Tx: 664
grzyby.pl

Rhodocollybia butyracea (Bull.) Lennox

monetnica maślana, pieniążek maślany
Collybia butyracea (Bull.) P. Kumm. · Rhodocollybia butyracea (Bull.) Antonín et Noordel.
autorzy i statusy taksonu są widoczne na szerszym ekranie 🛈
Rhodocollybia butyracea (monetnica maślana)
Rhodocollybia butyracea (monetnica maślana)
Rhodocollybia butyracea (monetnica maślana)
Rhodocollybia butyracea (monetnica maślana)
Collybia butyracea
w lesie mieszanym
Collybia butyracea
w lesie świerkowym, na ściółce

owocnik

Kapelusz higrofaniczny, wilgotny czerwono-, ciemnobrązowy, kasztanowobrązowy, żółtobrązowy do prawie białego gdy suchy, brzeg jaśniejszy; częstsza forma szara monetnica maślana forma szarobrązowawa (Rhodocollybia butyracea f. asema) ma kapelusz szary, szarobrązowy, często z oliwkowym odcieniem; 30-60(90) mm średnicy, początkowo nieco wypukły, potem spłaszczony, bez lub z niewysokim garbkiem, z wiekiem czasem z wywiniętym brzegiem; powierzchnia gładka, jedwabista, w dotyku sprawia wrażenie tłustej; brzeg wyraźnie prążkowany u wilgotnych kapeluszy.

space

Trzon barwy kapelusz ale jaśniejszy; 40-80 x 7-15 mm, równomiernie rozszerzający się ku podstawie; powierzchnia wzdłużnie włóknisto-prążkowana; konsystencja chrząstkowata, elastyczny, wnętrze gąbczaste, z wiekiem pusty; Podstawa pokryta filcowato białą grzybnią.

space

Pileus hygrophanous, red-, dark brown, chestnut-brown, yellow-brown when moist to near white when dry, margin lighter; more common grey variety monetnica maślana forma szarobrązowawa (Rhodocollybia butyracea f. asema) has pileus grey, brown-gray, often with olive tint; 30-60(90) mm in diameter, initially slightly convex, later flattened, with or without a small umbo, in age sometimes with an uplifted margin; surface smooth, silky, appearing oily under touch; margin distinctly striate in moist caps.

space

Stipe concolourous with the cap but lighter; 40-80 x 7-15 mm, uniformly widening towards the base; surface longitudinally fibrillose-striate; consistency gristly, elastic, inside spongy, in age hollow; Base covered with felty white mycelium.

space

zarodniki

Wysyp zarodników kremowy, blado różowy w masie. Zarodniki elipsoidalne, gładkie, bezbarwne, 6-7 x 3-3.5 µm.
Spore print creamy, pale pink in mass. Spores ellipsoid, smooth, hyaline, 6-7 x 3-3.5 µm.

występowanie

jest w czekliście [105]
Bardzo pospolity. Owocniki wyrastają zwykle gromadnie od lata do późnej jesieni ze szczytem jesienią. W lasach liściastych i iglastych, na ziemi. Jako jeden z nielicznych grzybów spotykany pospolicie późną jesienią – w tym czasie kapelusze są zwykle zupełnie wyblakłe, niemal białe. Poznać je można dopiero na podstawie charakterystycznego trzonu i blaszek.
Very common. Summer-late fall, usually gregarious in decidious and coniferous on ground.

jadalne czy trujące? 🟢

Grzyb jadalny[105][134] ale mało cenny, gdyż mdły i łykowaty. Jeśli jeść to tylko kapelusze.
Edible but of low quality, because tough and with no taste.
Obok formy typowej, o brązowym kapeluszu, równie często spotyka się formę szarobrązową monetnica maślana forma szarobrązowawa (Rhodocollybia butyracea f. asema). Jest ona dominująca w lasach iglastych na kwaśnym podłożu. Charakteryzuje się ona szarą, szarobrązową, często z oliwkowym odcieniem, barwą kapelusza i trzonu.
Close to typical brown form often could be found gray forms: monetnica maślana forma szarobrązowawa (Rhodocollybia butyracea f. asema).

wybrane okazy · selected collections

#5
05 08 28 - 1
/Góry Kaczawskie/
#2
04 10 22 - 2
/Wrocław, dolina Bystrzycy/
literatura · references
specyfikacja literatury jest widoczna na szerszym ekranie 🛈
  • publikacje w bazie Projektu Bibliografii Grzybów Wielkoowocnikowych Polski (z adnotowanym wykazem taksonów):

