Sarcoscypha coccinea (czarka szkarłatna)

owocnik

Owocniki pucharkowate, miseczkowate, owalne, z trzonkiem lub bez; wnętrze miseczki z hymenium (tworzy zarodniki) jaskrawo karminowoczerwone, ceglastoczerwone, brzeg długo podwinięty, jaśniejszy; po stronie zewnętrznej (płonnej) różowawe, ochrowawe i delikatnie ziarniste; 10-50(80) mm średnicy; trzonek krótki lub długi jeśli owocniki wyrastają z zagrzebanego w podłożu drewna; gruby na 2-4 mm, cynobrowoczerwony, u podstawy z białą grzybnią. Miąższ cienki, bez smaku i zapachu.

Sporocarp cupulate, cup-shaped, with or without stipe; on internal side of cup (fertile) bright karmin-red, scarlet, brick-red, margin inturned, whitish; on exterior (sterile) pink, ocher, tomentose; 10-50 mm broad; stipe short or long depending how deep wood is buried, 2-4 mm broad, cynober-red with white mycelium at the base. Flesh thin, without taste or smell.

zarodniki

Zarodniki wydłużone, elipsoidalne, gładkie, bezbarwne, z wieloma kropelkami we wnętrzu, 29-39 x 9-11(13) µm.

Spores elongated, ellipsoid, smooth, hyaline with numerous drops, 29-39 x 9-11(13) µm.

występowanie

Jest w czekliście Chmiel (2006). ^[140]

Do 2014 roku cały rodzaj był na liście gatunków chronionych. Od tego roku ochronie podlega jedynie Sarcoscypha jurana gatunek odróżnialny jedynie po cechach mikroskopowych i to w stanie świeżym.

W szerokim ujęciu gatunek ten obejmuje wszystkie drobne gatunki rodzaju i jest pospolity, tylko z racji pory i miejsca występowania przeoczany. Jeśli chodzi o wąskie ujęcie patrz poniżej akapit uwagi.

space

Czerwona Lista^[125] — I–o niekreślonym zagrożeniu

jadalne czy trujące? 🟡

ważne! dla grzybiarzy

Niejadalny.^[134]

space

uwagi

Z uwagi na swoją jaskrawą barwę i porę występowania łatwy do zauważenia i identyfikacji. Istnieje więcej gatunków grzybów o podobnie zabarwionych miseczkowatych owocnikach np. dzieżka pomarańczowa (Aleuria aurantia) od których odróżnia się stosunkowo dużymi rozmiarami, jaskrawym zabarwieniem wnętrza miseczki i brakiem rzęsek na brzegu miseczki.

Because of its bright colour and season when appears easy to notice and identify. However there are other similarly coloured, cup-shaped fungi e.g. dzieżka pomarańczowa (Aleuria aurantia) from each differs by relatively big size, brightly coloured cup interior and a lack of hairs on cup margin.

uwagi

Sarcoscypha jurana — Sarcoscypha austriaca (czarka austriacka)

Dawniej w tym rodzaju podawano właśnie ten jeden gatunek. Obecnie wyróżnia się kilka - zobacz klucz Baral'a [86]. W wąskim ujęciu czarka szkarłatna (Sarcoscypha coccinea) wyrasta w okresie późnojesiennym i przedwiosennym na nizinach i pogórzu, drewnie drzew liściastych takich jak buk, wiąz, leszczyna, wierzba, dąb i z rodziny różowatych. Większość znalezisk w Polsce nie należy do tego gatunku (w wąskim rozumieniu).

space

Poza tym na wapieniach i wyłącznie na lipie (Tilia) można szukać Sarcoscypha jurana.
Różnice pomiędzy tymi gatunkami są subtelne i po szczegóły odsyłam do wzmiankowanego klucza, dostępnego na stronie www.

