Tx: 2449
grzyby.pl

Sarcosphaera coronaria (Jacq.) J. Schröt.

koronica ozdobna
Sarcosphaera crassa (Santi) Pouzar
autorzy i statusy taksonu są widoczne na szerszym ekranie 🛈

opis

Grzyb łatwy do oznaczenia, o charakterystycznej formie, fioletowej barwie i wczesnowiosennej porze występowania.
Owocnik początkowo podziemny lub jedynie nieco wystający, kulistawy, w środku pusty, o grubych ścianach; bez trzonka. Dojrzewając wystaje na powierzchnie ziemie, od góry pęka stopniowo do mniej więcej połowy, na (4)6-8(10) trójkątnych płatów, 4-6 mm grubości, w końcu ma formę gwiaździstą; (30)50-150(200) mm średnicy. Wnętrze początkowo białawe, potem fioletowe, następnie blednie w kierunku ochrowego i brązu, gładkie; zewnętrzna powierzchnia brudno białawe, tylko początkowo z fioletowym odcieniem.

space

zarodniki

Zarodniki gładkie, hialinowe, z 1-2 kroplami, 12-20 × 6-9 µm. Worki 8-zarodnikowe.

występowanie

jest w czekliście Chmiel (2006) [140]
Gatunek podlega ochronie ścisłej (poz. I.37 wg aktualnego rozporządzenia). Do ustawowej ochrony został włączony w 2004 roku.
Rzadka, choć miejscami owocniki występują w większej ilości. Owocniki wyrastają wiosną, pojedynczo lub w grupach kilku przylegających do siebie owocników, w lasach różnego typu, ale głównie w iglastych na wapiennym podłożu, częściej w górach.
Czerwona Lista[125] — V–narażony na wymarcie

jadalne czy trujące? 🔴

Trująca.[134] Silnie (a nawet śmiertelnie trująca?) gdy surowa. Po ugotowaniu bywa jedzona bez szkody dla zdrowia.[134] Rozsądek nakazuje traktować jako grzyb niebezpiecznie trujący. Poza tym podlega ochronie.

wybrane okazy · selected collections

#3
rkz.190604-1
leg. Robert Kozak
/Chęciny, woj. świętokrzyskie, pow. kielecki, gm. Chęciny/
/stanowisko ID: 238706/
literatura · references
specyfikacja literatury jest widoczna na szerszym ekranie 🛈
  • publikacje w bazie Projektu Bibliografii Grzybów Wielkoowocnikowych Polski (z adnotowanym wykazem taksonów):