    Adamczyk (2003)[1263]Adamczyk (2003) Grzyby wielkoowocnikowe zespołów Tilio-Carpinetum melittetosum i Calamagrostio-Quercetum petraeae rezerwatu leśnego Zielona Góra w północnej części Wyżyny Częstochowskiej.[1263] (as: Collybia butyracea), Adamczyk (2003)[1264]Adamczyk (2003) Grzyby wielkoowocnikowe rezerwatu leśnego „Ostrężnik” na obszarze projektowanego Jurajskiego Parku Narodowego (Wyżyna Częstochowska).[1264] (as: Collybia butyracea), Adamczyk (2007)[1268]Adamczyk (2007) Grzyby wielkoowocnikowe rezerwatu Babsk w województwie łódzkim na tle przemian jego szaty roślinnej.[1268], Adamczyk i in. (2008)[1281]Adamczyk i in. (2008) Macromycetes rezerwatu "Stara Buczyna w Rakowie" w województwie wielkopolskim. Bad. Fizjogr. Pol. Zach. B., 57: 139-151[1281], Bartnik et al. (2015)[1300]Bartnik et al. (2015) Grzyby wielkoowocnikowe w lesie gospodarczym i chronionym.[1300] (as: Collybia butyracea), Bujakiewicz (2004)[1339]Bujakiewicz (2004) Grzyby wielkoowocnikowe Babiogórskiego Parku Narodowego.[1339] (as: Collybia butyracea), Bujakiewicz & Kujawa (2000)[1345]Bujakiewicz & Kujawa (2000) Macrofungi of manorial park in Turew near Poznań.[1345], Bujakiewicz & Springer (2009)[1350]Bujakiewicz & Springer (2009) Udział macromycetes w lasach łęgowych rezerwatu "Buki nad Jeziorem Lutomskim” (Nadleśnictwo Sieraków).[1350], Celka (2002)[1357]Celka (2002) Królestwo grzybów.[1357] (as: Collybia butyracea), Chachuła (2009)[1360]Chachuła (2009) Grzyby Pienin.[1360], Chachuła (2018)[1365]Chachuła (2018) Grzyby wielkoowocnkowe Dłubniańskiego Parku Krajobrazowego - wstępne wyniki badań.[1365], Chachuła et al. (2015)[1372]Chachuła et al. (2015) Grzyby Cieszyna.[1372], Chachuła et al. (2021)[1375]Chachuła et al. (2021) Materiały do poznania różnorodności grzybów wielkoowocnikowych Ustronia w województwie Śląskim.[1375], Fiedorowicz (2009)[1441]Fiedorowicz (2009) The participation of macromycetes in selected forest communities of the Masurian Landscape Park (NE Poland).[1441], Fiedorowicz (2020)[1444]Fiedorowicz (2020) Grzyby wielkoowocnikowe Parku Krajobrazowego Wysoczyzny Elbląskiej. W: Szymczyk R. (red.). 35 lat Parku Krajobrazowego Wysoczyzny Elbląskiej. Monografia Przyrodnicza. Park Krajobrazowy Wysoczyzny Elbląskiej, Kwidzyn: 64-80[1444], Flisińska (2000)[1448]Flisińska (2000) Studies on the macromycetes of the Janów Forests Landscape Park (SE Poland).[1448] (as: Collybia butyracea), Flisińska (2000)[1449]Flisińska (2000) Characteristics of the macromycetes of the reservation Łęka.[1449] (as: Collybia butyraceae), Flisińska (2000)[1450]Flisińska (2000) Uwagi o grzybach wielkoowocnikowych Chełmskiego Parku Krajobrazowego.[1450] (as: Collybia butyracea), Flisińska (2004)[1452]Flisińska (2004) Grzyby Lubelszczyzny. Wielkoowocnikowe podstawczaki (Basidiomycetes). T. 1 & 2.[1452] (as: Collybia butyracea), Gierczyk et al. (2013)[1502]Gierczyk et al. (2013) XVIII Wystawa Grzybów Puszczy Białowieskiej.[1502], Grzesiak et al. (2017)[1533]Grzesiak et al. (2017) Grzyby makroskopowe Parku Narodowego „Bory Tucholskie".[1533], Gumińska (2006)[1537]Gumińska (2006) Atlas grzybów Pienińskiego Parku Narodowego. Pieniński Park Narodowy, Krościenko n/D.[1537] (as: Collybia butyracea), Jóźwiak & Wrzosek (2007/2008)[1615]Jóźwiak & Wrzosek (2007/2008) Grzyby wielkoowocnikowe zespołu przyrodniczo-krajobrazowego "Lesny Park Miejski w Mieście-Ogrodzie Podkowie Leśnej".[1615] (as: Collybia butyracea), Karasiński (2009)[1637]Karasiński (2009) Grzyby większe rezerwatu przyrody „Ochojec”.