Odczynniki

Kwas siarkowy jest używany dla barwnych reakcji makrochemicznych w rodzaju koralówka (Ramaria).

Zobacz uwagi przy alfa-naftolu który można stosować jako zamiennik gwajaku i jest łatwiejszy w użyciu (choć nie daje tak pięknych barw jak gwajak).

Ponieważ naftol może być łatwiejszy do pozyskania niż żywica gwajaku można go stosować jako zamiennik. Naftol jest też łatwiejszy w przygotowaniu roztworu (rozpuszcza się w alkoholu łatwo i niemal natychmiast) i chyba roztwór jest trwalszy.

Oczynniki stosowane w mikroskopii

Nawilżanie suchego materiału

Wg. Breitenbacha /Breitenbach J., Kraenzlin F., 1986 [26II]/ woda niekoniecznie jest najlepszym zwilżaczem ponieważ dezorganizuje materiał. Poleca on bardziej wyrafinowany sposób wg receptury Clemencon:
Do zwilżania służy roztwór: 80ml 96% etanolu (spirytus rektyfikowany), 20ml stężonego amoniaku, 1ml gliceryny.
Materiał jest zwilżany kilkoma kroplami tego roztworu, po kilku minut jest nawilżony, jeśli jest zbyt wilgotny, pozwala mu się nieco podeschnąć, aby nabrał woskowej konsystencji, wtedy można wykonać potrzebne przekroje do preparatu.
Sam preparat umieszcza się w amoniaku lub innych, opisanych poniżej odczynnikach aby się rozprostował i rozluźnił.

KOH może wywoływać barwne reakcje, podobnie jak amoniak. Zawartość niektórych cystyd wybarwia się na żółto (są to wtedy tzw. chrysocystydy).

Odczynnik Melzera - 0.5g jodu, 1.5g jodku potasu w 20 cm³ wody. Przed badaniem dodaje się równą ilościowo ilość wodzianu chloralu. Odczynnik ma trwałość do kilku miesięcy. Kłopot może wynikać z uwagi na to, że wodzian chloralu jest substancją trującą nie znajdującą się w normalnym obrocie handlowym. Na szczęście możemy z powodzeniem zastąpić ten odczynnik dostępnym w aptece:
płynem Lugola - roztwór 1 częsci jodu i 2 części jodku potasu w 150 (do 300) częściach wody.
Praktycznie różnicy w wybarwieniu nie ma (w Melzerze teoretycznie tkanki powinny być przejrzystsze). Przy pomiarach dla celów naukowych warto jednak pozyskać Melzera z racji na to, że może występować różnica w stopniu pęcznienia tkanek pomiędzy oboma odczynnikami.

Wodny roztwór barwnika jest krótkotrwały. Przygotowuje się go jako nasycony roztwór. W praktyce wystarcza szczypta na 10ml wody destylowanej. Po dobie filtrować. Trwałość wg mojego doświadczenia przynajmniej kilka miesięcy.

Wg. Clemencon można też sporządzić stosunkowo trwały roztwór alkoholowy: 0.2-0.5g błękitu krezolowego, rozpuszczony w mieszaninie: 17ml glicerolu, 27mm 97% alkoholu etylowego (spirytus rektyfikowany) i 55mm wody destylowanej, 0.5ml Invadin IFC (co to jest?). Po tygodniu przefiltrować.

Roztwór w proporcji 1:1 przygotwany z kryształków waniliny i 70% kwasu siarkowego (3 ml wody, 8 ml stężonego kwasu siarkowego).

Analogiczne efekty uzyskamy zastępując wanilinę formaliną (sulfoformol).

Charakterystyczne mikroskopowe reakcje barwne

amyloidalny

Zmieniający barwę w odczynniku Melzera lub innego roztworu jodu. Zarodniki lub ich struktury powierzchniowe oraz komórki grzybni u niektórych gatunków wybarwiają się w tym odczynniku na kolor szaroniebieski do ciemnoniebieskiego, aż czarnego np. urzeźbienie zarodników gołąbek (Russula) (umożliwiając obserwację tego urzeźbienia - inaczej niewidocznego), pozwala też różnicować gatunki w obrębie rodzaju na posiadające amyloidalne zarodniki i z nieamyloidalnymi zarodnikami (np. u muchomor (Amanita)). Możemy też pamiętać ze szkoły średniej tą barwną reakcję obserwowaną na ziarnach skrobi ziemniaczanej. Zmiana zabarwienia utrzymuje się po usunięciu odczynnika, po przepłukaniu wodą destylowaną.
Zobacz też dekstrynoidalny.

cjanofilny

Silnie wybarwiający się w błękicie anilinowym. Zarodniki lub ich struktury powierzchniowe oraz komórki grzybni wybarwiają się intensywniej niż inne tkanki - nazywamy je cjanofilnymi.

dekstrynoidalny

Zmieniający barwę w odczynniku Melzera lub innego roztworu jodu. Zarodniki lub ich struktury powierzchniowe oraz komórki grzybni u niektórych gatunków wybarwiają się w tym odczynniku na kolor brązowy, czerwonawy do winno-czerwonego. Zmiana zabarwienia utrzymuje się po usunięciu odczynnika, po przepłukaniu wodą destylowaną.
Zobacz też amyloidalny.

metachromatyczny

Elementy tkanek i komórek odmiennie, czerwono-fioletowo, wybarwione przy barwieniu błękitem krezolowym.

reakcja Schaeffera

Stosuje się u pieczarka (Agaricus). Rysuje się na powierzchni kapelusza kreskę wodą anilinową i na krzyż drugą kreskę stężonym kwasem azotowym. W przypadku pozytywnej reakcji miejsce przecięcia przybiera płomieniście pomarańczową barwę. Reakcja negatywna to brak zmiany zabarwienia powierzchni kapelusza.