Hemistropharia albocrenulata (łuskwiak karbowany)

opis

Kapelusz rdzawobrązowy, czerwonobrązowy, kasztanowobrązowy, niehigrofaniczny; 40-100 mm średnicy, początkowo półkulisto-stożkowaty, z wiekiem wypukły do rozpostartego, czasem z niskim garbkiem; powierzchnia gdy wilgotna to pokryta grubszą wartwą śluzu, lepka, sucha błyszcząca, z licznymi, białawymi do bladoochrowych, dość regulanie koncentrycznie rozmieszczonymi, kłaczkowatymi resztkami osłony w formie mniej lub bardziej regularnych trójkątnych, odstających łusek, łuski z wiekiem odpadają; na brzegu kapelusza resztki osłony zwieszają się, brzeg kapelusza nie jest prześwitująco prążkowany, początkowo jest podwinięty, potem prosty.

space

Trzon u góry biały ku podstawie brązowy do ciemnobrązowego; z włóknistą strefą pierścieniową, 40-120 × 5-15 mm, równogruby, często rozszerzający się ku podstawie i wygięty; powierzchnia ponad strefą pierścieniową delikatnie oprószona i rowkowana, poniżej z kłaczkami lub łuseczkami, u podstawy z włóknistymi, białawymi kawałkami osłony; pełny, z wiekiem z kanałem.

space

zarodniki

Barwa wysypu zarodników ciemno fioletowobrązowa. Zarodniki migdałowate widziane z boku, owalne widziane od grzbietu, grubościenne, z wyraźną porą rostkową, 10-13.5 × 5.5-7.5 µm, Q = 1.7-2.2. Ostrze blaszki bez podstawek.

występowanie

Jest w czekliście.^[105]

Bardzo rzadki. Owocniki wyrastają od lata do jesieni, pojedynczo lub w grupach, pozrastane podstawami trzonu, saprotroficznie, zwykle w powiązaniu z murszejącym drewnem, także u podsatwy żywych drzew, w lasach liściastych i iglastych. Najczęściej jako podłoże jest podawana topola osika (Populus tremula) ale mogą też być inne drzewa liściaste i iglaste.

Czerwona Lista^[125] — E–wymierający - krytycznie zagrożony

uwagi

Gatunek ten różni się cechami mikroskopowymi i makroskopowymi od łuskwiaków i pierścieniaków do których w zależności od ujęcia jest zaliczany.

wybrane okazy · selected collections ⇈

06 09 28 - 16
/Puszcza Białowieska/

04 10 08 - 9
/Czechy, Szumava, Czerny Kriz/

literatura · references

specyfikacja literatury jest widoczna na szerszym ekranie 🛈

Bas C., Kuyper Th. W., Noordeloos M.E., Vellinga E.C., 1999 — Flora Agaricina Neerlandica. Vol. 4. Strophariaceae, Tricholomataceae. p.100 [80.4]
Papousek T., Beran M, et al, 2004 — Velky fotoatlas hub z jiznich Cech. p.679 [84]
Holec J., 2001 — The genus Pholiota in central and western Europe. p.25 [75]
Knudsen, H., Vesterholt, J., 2012 — Funga Nordica "2" p.942 [141]
Wojewoda W., 2003 — Checklist of polish larger basidiomycetes. [105]
Wojewoda, W., Ławrynowicz, M., 2006 — Czerwona lista grzybów wielkoowocnikowych w Polsce. [125]

dane w bazie „publikacji po 2000 r.” #[3862]
Pholiota albocrenulata (Peck) Sacc. — wg Index Fungorum: Hemistropharia albocrenulata (Peck) Jacobsson & E. Larss. · synonimy: Stropharia albocrenulata (Peck) Kreisel
publikacje: Wojewoda2008, Chachuła 2010, Kujawa i in. 2012b, Gierczyk i in. 2013, Kujawa i Gierczyk 2013, Gierczyk i in. 2014 (as: Hemistropharia albocrenulata) , Karasiński i in. 2015 (as: Hemistropharia albocrenulata) , Gierczyk i in. 2018b (as: Hemistropharia albocrenulata) , Kujawa i in. 2019 (as: Hemistropharia albocrenulata), Gierczyk i Ślusarczyk 2020 (as: Hemistropharia albocrenulata)

znaleziska Hemistropharia albocrenulata na terenie Polski

w rejestrze grzybów chronionych i zagrożonych GRej

zapisy w GRej wg stanu na dzień 2023.04.11

ID na żółtym tle to oznaczenie zweryfikowane przez kustosza GRej, pozostałe oczekują na weryfikację.