    Adamczyk (2005)[1265]Adamczyk (2005) Nowe stanowiska Sarcosphaera coronaria (Jacq.) Schroet. (Ascomycetes) na Wyżynie Śląsko-Krakowskiej.[1265], Adamczyk (2005)[1266]Adamczyk (2005) General notes on macrofungi in forest reserves of Częstochowa Upland.[1266], Bartoszek & Mleczko (2019)[1301]Bartoszek & Mleczko (2019) Przyroda Gorczańskiego Parku Narodowego.[1301], Chachuła (2009)[1360]Chachuła (2009) Grzyby Pienin.[1360], Chachuła (2010)[1361]Chachuła (2010) Monitoring grzybów wielkoowocnikowych w Pienińskim Parku Narodowym.[1361], Chachuła (2012)[1363]Chachuła (2012) Nowe gatunki grzybów chronionych w Pienińskim Parku Narodowym.[1363], Chachuła (2016)[1364]Chachuła (2016) Aktualny stan wiedzy o grzybach chronionych w świetle zmienionych aktów prawnych i stwierdzonych nowych gatunków i stanowisk na terenie Pienińskiego Parku Narodowego.[1364], Chachuła & Fiedor (2020)[1373]Chachuła & Fiedor (2020) Grzyby wielkoowocnikowe (macromycetes) województwa śląskiego.[1373], Gierczyk & Kujawa (2021)[1488]Gierczyk & Kujawa (2021) Rejestr gatunków grzybów chronionych i zagrożonych w Polsce. Część X. Wykaz gatunków przyjętych do rejestru w roku 2014.[1488], Gumińska (2000)[1535]Gumińska (2000) Flora i fauna Pienin. Grzyby wielkoowocnikowe (macromycetes).[1535], Gumińska (2006)[1537]Gumińska (2006) Atlas grzybów Pienińskiego Parku Narodowego. Pieniński Park Narodowy, Krościenko n/D.[1537], Krotoski (2008-2009)[1717]Krotoski (2008-2009) Chronione i rzadkie gatunki grzybów wielkoowocnikowych Góry Jasieniowej na Podgórzu Cieszyńskim.[1717], Kujawa & Gierczyk (2011)[1772]Kujawa & Gierczyk (2011) Rejestr gatunków grzybów chronionych i zagrożonych w Polsce. Część V. Wykaz gatunków przyjętych do rejestru w roku 2008.[1772], Kujawa & Gierczyk (2016)[1776]Kujawa & Gierczyk (2016) Rejestr gatunków grzybów chronionych i zagrożonych w Polsce. Część IX. Wykaz gatunków przyjętych do rejestru w roku 2013.[1776], Narkiewicz (2002)[1994]Narkiewicz (2002) Nowe stanowiska koronicy ozdobnej Sarcosphaera coronaria (Jacq.) Boud. w Górach Kaczawskich.[1994], Narkiewicz (2005)[1996]Narkiewicz (2005) Grzyby chronione Dolnego Śląska.[1996], Ronikier (2005)[2137]Ronikier (2005) Sarcosphaera coronaria (Jacq.) Boud.[2137], Ronikier (2020)[2147]Ronikier (2020) Koronica ozdobna Sarcosphaera coronaria (Jacq.) J. Schröt.[2147], Wojewoda (1977)[3781]Wojewoda (1977) Grzyby wielkoowocnikowe.[3781] (as S. eximia), Wojewoda (2008)[2534]Wojewoda (2008) Grzyby wielkoowocnikowe Ojcowskiego Parku Narodowego.[2534], Wojewoda et al. (2016)[2542]Wojewoda et al. (2016) Grzyby makroskopijne Gorców (Karpaty Zachodnie).[2542]

w rejestrze grzybów chronionych i zagrożonych GRej

zapisy w GRej wg stanu na 25.12.2024 13:27 1 znaleziska Sarcosphaera coronaria (koronica ozdobna) na terenie Polski

ID na żółtym tle, to oznaczenie zweryfikowane przez kustosza GRej, pozostałe oczekują na weryfikację ze statusem przyjęty [tj. wpis poprawny pod względem formalnym].

Poniżej są pokazane fotografie załączone do wpisu GRej. Po kliknięciu na ID wpisu, w rekordzie GRej czasem mogą być pokazane fotografie z wątku bio-forum.pl związanego z tym wpisem; w tym wypadku bez 100% pewności, czy dotyczą one wpisu. Aby upewnić się które odnoszą się do wpisu, należy zajrzeć do wątku.

bez ATPOL 238706 BE61 365429 BE62 365428 CA99 375278 DE94 178651 DG26 137987 157464 DG27 137088 EG11 230669 EG33 188028 EG44 323824 FG21 331907 FG22 368959

ID 137 088 oznaczenie: Sarcosphaera coronaria; lokalizacja: Lipnica Wielka, zbocza Babiej Góry, gmina Lipnica Wielka, pow.nowotarski, woj.małopolskie, DG27; data zbioru: 6 lip 2009; sielisko, podłoże, sposób wzrostu: las iglasty świerkowo-jodłowy, na ziemi wśród igieł, kilka owocników zrośniętych ze sobą, w odległości kilkuset m wzdłuż drogi kilka skupisk po kilka owocników; leg. Dorota Ziembla, det. Joanna Gądek; eksykat: nie; uwagi: fot.252719 fot.252720 fot.252721 [notatka: nie] [fotografie: tak]; publikacja: Kujawa A., Gierczyk B. 2011a. Rejestr gatunków grzybów chronionych i zagrożonych w Polsce. Część V. Wykaz gatunków przyjętych do rejestru w roku 2009. Przegląd Przyrodniczy 22(4): 16-68;