space

literatura · references

specyfikacja literatury jest widoczna na szerszym ekranie 🛈

Gumińska B., Wojewoda W., 1983 — Grzyby i ich oznaczanie. [5]
Breitenbach J., Kraenzlin F., 1981 — Fungi of Switzerland 1 - Acomycota. [26I]
Baral, H.O., 2004 — The European and N-American species of Sarcoscypha. web publication: http://www.gbif-mycology.de/HostedSites/Baral/Sarcoscypha.htm [86]
http://www.gbif-mycology.de/HostedSites/Baral/Sarcoscypha.htm
Chmiel, M.A., 2006 — Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów workowych Polski. Checklist of Polish larger Ascomycetes. [140]
Wojewoda, W., Ławrynowicz, M., 2006 — Czerwona lista grzybów wielkoowocnikowych w Polsce. [125]

dane w bazie „publikacje po 2000 r.”
Sarcoscypha coccinea (Scop.) Lamb.
— wg Index Fungorum: S. coccinea (Jacq.) Sacc.
synonimy: Peziza coccinea Jacq., Plectania coccinea (Scop.) Fuckel
· publikacje: Bujakiewicz 2003 · Bujakiewicz i Kujawa 2010 · Chachuła 2012 · Chlebicki 2008a · Drobnik i Sokół 1999 · Falkowski i Nowicka-Falkowska 2000 · Fiedorowicz 2020 · Fiedorowicz i in. 2000 (as: S.coccinea s.l.) · Gierczyk i in. 2019a (as?Sarcoscypha coccinea) · Gumińska 2006 · Halama i Romański 2010 · Jadwiszczak 2008 · Kozik 2004 · Kozłowska i in. 2015a · Kozłowska i in. 2019 · Kozłowska i in. 2019a · Krzysztofiak i in. 2010 · Kujawa 2005 · Kujawa 2009a · Kujawa i Gierczyk 2007 · Kujawa i Gierczyk 2011a · Markowska 2004 · Nowak i Spałek 2000 · Nowak i Spałek 2001 · Spałek 1998 · Spałek 1999 · Spałek 2009 · Stala 2013 · Suski i Milczak 2006 · Ślusarczyk 2005 · Trzeciak 2000 · Trzeciak i Trzeciak 2000 · Wilga 2000 · Wilga 2000b · Wilga 2002 · Wilga 2002b · Wilga 2004f · Winnicki i Zemanek 2003 · Wojewoda 2008

znaleziska Sarcoscypha coccinea na terenie Polski

w rejestrze grzybów chronionych i zagrożonych GRej

zapisy w GRej wg stanu na dzień 2023.09.12

ID na żółtym tle to oznaczenie zweryfikowane przez kustosza GRej, pozostałe oczekują na weryfikację.

Fotografie oznaczone [z wątku] są automatycznie pobrane z wątku bio-forum.pl wskazanego we wpisie; aby upewnić się które odnoszą się do wpisu, należy zajrzeć do wątku.

FE-13 13417 158153 129744 129743 158158 130679 158156 158157 FG-21 29404 FG-22 30281

ID13417 Sarcoscypha coccinea; wąwóz (z wyciągiem) na skraju dzielnicy Puław - Włostowic, FE-13; 2005.04.08; żyzny grąd liściasty porastający dno i ściany wąwozu o podłożu wapiennym (w bocznych odnogach głównego wąwozu); na martwych gałązkach drzew liściastych pojedynczo i małymi skupieniami (po 2-6 sztuk), łącznie 200-300 szt; leg. Bogusław Mazurek; det. Anna Kujawa, Bogusław Mazurek; oznaczone jako Sarcoscypha coccinea - Czarka szkarłatna; eksykat: tak, w Stacji ZBŚRiL PAN, 1/BM/12.04.05, https://www.bio-forum.pl/messages/33/9331.html, notatka: Notes 3 – 08.04.2005 - 1; publikacja: Kujawa 2005. "Rejestr gatunków grzybów chronionych i zagrożonych" - nowa forma gromadzenia danych mikologicznych pochodzących od amatorów. Podsumowanie roku 2005. Przegl. Przyr. 16 (3-4): 17-52
uwagi:

ID29404 Sarcoscypha coccinea; między Chyrową a Polanami powiat jasielski, FG-21; 2006.04.02; : las mieszany, leszczyna, olcha, grab, sosna i in. w pobliżu strumienia, przy samej drodze; na opadłych gałązkach pojedynczo i po kilka w grupie, ok. 30-40 widocznych owocników na przestrzeni 20 m; leg. Anna Hreczka; det. Anna Kujawa; eksykat: TAK, w Stacji ZBŚRiL PAN, 1/AH/6.04.06, tak; publikacja: Kujawa A., Gierczyk B. 2007. Rejestr gatunków grzybów chronionych i zagrożonych. Część II. Wykaz gatunków przyjętych do rejestru w roku 2006. Przegląd Przyrodniczy 18(3-4): 3-70
uwagi: fot. 30556 fot. 30557 fot. 30558 fot. 30559

