Jak zbierać grzyby do oznaczania

Grzyby do oznaczania zbiera się inaczej niż grzyby do marynaty.

Notujemy cechy takie jak siedlisko (las, rodzaj lasu, łąka, pastwisko, przydroże, gatunki drzew lub roślin w pobliżu), podłoże (drewno, gatunek drzewa, ziemia, resztki roślinne), sposób wzrostu (pojedynczo, w grupach, pozrastane w wiązki), liczebność. Do notowania można użyć ołówka/długopisu i notatnika lub dyktafonu. Nie zawierzajmy naszej pamięci, jest zawodna i omylna.

Zrywanie

Okazy do oznaczania należy zbierać w całości. W przypadku naziemnych podważając je głębiej nożem aby nie stracić istotnych cech diagnostycznych u podstawy owocnika (np. takich elementów jak pochwa, sznury grzybni, czy skleroty). Staramy się możliwie delikatnie dotykać owocników. W pierwszym rzędzie warto pozbyć się odruchu łapania w połowie czy górnej części trzonu, bo łatwo w ten sposób zetrzeć kaulocystydy i resztki osłony z trzonu. Lepszy chwyt dla średniej wielkości owocników to przytrzymanie wyrwanego owocnika kciukiem od spodu trzonu a pozostałymi palcami u szczytu kapelusza. trzymać w ręce można też kładąc na kapeluszu na nieco zwiniętej w miseczkę dłoni.

Do oznaczania potrzebne są zawsze owocniki dojrzałe (z wykształconymi zarodnikami), a w przypadku wielu grup grzybów (np. zasłonakowate, purchawkowate) także tzw. przekrój rozwojowy, czyli owocniki w różnym wieku od bardzo młodych po w pełni dojrzałe. Np. jedynie u młodych zasłonakowatych, w optymalnej kondycji można ocenić właściwą im barwę. która szybko zanikają wraz z dojrzewaniem.

Można polecić kilka patentów optymalnych na różne rodzaje grzybów, różne warunki pogodowe i czas przez jaki grzyby mają być przechowywane do momentu opracowania i zasuszenia.

Metoda kopertowa

Wariant najczęściej przeze mnie stosowany to umieszczenie zebranych gatunków w zwykłych (najtańszych, szarych, kupowanych w hurtowni materiałów biurowych) kopertach formatu B5 (czyli takiego jak zeszyt szkolny). Metoda ta jest optymalna dla grzybów większych i bardziej masywnych. Tak od 2mm grubości i kilku cm wielkości w górę. Sprawdza się przy kilkugodzinnym przechowywaniu grzybów w warunkach lata, jesienią gdy chłodniej pozostają w dobrej kondycji do kilkunastu godzin. Duże grzyby mogą być w ten sposób przechowywane w lodówce znacznie dłużej (2-3 dni). Bardzo małe grzyby w tej metodzie mogą zbyt szybko wyschnąć.

Koperty warto przed ruszeniem w teren ponumerować numerami kolejnymi. Jeśli mamy dużo zbiorów zabezpiecza nas to przez pomyleniem kolejności notatek i fotografii. Przed włożeniem egzemplarzy do koperty "formatuje się" ją przez włożenie do środka pięści i zagięcie dolnych rogów koperty do środka. Górę koperty nieco zaginamy, ale tylko tak aby pozostawić dość miejsca dla grzybów i nie uciskać ich, ani nie przygniatać. Jeśli zebraliśmy drobne grzyby można do koperty włożyć liście lub mech, tak aby ograniczyć możliwość przesuwania się zebranych egzemplarzy i zapewnić im dłuższe utrzymanie wilgoci.

Same koperty są umieszczane w koszu wiklinowym do zbierania grzybów (bez dopychania, aby nie zgnieść). Stosuję też duże worki foliowe "reklamówki" do przenoszenia ułożonych kopert, górę worka oczywiście cały czas pozostawiam szeroko otwartą aby grzyby się nie zadusiły. Nie wygląda to zbyt profesjonalnie :) ale ma swoje zalety.

W przypadku małych grzybów, do kilku cm wielkości, stosunkowo wygodnie jest przenosić je w plastikowym pojemniku z przegródkami. Sprawdzają się tu niektóre pojemniki wędkarskie, najlepiej z przekładanymi plastikowymi przegródkami – tak, że można przedziały dostosować do wielkości zebranych owocników.

Metoda kubeczkowa Kujawy

Jako transportowych pojemniczków na zbiory używa się plastikowych kubeczków po jogurtach/kefirach/deserach mlecznych. Kubeczek jest przykryty małym kwadratowym kawałkiem foli plastikowej (np. z pociętych reklamówek), uchwyconym gumką "recepturką". Ważne: przykrycie foliowe jest w kilku miejscach przebite (np. patyczkiem lub długopisem). To zapewnia wietrzenie.

Wielkość kubeczka dobieramy do ilości i wielkości owocników.

W takim kubeczku można przechować w lodówce żywe okazy do badania mikroskopowego nawet do kilka dni. Jest to ważna cecha tej metody, gdy nie ma czasu na opracowanie zbiorów od razu. Owocniki przechowywane dzień, dwa, w kontenerkach zamkniętych w lodówce nie tracą cech makroskopowych (łącznie z higroskopijnoscia)

Zdjęcia ilustrujące metodę kubeczkową zamieszczone dzięki uprzejmej zgodzie Krzysztofa Kujawy. Annie Kujawie dziękuję za konsultacje przy opracowaniu niniejszego podrozdziału.

Wg. mojego doświadczenia metoda ta jest optymalna dla grzybów małych i średnich. Godna jest polecenia i propagowania. Jedynie grzyby duże lepiej transportuje się i przechowuje do badania w kopertach bo w kubeczkach mają tendencję do podduszania się i "zapacania się" mimo otworków wentylacyjnych.

---

Po przyniesieniu do domu oczywiście dokumentujemy nasze zbiory.