ID 137 987 oznaczenie: Sarcosphaera coronaria; lokalizacja: Lipnica Wielka, zbocza Babiej Góry, gmina Lipnica Wielka, pow.nowotarski, woj.małopolskie, DG26; data zbioru: 6 lip 2009; sielisko, podłoże, sposób wzrostu: las iglasty świerkowo-jodłowy, na ziemi, wzdłuż leśnej drogi, kilka skupisk po kilka owocników i pojedynczo na długości około 5 m; leg. Janusz Gądek, det. Joanna Gądek; eksykat: nie; uwagi: fot.255360 fot.255361 fot.255362 fot.255363 [notatka: nie] [fotografie: tak]; publikacja: Kujawa A., Gierczyk B. 2011a. Rejestr gatunków grzybów chronionych i zagrożonych w Polsce. Część V. Wykaz gatunków przyjętych do rejestru w roku 2009. Przegląd Przyrodniczy 22(4): 16-68;

ID 157 464 oznaczenie: Sarcosphaera coronaria; lokalizacja: Lipnica Wielka, pow. nowotarski, woj. małopolskie, DG26; data zbioru: 4 lip 2009; sielisko, podłoże, sposób wzrostu: las jodłowo-świerkowy, w igliwiu, nad strumykiem, w grupie, kilka owocników; leg. det. Waldemar Czerniawski; eksykat: nie; uwagi: potwierdzenie stanowiska z czerwca 2006 r.; fot.310380 [notatka: nie] [fotografie: tak];

ID 178 651 oznaczenie: Sarcosphaera coronaria; lokalizacja: 5km E Olsztyn, pow. częstochowski, woj. śląskie, DE94; data zbioru: 23 maj 2010; sielisko, podłoże, sposób wzrostu: las bukowy, na ziemi, kilka sztuk; leg. det. Krzysztof Kołodziejczyk; eksykat: tak, wyślę; uwagi: fot.384974 fot.384975 fot.384976 [notatka: nie] [fotografie: tak];

ID 188 028 oznaczenie: Sarcosphaera coronaria; lokalizacja: tuż pod Okrąglicą (szczyt Trzech Koron) nieopodal kasy biletowej, pow. nowotarski, woj. małopolskie, EG33; data zbioru: 8 lip 2011; sielisko, podłoże, sposób wzrostu: buk, świerk, jodła, na ziemi, w sumie 5 owocników w pobliżu siebie; leg. det. Anna Hreczka; eksykat: nie; uwagi: fot.427565 fot.427566 fot.427567 fot.427568 [notatka: nie] [fotografie: tak];

ID 230 669 oznaczenie: Sarcosphaera coronaria; lokalizacja: Około 2 km na S od Lubomierza, pow. limanowski, woj. małopolskie, EG11; data zbioru: 20 cze 2013; sielisko, podłoże, sposób wzrostu: Kilkudziesięcioletni bór jodłowy., Na stromym, eroduj±cym zboczu łupkowym., W skupieniach po kilka owocników lub pojedynczo, ł±cznie kilkadziesi±t owocników.; leg. det. Krzysztof Stawowczyk; eksykat: nie - gatunek ściśle chroniony; uwagi: Na skarpie przy czarnym szlaku z Lubomierza na Kudłoń. fot.635786 fot.635787 [notatka: nie] [fotografie: tak];

ID 238 706 oznaczenie: Sarcosphaera coronaria; lokalizacja: Chęciny 1 km SW od Jaskinii Raj w stronę Czerwonej Góry, pow. Kielecki, woj. Ś¦więtokrzyskie; data zbioru: 30 maj 2014; sielisko, podłoże, sposób wzrostu: Młodniak sosnowy 10-cio letni, jak na fotkach, Grupy do 5-ciu ocsobników, około 40 osobników na 100m2; leg. det. Jerzy Mościcki; uwagi: wg gogle 50.823334, 20.494792; http://forum.grzybland.pl/viewtopic.php?p=154687#154687 fot.674766 [fotografie: tak];