ID30281 Sarcoscypha coccinea; Mszana - skrzyżowanie, FG-22; 2006.04.23; las mieszany, sosna, jodła, jodła, jesion, grab, olcha, zdziczała jabłoń; na opadłych gałązkach w grupie po kilkadziesiąt - cztery stanowiska, na przestrzeni kilku kilometrów także po kilka i pojedynczo; leg. Anna Hreczka; det. Anna Hreczka; eksykat: TAK, w Stacji ZBŚRiL PAN, 1/AH/11.05.06, tak, notatka: nie
uwagi: Praktycznie można je spotkać wzdłuż całego szlaku (w lesie i na obrzeżach) Mszana skrzyżowanie - Chyrowa. Bardzo duża liczba owocników.fot. 32215\

ID129743 Sarcoscypha coccinea; Puławy 4km 300m na SE od centrum miasta, FE-13; 2009.04.18; Wąwóz 1E - żyzny grąd dębowo-grabowy z dużą domieszką innych gatunków porastający dno i ściany wąwozu o podłożu wapiennym (w bocznej odnodze głównego wąwozu); Pojedynczo i małymi skupieniami na martwych gałązkach drzew liściastych ok. 50 szt.; leg. Bogusław Mazurek; det. Bogusław Mazurek; eksykat: TAK, w Stacji ZBŚRiL PAN, 4/BM/30.04.09, tak, notatka: tak, Notes 3; publikacja: Kujawa A., Gierczyk B. 2011a. Rejestr gatunków grzybów chronionych i zagrożonych w Polsce. Część V. Wykaz gatunków przyjętych do rejestru w roku 2009. Przegląd Przyrodniczy 22(4): 16-68
uwagi: Kilkadziesiąt metrów w dół wąwozu stanowisko S. austriaca

ID129744 (potwierdzenie 13417) Sarcoscypha coccinea; Puławy 4km 600m na SE od centrum miasta, FE-13; 2009.04.03; Wąwóz 1A - żyzny grąd dębowo-grabowy z dużą domieszką innych gatunków porastający dno i ściany wąwozu o podłożu wapiennym (w bocznej odnodze głównego wąwozu); Pojedynczo i małymi skupieniami na martwych gałązkach drzew liściastych ok. 100 szt; leg. Bogusław Mazurek; det. Bogusław Mazurek; eksykat: TAK, w Stacji ZBŚRiL PAN, 5/BM/30.04.09, nie, notatka: tak, Notes 3; publikacja: Kujawa A., Gierczyk B. 2011a. Rejestr gatunków grzybów chronionych i zagrożonych w Polsce. Część V. Wykaz gatunków przyjętych do rejestru w roku 2009. Przegląd Przyrodniczy 22(4): 16-68
uwagi: Potwierdzenie stanowiska z 2005.05.04 - ID: 13417

ID130679 Sarcoscypha coccinea; Parchatka, gm. Kazimierz Dolny, Kazimierski Park Krajobrazowy, FE-13; 2008.03.30; Wąwóz nr 2 - grąd dębowo-grabowy z dużą domieszką innych gatunków porastający dno i zbocza wąwozu, na dnie wąwozu; Pojedynczo i małymi skupieniami na martwych gałązkach drzew liściastych 1 szt. (ok. 50 szt.); leg. Bogusław Mazurek; det. Bogusław Mazurek; eksykat: TAK, będzie w Stacji ZBŚRiL PAN, nie, notatka: Tak, Notes nr 3
uwagi: Wąwóz nr 2 - na końcu miejscowości jadąc od strony Puław - wąwóz w kierunku na Dębniak i Kulawe Pola

Sprawdzono ok. 100-150 m wąwozu w górę od pierwszej, małej odnogi w prawo (w odnodze brak Sarcoscypha).