Fotografie oznaczone [z wątku] są automatycznie pobrane z wątku bio-forum.pl wskazanego we wpisie; aby upewnić się które odnoszą się do wpisu, należy zajrzeć do wątku.

DE-78 181680 EC-34 336076 289682 FG-21 230357 FG-33 176141 GC-01 276061 230906 GC-02 230907 GC-04 295413 GC-11 295415 GC-12 295414

ID176141 Pholiota albocrenulata; okolice Woli Niżnej, pow. krośnieński, woj. podkarpackie, FG-33; 2010.09.18; las jodłowo bukowy z domieszkami innych drzew i krzewów; u podstawy jodły 1 owocnik; leg. Anna Hreczka; det. Anna Hreczka; eksykat: BGF/BF/AH/100918/0001, tak, notatka: nie; publikacja: Kujawa A., Gierczyk B. 2013. Rejestr gatunków grzybów chronionych i zagrożonych w Polsce. Część VII. Wykaz gatunków przyjętych do rejestru w roku 2011. Przegląd Przyrodniczy 24(2): 3-44
uwagi: fot. 377775 fot. 377776 fot. 377777 fot. 377778 fot. 377779
Pozwoliłam sobie zgłosić ten gatunek bez weryfikacji mikroskopowej. Wcześniej z 2 innych stanowisk zakładałam wątki, ale nie doczekałam się rozwiązania.
Oto i one:
wątek 1
ale to pewnie maślanka ceglasta
a ten to już pewniej
wątek 2

ID181680 Pholiota albocrenulata; 1,1 km NW,Budzów,gm.Żytno, pow. radomszczański, woj. łódzkie, DE-78; 2010.09.08; las liściasty -buki,dęby,osiki,graby; u podstawy żywej osiki pojedynczo; leg. Jacek Nowicki; det. Jacek Nowicki; eksykat: BGF/BF/JN/100908/0004, tak, notatka: nie; publikacja: Kujawa A., Gierczyk B. 2013. Rejestr gatunków grzybów chronionych i zagrożonych w Polsce. Część VII. Wykaz gatunków przyjętych do rejestru w roku 2011. Przegląd Przyrodniczy 24(2): 3-44
uwagi: fot. 394660 fot. 394661 fot. 394662

ID230357 Pholiota albocrenulata; Ropianka, pow. jasielski, woj. podkarpackie, FG-21; 2006.08.27; las jodłowo bukowy z domieszkami innych drzew i krzewów; na pniu po ściętej jodle 2 owocniki w grupie; leg. Anna Hreczka; det. Dariusz Karasiński, powierdził mikroskopowo Błażej Gierczyk; eksykat: BGF/BF/AH/070930/0001, tak, notatka: nie
uwagi: fot. 633894
dyskusja i zdjęcia w wątku
https://www.bio-forum.pl/cgi-local/board-auth.cgi?file=/33/50095.html
w Catalogue of life przyjęta nazwa
Hemistropharia albocrenulata

ID230906 Pholiota albocrenulata; około 1,5 km na E od Ogrodniczek, pow. Białystok, woj. podlaskie, GC-01; 2012.09.27; las mieszany (głównie świerk i liściaste); na pniu ściętej topoli trzy owocniki; leg. Mirosław Gryc; det. Błażej Gierczyk; eksykat: BGF/BF/MG/120927/0002, tak, notatka: nie
uwagi: fot. 641923

Uwaga (B. Gierczyk): W pracy Grzyby Puszczy Knyszyńskiej (Kujawa et al. 2019) stanowisko określono jako "okolice Ogrodniczek (nad J. Komosa)".