ID 323 824 oznaczenie: Sarcospaera coronaria; lokalizacja: rezerwat przyrody Wysokie Skałki, pow. nowotarski, woj. małopolskie, EG44; data zbioru: 1 lip 2014; sielisko, podłoże, sposób wzrostu: las bukowo-jodłowy ze świerkiem, ziemia, jeden owocnik; leg. det. Piotr Chachuła; eksykat: nie; uwagi: owocnik o średnicy około 7 cm; fot.1069339 [notatka: nie] [fotografie: tak];

ID 331 907 oznaczenie: Sarcosphaera coronaria; lokalizacja: las między Mszaną, a Ropianką, pow. krośnieński, woj. podkarpackie, FG21; data zbioru: 11 cze 2020; sielisko, podłoże, sposób wzrostu: Las jodłowy z sosną, bukiem, leszczyną i in., na leśnej ścieżce, kilka metrów od drogi asfaltowej, na ziemi, 9 młodych wocników w grupie; leg. det. Anna Hreczka; eksykat: Tak, zostanie przesłany do kustosza bazy; uwagi: fot.1142582 fot.1142583 fot.1142584 fot.1142585 fot.1142586 [notatka: nie] [fotografie: tak];

ID 365 428 oznaczenie: Sarcosphaera coronaria; lokalizacja: Grudno, północne stoki Bukowej Góry, pow. jaworski, woj. Dolnośląskie, BE62; data zbioru: 1 cze 2021; sielisko, podłoże, sposób wzrostu: ciepłolubna buczyna storczykowa, wapienne, z licznym rumoszem skalnym i grubą warstwą ściółki, ponad 80 owocników; leg. det. Piotrek Jagodziński; eksykat: nie; uwagi: oszacowanie dokładnej liczby nie jest możliwe albowiem gruba warstwa ściółki utrudniała lokalizację. Wiele owocników była przykryta liśćmi. Stanowisko ulokowane jest na stromym stoku pełnym rumoszu skalnego i śliskich liści co dodatkowo utrudniało poszukiwanie, jednak po naliczeniu 80 owocników można przyjąć, że jest to stanowisko wybitnie duże. fot.1405145 fot.1405146 fot.1405147 fot.1405148 [fotografie: tak];

ID 365 429 oznaczenie: Sarcosphaera coronaria; lokalizacja: Wojcieszów, rezerwat przyrody Góra Miłek, pow. złotoryjski, woj. Dolnośląskie, BE61; data zbioru: 16 cze 2021; sielisko, podłoże, sposób wzrostu: Ciepłolubna buczyna, wapienne, kamieniste, 8 owocników; leg. det. Piotrek Jagodziński; eksykat: nie; uwagi: stanowisko ulokowane jest na terenie rezerwatu, w jego przyszczytowych partiach w ciepłolubnej buczynie storczykowej na południowo-zachodnich stokach, powyżej leśnej ścieżki. fot.1405151 [fotografie: tak];

ID 368 959 oznaczenie: Sarcosphaera coronaria; lokalizacja: Trzciana (Dziurcz - szczyt) - Jaśliski Park Krajobrazowy, pow. krośnieński, woj. podkarpackie, FG22; data zbioru: 16 cze 2023; sielisko, podłoże, sposób wzrostu: las głównie jodłowy, na obrzeżu liściaste, obydwa brzegi dość stromego cieku wodnego, pojedynczo i po kilka w w grupach wzdłuż całego strumienia ponad 50 owocników; leg. det. Anna Hreczka; eksykat: Tak, zostanie przesłany do kustosza bazy (fragment połamanego owocnika; uwagi: fot.1444388 fot.1444389 fot.1444390 fot.1444391 fot.1444392 fot.1444393 fot.1444394 fot.1444395 fot.1444396 [notatka: nie] [fotografie: tak];

ID 375 278 oznaczenie: Sarcosphaera coronaria; lokalizacja: Kolbudy, jar rzeki Raduni, pow. gdański, woj. pomorskie, CA99; data zbioru: 28 kwi 2024; sielisko, podłoże, sposób wzrostu: grąd z udziałem sosny i buka, w ziemii, 40 owocników; leg. Stefan Sęktas, det. Marian Sęktas; eksykat: TAK; uwagi: Dokładna lokalizacja do wiadomości kustoszy;

ta strona być może używa ciasteczek (cookies), korzystając z niej akceptujesz ich użycie — więcej informacji