Tricholoma saponaceum (gąska mydlana)
w lesie świerkowym, w mchu, w grupach po kilka egzemplarzy
Tricholoma saponaceum (gąska mydlana)
ta sama lokalizacja
Tricholoma saponaceum (gąska mydlana)
ta sama lokalizacja
Tricholoma saponaceum (gąska mydlana)
w dębinie, w trawie

owocnik

Gatunek o bardzo zmiennym wyglądzie, cechami charakterystycznymi jest mydlany zapach i czerwienienie uszkodzonego miąższu po kilkunastu minutach do kilku godzin, blaszki mogą być białawe do żółtawo-zielonkawych.
Kapelusz zmiennej barwy, oliwkowy, szarobrązowy, szarozielony, żółtobrązowy, czarniawy; 40-80(100) mm średnicy, wypukły z podwiniętym brzegiem, dojrzały rozpostarty z nieregularnie pofałdowanym brzegiem; powierzchnia gdy wilgotna nieco lepka i słabo błyszcząca, poza tym sucha matowa; w czasie suchej pogody skórka może być popękana; miąższ w kapeluszu dość cienki.

space

Trzon kremowy z wzdłużnymi szarobrązowymi włókienkami, barwy kapelusza ale jaśniejszy; miejsca uciśnięte powoli brązowieją, uszkodzone miejsca czasami przybierają barwę bladoróżową, zwłaszcza w podstawie trzonu; 45-80(100) x 15-30 mm, równogruby, ale też i nieregularny, powyginany; powierzchnia gładka lub z czarniawymi, drobnymi łuseczkami.

space

zarodniki

Wysyp zarodników biały. Zarodniki szerokoelipsoidalne, gładkie, nieamyloidalne, 5-6 x 3.5-4 µm.

występowanie

jest w czekliście [105]
Częsta. W lasach iglastych i liściastych. Owocniki wyrastają gromadnie od września do listopada.
Common. Summer-fall, usually gregarious in coniferous and deciduous forests on different types of soil.

jadalne czy trujące? 🔴

Niejadalna. Słabo trująca. Wywołuje zaburzenia żołądkowo-jelitowe.[134]
Inedible, slightly poisonous.
Bardzo zmienny gatunek. Dobrą cechą wyróżniająca jest czerwienienie miąższu (czasem po dłuższym czasie). Charakterystyczny zapach nie zawsze jest wyraźnie wyczuwalny.

space

Czeklista[105] podaje odmianę var. cnista (Fr.) J. Lange "odm. białogłowa".

literatura · references
specyfikacja literatury jest widoczna na szerszym ekranie 🛈
  • publikacje w bazie Projektu Bibliografii Grzybów Wielkoowocnikowych Polski (z adnotowanym wykazem taksonów):

