| ||||||
| ||||||
| ||||||
owocnik
Kapelusz higrofaniczny, wilgotny czerwono-, ciemnobrązowy, kasztanowobrązowy, żółtobrązowy do prawie białego gdy suchy, brzeg jaśniejszy; częstsza forma szara var. asema ma kapelusz szary, szarobrązowy, często z oliwkowym ocieniem; 30 – 60 (90) mm średnicy, początkowo nieco wypukły, potem spłaszczony, bez lub z niewysokim garbkiem, z wiekiem czasem z wywiniętym brzegiem; powierzchnia gładka, jedwabista, w dotyku sprawia wrażenie tłustej; brzeg wyraźnie prążkowany u wilgotnych kapeluszy.
Trzon barwy kapelusz ale jaśniejszy; 40 – 80 x 7 – 15 mm, równomiernie rozszerzajacy się ku podstawie; powierzchnia wzdłużnie włóknisto-prążkowana; konsystencja chrząstkowata, elastyczny, wnętrze gąbczaste, z wiekiem pusty; Podstawa pokryta filcowato białą grzybnią.
Pileus hygrophanous, red-, dark brown, chestnut-brown, yellow-brown when moist to near white when dry, margin lighter; more common grey variety var. asema has pileus grey, brown-gray, often with olive tint; 30 – 60 (90) mm in diameter, initially slightly convex, later flattened, with or without a small umbo, in age sometimes with an uplifted margin; surface smooth, silky, appearing oily under touch; margin distinctly striate in moist caps.
Stipe concolourous with the cap but lighter; 40 – 80 x 7 – 15 mm, uniformly widening towards the base; surface longitudinally fibrillose-striate; consistency gristly, elastic, inside spongy, in age hollow; Base covered with felty white mycelium.
zarodniki
Wysyp zarodników kremowy, blado różowy w masie. Zarodniki elipsoidalne, gładkie, bezbarwne, 6 – 7 x 3 – 3.5 µm.
Spore print creamy, pale pink in mass. Spores ellipsoid, smooth, hyaline, 6 – 7 x 3 – 3.5 µm.
występowanie
Bardzo pospolity. Owocniki wyrastają zwykle gromadnie od lata do późnej jesieni ze szczytem jesienią. W lasach liściastych i iglastych, na ziemi. Jako jeden z nielicznych grzybów spotykany pospolicie późną jesienią – w tym czasie kapelusze są zwykle zupełnie wyblakłe, niemal białe. Poznać je można dopiero na podstawie charakterystycznego trzonu i blaszek.
Very common. Summer-late fall, usually gregarious in decidious and coniferous on ground.
wartość
Jadalny ale mało cenny, gdyż mdły i łykowaty. Jeśli jeść to tylko kapelusze.
Edible but of low quality, because tough and with no taste.
uwagi
Obok formy typowej, o brązowym kapeluszu, równie często spotyka się formę szarobrązową monetnica maślana forma szarobrązowa (Rhodocollybia butyracea f. asema). Jest ona dominująca w lasach iglastych na kwaśnym podłożu. Charakteryzuje się ona szarą, szarobrązową, często z oliwkowym odcieniem, barwą kapelusza i trzonu.
Close to typical brown form often could be found gray forms: monetnica maślana forma szarobrązowa (Rhodocollybia butyracea f. asema).