1 szt. to eksykat oznaczony jako S. coccinea, natomiast (ok. 50 szt.) oznacza, że tyle owocników Sarcoscypha sp. naliczono na zbadanym odcinku. Patrz zgłoszenie ID: 130678

ID158153 Sarcoscypha coccinea; Puławy 4km 700m na SE od centrum miasta, pow. Puławy, woj. lubelskie, FE-13; 2009.11.20; Wąwóz 1Md (góra-przed pierwszym rozwidleniem) - żyzny grąd dębowo-grabowy z dużą domieszką innych gatunków porastający dno i ściany wąwozu o podłożu wapiennym; Na patyczku lisciastego (dołączony do eksykatu) 1 młody owocnik; leg. Bogusław Mazurek; det. Bogusław Mazurek; eksykat: TAK, będzie w Stacji ZBŚRiL PAN, tak, notatka: Tak, Notes 3 index 20091120-17
uwagi: Owocnik oznaczany po podhodowaniu na balkonie i w domu w dniu 2010.01.03
https://www.bio-forum.pl/messages/33/296532.html

ID158156 Sarcoscypha coccinea; Puławy 4km 400m na SE od centrum miasta, pow. Puławy, woj. lubelskie, FE-13; 2009.11.29; Wąwóz 1 ((parking k. wyciągu – sama góra wąwozu) - żyzny grąd dębowo-grabowy z dużą domieszką innych gatunków porastający dno i ściany wąwozu o podłożu wapiennym; Głównie na 1 pokaźnej gałęzi lisciastego (przy eksykacie), kilka sztuk na patyczkach drzew lisciatych Ok. 40-50 owocników.; leg. Bogusław Mazurek; det. Bogusław Mazurek; eksykat: TAK, będzie w Stacji ZBŚRiL PAN, tak, notatka: Tak, Notes 3, index 20091129-04
uwagi: Owocnik oznaczany po podhodowaniu na balkonie i w domu w dniu 2010.01.13
https://www.bio-forum.pl/messages/33/296532.html

ID158157 (potwierdzenie 129744) Sarcoscypha coccinea; Puławy 4km 600m na SE od centrum miasta, pow. Puławy, woj. lubelskie, FE-13; 2009.11.29; Wąwóz 1A - żyzny grąd dębowo-grabowy z dużą domieszką innych gatunków porastający dno i ściany wąwozu o podłożu wapiennym; Na patykach drzew lisciastych (przy eksykacie) Ok. 20-30 owocników; leg. Bogusław Mazurek; det. Bogusław Mazurek; eksykat: TAK, będzie w Stacji ZBŚRiL PAN, tak, notatka: TAK, Notes 3, index 20091129-03
uwagi: Potwierdzenie stanowiska z 2005.05.04 - ID: 13417,
2009.04.03 - ID: 129744
Liczne stanowisko wiosennej czarki szkarłatnej. Obecnie nie znalazłem w tym miejscu ani jednego owocnika. Natomiast teraz jesienne pokazały się od 40 do 80 m powyżej stanowiska wiosennego (wiosną ich tam nie znajdowałem)
Owocnik oznaczany po podhodowaniu na balkonie i w domu w dniu 2010.01.13
https://www.bio-forum.pl/messages/33/296532.html

ID158158 (potwierdzenie 129743) Sarcoscypha coccinea; Puławy 4km 300m na SE od centrum miasta, pow. Puławy, woj. lubelskie, FE-13; 2009.11.29; W1E (dół-środek wąwozu) żyzny grąd dębowo-grabowy z dużą domieszką innych gatunków porastający dno i ściany wąwozu o podłożu wapiennym; Pojedynczo i małymi skupieniami na martwych gałązkach i patykach drzew liściastych (przy eksykacie) Ok. 400-600 owocników (policzone tylko w miejscach odgarnięcia liści, w rzeczywistości może ich być dużo, dużo więcej; leg. Bogusław Mazurek; det. Bogusław Mazurek; eksykat: TAK, będzie w Stacji ZBŚRiL PAN, tak, notatka: TAK, Notes 3, index 20091129-02
uwagi: Potwierdzenie stanowiska ID: 129743 z 2009.04.18
(Na wiosennym stanowisku czarki szkarłatnej - było ich wtedy ok. 50 szt)
Owocnik oznaczany po podhodowaniu na balkonie i w domu w dniu 2010.01.13
https://www.bio-forum.pl/messages/33/296532.html