    Adamczyk (2003)[1263]Adamczyk (2003) Grzyby wielkoowocnikowe zespołów Tilio-Carpinetum melittetosum i Calamagrostio-Quercetum petraeae rezerwatu leśnego Zielona Góra w północnej części Wyżyny Częstochowskiej.[1263], Adamczyk (2003)[1264]Adamczyk (2003) Grzyby wielkoowocnikowe rezerwatu leśnego „Ostrężnik” na obszarze projektowanego Jurajskiego Parku Narodowego (Wyżyna Częstochowska).[1264], Adamczyk (2007)[1268]Adamczyk (2007) Grzyby wielkoowocnikowe rezerwatu Babsk w województwie łódzkim na tle przemian jego szaty roślinnej.[1268], Adamczyk (2009a)[1271]Adamczyk (2009a) Long-term qualitative changes of macrofungi in the light of geobotanical studies in the Babsk reserve. W: Holeksa J., Babczyńska-Sandek B., Wika S. (eds.). The role of geobotany in biodiversity conservation. University of Silesia, Katowice: 137-140.[1271], Adamczyk (2011)[1272]Adamczyk (2011) Strukturalno-funkcjonalna charakterystyka zbiorowisk macromycetes w fitocenozach leśnych projektowanego Jurajskiego Parku Narodowego.[1272], Anonim (1968)[2597]Anonim (1968) Compte-redu du IV-éme Congrés des Mycologues Europeéns Warszawa 1968.[2597], Bartoszek & Mleczko (2019)[1301]Bartoszek & Mleczko (2019) Przyroda Gorczańskiego Parku Narodowego.[1301], Błoński (1889)[2611]Błoński (1889) Spis roślin zarodnikowych zabranych lub zanotowanych w lecie w r. 1888 w puszczach: Białowieskiéj, Świsłockiéj i Ladzkiéj.[2611], Brzeg & Lisiewska (2020)[1331]Brzeg & Lisiewska (2020) Grzyby makroskopijne kampusu Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza Morasko w Poznaniu.[1331], Bujakiewicz (1979)[2635]Bujakiewicz (1979) Grzyby Babiej Góry. I. Mikoflora lasów.[2635], Bujakiewicz (2004)[1339]Bujakiewicz (2004) Grzyby wielkoowocnikowe Babiogórskiego Parku Narodowego.[1339], Bujakiewicz (2018)[1344]Bujakiewicz (2018) Grzyby wielkoowocnikowe Babiogórskiego Parku Narodowego.[1344], Bujakiewicz & Lisiewska (1983)[2652]Bujakiewicz & Lisiewska (1983) Mikoflora zbiorowisk roślinnych Słowińskiego Parku Narodowego.[2652], Chachuła et al. (2015)[1372]Chachuła et al. (2015) Grzyby Cieszyna.[1372], Chachuła et al. (2019)[1382]Chachuła et al. (2019) Grzyby wielkoowocnikowe (macromycetes) stwierdzone w 2018 roku na terenie Babiogórskiego Parku Narodowego.[1382], Domański (1955)[2677]Domański (1955) Grzyby kapeluszowe (Aphyllophorales, Agaricales) zebrane w Wielkopolskim Parku Narodowym w latach 1948-1952.[2677], Domański et al. (1967)[2712]Domański et al. (1967) Mikoflora Bieszczadów Zachodnich. III. (Baligród, 1962).[2712], Domański Z. (1965)[2717]Domański Z. (1965) Grzyby wyższe okolic Kowańca (Gorce).[2717], Domański Z. (1999)[2722]Domański Z. (1999) Przyczynek do znajomości flory mikologicznej Roztocza.[2722], Domański Z. (1999)[2723]Domański Z. (1999) Notatki mikologiczne z Suwalszczyzny.[2723], Eichler (1902)[2751]Eichler (1902) Przyczynek do flory grzybów okolic Międzyrzeca.[2751], Fiedorowicz (2009)[1441]Fiedorowicz (2009) The participation of macromycetes in selected forest communities of the Masurian Landscape Park (NE Poland).[1441], Flisińska (1997)[2787]Flisińska (1997) Grzyby wielkoowocnikowe (Macromycetes).[2787], Flisińska (1997)[2785]Flisińska (1997) Macromycetes of the Jastkowice Forest Reserve.[2785], Flisińska (2000)[1448]Flisińska (2000) Studies on the macromycetes of the Janów Forests Landscape Park (SE Poland).[1448], Flisińska (2004)[1452]Flisińska (2004) Grzyby Lubelszczyzny. Wielkoowocnikowe podstawczaki (Basidiomycetes). T. 1 & 2.[1452], Frejlak (1973)[2793]Frejlak (1973) Grzyby wyższe kotła Morskiego Oka w Tatrach.