie] [fotografie: tak];
ID 270 772 oznaczenie: Armillaria mellea; lokalizacja: TPK Gdańsk Oliwa Droga Klesza, pow. gdański, woj. pomorskie, CA89; data zbioru: 22 paź 2015; sielisko, podłoże, sposób wzrostu: buk, dąb, sosna, drewno, masowo w kępkach; leg. Mirosław Wantoch-Rekowski, det. A. Kujawa; eksykat: tak, zostanie wysłany do Kustosza Bazy AK; uwagi: fot.797357 [notatka: nie] [fotografie: tak];
ID 337 035 oznaczenie: Armillaria mellea s. str.; lokalizacja: prop. rez. Płoty w gm. Płoty, 1 km na W od miejscowości Kocierz, pow. gryficki, woj. zachodniopomorskie, AB38; data zbioru: 8 paź 2020; sielisko, podłoże, sposób wzrostu: buczyna, na ziemi, w wiązkach po kilka owocników; leg. det. Grazyna Domian; eksykat: tak; uwagi: gatunek omówiony w wątku [bf:1176342] [notatka: tak] [fotografie: tak]; związane wątki bio-forum.pl: 1176342 ;
ID 338 793 oznaczenie: Armillaria mellea; lokalizacja: las na lewym brzegu rzeki Wel, ok. 1,5km na pn od Lidzbarka, gm. Lidzbark, pow. Działdowo, woj. warmińsko-mazurskie, DC08; data zbioru: 20 wrz 2020; sielisko, podłoże, sposób wzrostu: las na stromym nadrzecznym zboczu: najniżej olchy i graby, wyżej graby,dęby, sosny, lipy, brzozy, na leżącym w poprzek rzeki pniu grabu oraz na położonym wyżej pniu dębu, masowo w wiązkach (setki sztuk) na grabie, pojedyncza kępka z kilkoma owocnikami na dębie; leg. det. Michał Plakwicz; eksykat: TAK, prześlę do Pani A. Kujawy; uwagi: brak ryzomorf; kolory kapelusza i cechy trzonów "typowe", ale łuseczki na kapeluszach trochę silniejsze niż u "klasycznej" A. mellea, zanikają jedynie u niektórych egzemplarzy fot.1187265 fot.1187266 fot.1187267 fot.1187268 fot.1187269 [notatka: nie] [fotografie: tak];
ID 350 339 oznaczenie: Armillaria mellea s. str.; lokalizacja: Równina Gryficka (prop. rez. Storczykowa Dąbrowa koło Wyszoboru), 1,3 km na NW od Bądkowa, pow. gryficki, woj. zachodniopomorskie, AB38; data zbioru: 27 wrz 2021; sielisko, podłoże, sposób wzrostu: buczyna, na ziemi i na resztkach pniaka (Bk?), w wiązkach - kilkanaście owocników; leg. det. Grazyna Domian; eksykat: tak; uwagi: fot.1269674 fot.1269675 fot.1269676 fot.1269677 fot.1269678 [notatka: tak] [fotografie: tak];
ID 350 475 oznaczenie: Armillaria mellea; • potwierdzenie ID338 793; lokalizacja: las na lewym brzegu rzeki Wel, ok. 1,5km na pn od Lidzbarka, pow. Działdowo, woj. warmińsko-mazurskie, DC08; data zbioru: 18 wrz 2021; sielisko, podłoże, sposób wzrostu: las na stromym nadrzecznym zboczu: najniżej olchy, wyżej graby,dęby, sosny, lipy, brzozy, głównie na grabach i dębach, masowo; leg. det. Michał Plakwicz; eksykat: przy zgłoszeniu pierwotnym; uwagi: fot.1270599 fot.1270600 fot.1270601 fot.1270602 [notatka: nie] [fotografie: tak];