ID230907 Pholiota albocrenulata; około 5 km na NE od Supraśla, Puszcza Knyszyńska, pow. Białystok, woj. podlaskie, GC-02; 2012.09.16; las mieszany; na pniu ściętej brzozy pojedynczy owocnik; leg. Mirosław Gryc; det. Błażej Gierczyk; eksykat: BGF/BF/MG/120916/0001, tak, notatka: nie
uwagi: fot. 641926

ID276061 Pholiota albocrenulata; około 3 km na E od Ogrodniczek, pow. białostocki, woj. podlaskie, GC-01; 2013.09.15; przydroże w lesie iglastym; wewnatrz zbutwiałego pniaka świerkowego(?) dwa owocniki; leg. Mirosław Gryc; det. Błażej Gierczyk; eksykat: BGF/BF/MG/130915/0003, tak, notatka: nie
uwagi: https://www.bio-forum.pl/messages/33/620993.jpg
https://www.bio-forum.pl/messages/33/620994.jpg
https://www.bio-forum.pl/messages/33/620991.html

ID289682 Pholiota albocrenulata; Ok.2km na NE od miejscowości Czernice Borowe, pow. przasnyski, woj. mazowieckie, EC-34; 2016.08.26; Grąd z dominującym udziałem topoli osiki; na murszejącym pniaku osiki i na żywej osice dwie grupy po dwa owocniki w odległości ok 50m; leg. Romuald Tomaszewski; det. R.Tomaszewski, potwierdzł B.Gierczyk na podstawie zdjęć; eksykat: tak,zostanie przesłany do kustosza bazy, tak, notatka: nie
uwagi: fot. 871532 fot. 871533 fot. 871534 fot. 871535 fot. 871536 fot. 871537

ID295413 Pholiota albocrenulata; lasy w pobliżu Ostrowa Południowego, gm. Krynki, pow. sokólski, woj. podlaskie, GC-04; 2014.07.13; pas zadrzewienia liściastego; na pniaku topolowym kilka owocników; leg. Mirosław Gryc; det. Błażej Gierczyk; eksykat: BGF/BF/MG/140713/0004, tak, notatka: nie
uwagi: fot. 897396

ID295414 Pholiota albocrenulata; Puszcza Knyszyńska, okolice Krasnego Lasu, pow. białostocki, woj. podlaskie, GC-12; 2014.07.14; fragment starego lasu mieszanego; pniak topolowy jeden owocnik we wnętrzu pniaka po topoli; leg. Mirosław Gryc; det. Błażej Gierczyk; eksykat: BGF/BF/MG/140714/0002, tak, notatka: nie
uwagi: fot. 897399

ID295415 Pholiota albocrenulata; śródpolne zadrzewienie na S od Ogrodniczek, pow. białostocki, woj. podlaskie, GC-11; 2014.07.24; drzewostan mieszany; u podstawy topoli jeden owocnik; leg. Mirosław Gryc; det. Błażej Gierczyk; eksykat: BGF/BF/MG/140724/0001, tak, notatka: nie
uwagi: fot. 897402

ID336076 (potwierdzenie 289682) Hemistropharia albocrenulata; ok.2km na NE od Czernic Borowych,gm.Czernice Borowe, pow. przasnyski, woj. mazowieckie, EC-34; 2020.09.26; las w typie grądu(dębowo-grabowo-osikowy); u podstawy topoli osiki dwa owocniki; leg. Romuald Tomaszewski; det. Romuald Tomaszewski; eksykat: tak,zostanie przesłany do kustosza bazy, tak, notatka: nie
uwagi: fot. 1171913 fot. 1171914 fot. 1171915 fot. 1171916
Mimo braku weryfikacji zgłoszenia o numerze 289682 zgłosiłem ponownie ponieważ najprawdopodobniej nie wysłałem grzybków.