[2793], Friedrich (2020)[1466]Friedrich (2020) Grzyby wielkoowocnikowe Ogrodu Dendrologicznego w Przelewicach. Arboretum Przelewice, Wyd. Poligraf. [1466], Gierczyk et al. (2009)[1482]Gierczyk et al. (2009) Grzyby wielkoowocnikowe Polskich Bieszczadów. Część I.[1482], Gierczyk et al. (2013)[1502]Gierczyk et al. (2013) XVIII Wystawa Grzybów Puszczy Białowieskiej.[1502], Gierczyk et al. (2017)[1508]Gierczyk et al. (2017) XXII Wystawa Grzybów Puszczy Białowieskiej. Materiały do poznania mykobioty Puszczy Białowieskiej.[1508] (as: T. saponaceum var. saponaceum), Gierczyk et al. (2018)[1501]Gierczyk et al. (2018) Contribution to the knowledge of mycobiota of the Western Sudety Mountains and Western Sudety Foothills (SW Poland). Part 1.[1501] (as: T. saponaceum var. saponaceum), Gierczyk et al. (2019)[1495]Gierczyk et al. (2019) Macrofungi of the Bieszczady Mountains.[1495] (as: Trichooma saponaceum var. saponaceum), Grzesiak et al. (2017)[1533]Grzesiak et al. (2017) Grzyby makroskopowe Parku Narodowego „Bory Tucholskie".[1533], Grzesiak et al. (2020)[1530]Grzesiak et al. (2020) Contribution to knowledge of the mycobiota of “Bory Tucholskie” National Park (Northwestern Poland): macromycetes of Central European lichen Scots pine forests of the Cladonio-Pinetum Juraszek 1927 type.[1530] (as: T. saponaceum var. saponaceum), Gumińska (1969)[2820]Gumińska (1969) Mikoflora Pienińskiego Parku Narodowego (Część I).[2820], Halama (2015)[1546]Halama (2015) Grzyby makroskopijne (macromycetes).[1546], Hołownia (1968)[2856]Hołownia (1968) Grzyby wyższe okolic Torunia. Cz. I (Basidiomycetes: Cantharellaceae, Boletaceae, Paxillaceae, Gomphidiaceae, Hygrophoraceae, Russulaceae, Agaricaceae - sensu lato).[2856], Hołownia (1988)[2864]Hołownia (1988) Grzyby okolic Torunia. Przewodnik.[2864], Jagodziński et al. (2011)[1600]Jagodziński et al. (2011) Biodiversity of Greek fir (Abies cephalonica Loudon) experimental stands in Rogow Arboretum (Poland).[1600], Kałucka (2009)[1626]Kałucka (2009) Macrofungi in the secondary succession on the abandoned farmland near the Białowieża old-growth forest.[1626], Karasiński et al. (2015)[1643]Karasiński et al. (2015) Grzyby wielkoowocnikowe Kampinoskiego Parku Narodowego.[1643], Kozłowska et al. (2015)[1704]Kozłowska et al. (2015) Fungi of the Roztocze region (Poland and Ukraine). Part I. A checklist of larger Basidiomycota.[1704], Kozłowska et al. (2019)[1706]Kozłowska et al. (2019) An annotated catalogue of the fungal biota of the Roztocze Upland. Richness, diversity and distribution.[1706], Krotoski (2012)[1722]Krotoski (2012) Chronione i rzadkie gatunki grzybów wielkoowocnikowych rejonu projektowanego rezerwatu przyrody Głębokie Doły w Rybniku w latach 2006-2010.[1722], Kryza i Puciata (2009)[1726]Kryza i Puciata (2009) Grzyby (Fungi) i śluzowce (Myxomycetes) rezerwatu przyrody ? Kuźnik ?. W: Owsianny P.M. (red.). Rynna Jezior Kuźnickich i rezerwat przyrody Kuźnik - bioróżnorodność, funkcjonowanie, ochrona i edukacja. Muzeum Stanisława Staszica Piła. 77-93[1726], Kudławiec (2015)[1739]Kudławiec (2015) Materiały do bioty grzybów wielkoowocnikowych Macromycetes Nadleśnictwa Polanów.[1739], Kudławiec (2016)[1740]Kudławiec (2016) Grzyby wielkoowocnikowe Leśnego Kompleksu Promocyjnego Lasy Środkowopomorskie – Nadleśnictwo Polanów.[1740], Kujawa et al. (2013)[1796]Kujawa et al. (2013) XX wystawa grzybów w Tucholskim Parku Krajobrazowym.[1796], Kujawa et al. (2019)[1779]Kujawa et al. (2019) Grzyby Puszczy Knyszyńskiej.[1779] (as: Tricholoma saponaceum var. saponaceum), Kujawa et al. (2023)[3757]Kujawa et al. (2023) Wystawy grzybów w Białowieskim Parku Narodowym 1993-2023.[3757], Lisiewska (1982)[2967]Lisiewska (1982) Owocowanie macromycetes pod wpływem deszczowaniana na powierzchnach doświadczalnych w Borach Tucholskich.