[1637], Komorowska (2000)[1668]Komorowska (2000) Materiały do poznania macromycetes Borów Tucholskich i przyległych terenów. W: Lisiewska M., Ławrynowicz M. (red.). Monitoring grzybów. PTB, Sekcja Mikologiczna. Poznań-Toruń: 81-96[1668], Kozłowska et al. (2015)[1704]Kozłowska et al. (2015) Fungi of the Roztocze region (Poland and Ukraine). Part I. A checklist of larger Basidiomycota.[1704], Kozłowska et al. (2019)[1706]Kozłowska et al. (2019) An annotated catalogue of the fungal biota of the Roztocze Upland. Richness, diversity and distribution.[1706], Kujawa et al. (2023)[3757]Kujawa et al. (2023) Wystawy grzybów w Białowieskim Parku Narodowym 1993-2023.[3757], Lisiewska (2004)[1839]Lisiewska (2004) Zmiany w składzie gatunkowym i ilościowości macromycetes Arboretum Kórnickiego po 25 latach.[1839] (as: Collybia butyracea), Lisiewska & Flisiewicz (2006)[1842]Lisiewska & Flisiewicz (2006) Zróżnicowanie mikocenologiczne zbiorowisk leśnych rezerwatu "Goździk siny w Grzybnie" (Centralna Wielkopolska).[1842], Lisiewska & Malinger (2001)[1846]Lisiewska & Malinger (2001) Macromycetes w różnych postaciach grądu środkowoeuropejskiego na terenie uroczyska Marcelin w Poznaniu.[1846], Ławrynowicz (2001)[1859]Ławrynowicz (2001) Grzyby południowo-wschodniej części Borów Tucholskich.[1859] (as: Collybia butyracea), Ławrynowicz & Szkodzik (2002)[1872]Ławrynowicz & Szkodzik (2002) Różnorodność macromycetes Rezerwatu "Kręgi Kamienne" w Odrach w Borach Tucholskich.[1872], Ławrynowicz et al. (2001)[1867]Ławrynowicz et al. (2001) Macromycetes of oak forests in the Łagiewnicki Forest (Central Poland) – monitoring studies.[1867] (as: Collybia butyracea), Ławrynowicz et al. (2002)[1863]Ławrynowicz et al. (2002) Macrofungi of Aceri-Tilietum and Tilio-Carpinetum in the "Dolina Rzeki Brdy” nature reserve in the Bory Tucholskie (NW Poland).[1863], Łuszczyński (2001)[1886]Łuszczyński (2001) Grzyby Macromycetes rezerwatu torfowiskowego Białe Ługi.[1886] (as: Collybia butyracea), Nita i Bujakiewicz (2005)[2010]Nita i Bujakiewicz (2005) Grzyby wielkoowocnikowe w fitocenozach łęgu wiązowego Querco-Ulmetum minoris i olsu Carici elongatae-Alnetum w Lesie Złotowskim (Pomorze Zachodnie). Bad. Fizjogr. Pol. Zach. B, 54: 7-33[2010] (as: Collybia butyracea), Pietras et al. (2016)[2079]Pietras et al. (2016) Grzyby wielkoowocnikowe.[2079], Stasińska (2008)[2229]Stasińska (2008) Macromycetes torfowiska Reptowo (Pomorze Zachodnie).[2229], Stasińska (2012)[2235]Stasińska (2012) Materiały do poznania macromycetes rezerwatu "Źródlisko Skrzypowe".[2235], Stokłosa i in. (2019)[2272]Stokłosa i in. (2019) Grzyby wielkoowocnikowe (Macromycetes) kompleksów lesnych. W: Ratyńska H. (red.). Przyroda parku nad Starym Kanałem Bydgoskim. Monografia przyrodnicza. Wyd. UKW, Bydgoszcz: 124-140.[2272] (as: Collybia butyracea), Sumorok et al. (2008)[2283]Sumorok et al. (2008) Distribution of ectomycorrhizal fungi in periodically inundated plant communities on the Pilica River floodplain.[2283], Sumorok et al. (2013)[2284]Sumorok et al. (2013) XIX Wystawa grzybów w Tucholskim Parku Krajobrazowym.[2284], Szczepkowski et al. (2008)[2347]Szczepkowski et al. (2008) Grzyby zgromadzone na XIV Wystawie Grzybów Puszczy Białowieskiej.[2347], Szkodzik (2005)[2371]Szkodzik (2005) Macromycetes in communities of Abies alba on its range border in Central Poland.[2371] (as: Collybia butyracea), Ślusarczyk (2016)[2391]Ślusarczyk (2016) Grzyby makroskopijne Gryżyńskiego Parku Krajobrazowego.[2391], Wilga (2004)[2445]Wilga (2004) Przyroda projektowanego rezerwatu "Dolina Mirachowskiej Strugi" na Pojezierzu Kaszubskim. Grzyby wielkoowocnikowe (macromycetes).[2445] (as: Collybia butyracea), Wojewoda (2002)[2506]Wojewoda (2002) Grzyby wielkoowocnikowe Arboretum Bolestraszyce.[2506]

ta strona być może używa ciasteczek (cookies), korzystając z niej akceptujesz ich użycie — więcej informacji