[2967], Lisiewska (1992)[2971]Lisiewska (1992) Flora macromycetes rezerwatu „Perkuć” w Puszczy Augustowskiej.[2971], Ławrynowicz (1973)[2994]Ławrynowicz (1973) Grzyby wyższe makroskopowe w grądach Polski Środkowej.[2994], Ławrynowicz (1998)[2996]Ławrynowicz (1998) Grzyby Borów Tucholskich. Macromycetes Parku Narodowego Bory Tucholskie.[2996], Ławrynowicz (2000)[1858]Ławrynowicz (2000) Grzyby Borów Tucholskich. Macromycetes Parku Narodowego Bory Tucholskie.[1858], Ławrynowicz (2001)[1859]Ławrynowicz (2001) Grzyby południowo-wschodniej części Borów Tucholskich.[1859], Ławrynowicz (2001)[1860]Ławrynowicz (2001) Macromycetes of oak forests in the Jurassic Landscape Park (Częstochowa Upland) - monitoring studies.[1860], Ławrynowicz & Stasińska (2000)[1871]Ławrynowicz & Stasińska (2000) Macromycetes of the Stellario-Carpinetum in the Iński Landscape Park (NW Poland) - monitoring studies.[1871], Ławrynowicz & Szkodzik (2002)[1872]Ławrynowicz & Szkodzik (2002) Różnorodność macromycetes Rezerwatu "Kręgi Kamienne" w Odrach w Borach Tucholskich.[1872], Ławrynowicz et al. (2002)[1863]Ławrynowicz et al. (2002) Macrofungi of Aceri-Tilietum and Tilio-Carpinetum in the "Dolina Rzeki Brdy” nature reserve in the Bory Tucholskie (NW Poland).[1863], Ławrynowicz i in. (2002a)[1864]Ławrynowicz i in. (2002a) Obserwacje mikologiczne w rezerwacie ? Dolina rzeki Brdy ? w Borach Tucholskich. W: Ławrynowicz M., Rózga B. (red.) Tucholski Park Krajobrazowy 1985-2000 stan poznania. Wyd. Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź: 384-405[1864], Łuszczyński (2008)[1898]Łuszczyński (2008) Basidiomycetes of the Góry Świętokrzyskie Mts. A checklist.[1898], Mleczko & Beszczyńska (2015)[1961]Mleczko & Beszczyńska (2015) Macroscopic fungi of pine forests in the Olkusz Ore-bearing Region.[1961], Narkiewicz (2011)[1997]Narkiewicz (2011) Sprawozdanie z XXI wystawy świeżych grzybów w Jeleniej Górze.[1997], Piskorski (2021)[2104]Piskorski (2021) Świat grzybów w Bolimowskim Parku Krajobrazowym.[2104], Ronikier (2012)[2144]Ronikier (2012) Fungi of the Sarnia Skała massif in the Tatra Mountains (Poland).[2144], Rudnicka-Jezierska (1965)[3160]Rudnicka-Jezierska (1965) Materiały do mikoflory Tatrzańskiego Parku Narodowego.[3160], Rudnicka-Jezierska (1969)[3162]Rudnicka-Jezierska (1969) Grzyby wyższe wydm śródlądowych Puszczy Kampinoskiej.[3162], Sałata (1988)[3179]Sałata (1988) Ogólnopolskie Sympozjum Mikologiczne nt. „Flora, ekologia i rozmieszczenie geograficzne grzybów”.[3179], Schroeter (1889)[3184]Schroeter (1889) Die Pilze Schlesiens. Erste Hälfte.[3184], Skirgiełło et al. (1997)[3353]Skirgiełło et al. (1997) Aphyllophorales, Boletales, Agaricales, Russulales, Lycoperdales, Sclerodermatales, Nidulariales, Phallales, Dacrymycetales, Tremellales, Auriculariales .[3353], Sumorok et al. (2013)[2284]Sumorok et al. (2013) XIX Wystawa grzybów w Tucholskim Parku Krajobrazowym.[2284], Ślusarczyk (2019)[2393]Ślusarczyk (2019) Grzyby wielkoowocnikowe Gryżyńskiego Parku Krajobrazowego.[2393], Ślusarczyk (2021)[2400]Ślusarczyk (2021) Materiały do znajomości mykobioty pasma Krowiarek (Sudety Wschodnie).[2400], Wilga & Wantoch-Rekowski (2019)[2488]Wilga & Wantoch-Rekowski (2019) Grzyby wielkoowocnikowe Trójmiejskiego Parku Krajobrazowego.[2488], Wojewoda (1996)[3392]Wojewoda (1996) Grzyby Krakowa w latach 1883-1994 ze szczególnym uwzględnieniem Macromycetes.[3392], Wojewoda (2003)[1146]Wojewoda (2003) Checklist of Polish larger Basidiomycetes.[1146], Wojewoda et al. (2016)[2542]Wojewoda et al. (2016) Grzyby makroskopijne Gorców (Karpaty Zachodnie).[2542]

ta strona być może używa ciasteczek (cookies), korzystając z niej akceptujesz ich użycie — więcej informacji