Jak zbierać grzyby do oznaczania

Grzyby do oznaczania zbiera się inaczej niż grzyby do marynaty.

Notujemy cechy takie jak siedlisko (las, rodzaj lasu, łąka, pastwisko, przydroże, gatunki drzew lub roślin w pobliżu), podłoże (drewno, gatunek drzewa, ziemia, resztki roślinne), sposób wzrostu (pojedynczo, w grupach, pozrastane w wiązki), liczebność. Do notowania można użyć ołówka/długopisu i notatnika lub dyktafonu. Nie zawierzajmy naszej pamięci, jest zawodna i omylna.

Zrywanie

Okazy do oznaczania należy zbierać w całości. W przypadku naziemnych podważając je głębiej nożem aby nie stracić istotnych cech diagnostycznych u podstawy owocnika (np. takich elementów jak pochwa, sznury grzybni, czy skleroty). Staramy się możliwie delikatnie dotykać owocników. W pierwszym rzędzie warto pozbyć się odruchu łapania w połowie czy górnej części trzonu, bo łatwo w ten sposób zetrzeć kaulocystydy i resztki osłony z trzonu. Lepszy chwyt dla średniej wielkości owocników to przytrzymanie wyrwanego owocnika kciukiem od spodu trzonu a pozostałymi palcami u szczytu kapelusza. trzymać w ręce można też kładąc na kapeluszu na nieco zwiniętej w miseczkę dłoni.

Do oznaczania potrzebne są zawsze owocniki dojrzałe (z wykształconymi zarodnikami), a w przypadku wielu grup grzybów (np. zasłonakowate, purchawkowate) także tzw. przekrój rozwojowy, czyli owocniki w różnym wieku od bardzo młodych po w pełni dojrzałe. Np. jedynie u młodych zasłonakowatych, w optymalnej kondycji można ocenić właściwą im barwę. która szybko zanikają wraz z dojrzewaniem.

Można polecić kilka patentów optymalnych na różne rodzaje grzybów, różne warunki pogodowe i czas przez jaki grzyby mają być przechowywane do momentu opracowania i zasuszenia.

Metoda kopertowa

Wariant najczęściej przeze mnie stosowany to umieszczenie zebranych gatunków w zwykłych (najtańszych, szarych, kupowanych w hurtowni materiałów biurowych) kopertach formatu B5 (czyli takiego jak zeszyt szkolny). Metoda ta jest optymalna dla grzybów większych i bardziej masywnych. Tak od 2mm grubości i kilku cm wielkości w górę. Sprawdza się przy kilkugodzinnym przechowywaniu grzybów w warunkach lata, jesienią gdy chłodniej pozostają w dobrej kondycji do kilkunastu godzin. Duże grzyby mogą być w ten sposób przechowywane w lodówce znacznie dłużej (2-3 dni). Bardzo małe grzyby w tej metodzie mogą zbyt szybko wyschnąć.

Koperty warto przed ruszeniem w teren ponumerować numerami kolejnymi. Jeśli mamy dużo zbiorów zabezpiecza nas to przez pomyleniem kolejności notatek i fotografii. Przed włożeniem egzemplarzy do koperty "formatuje się" ją przez włożenie do środka pięści i zagięcie dolnych rogów koperty do środka. Górę koperty nieco zaginamy, ale tylko tak aby pozostawić dość miejsca dla grzybów i nie uciskać ich, ani nie przygniatać. Jeśli zebraliśmy drobne grzyby można do koperty włożyć liście lub mech, tak aby ograniczyć możliwość przesuwania się zebranych egzemplarzy i zapewnić im dłuższe utrzymanie wilgoci.

W przypadku małych grzybów, do kilku cm wielkości, stosunkowo wygodnie jest przenosić je w plastikowym pojemniku z przegródkami. Sprawdzają się tu niektóre pojemniki wędkarskie, najlepiej z przekładanymi plastikowymi przegródkami – tak, że można przedziały dostosować do wielkości zebranych owocników.

Metoda kubeczkowa Kujawy

Jako transportowych pojemniczków na zbiory używa się plastikowych kubeczków po jogurtach/kefirach/deserach mlecznych. Kubeczek jest przykryty małym kwadratowym kawałkiem foli plastikowej (np. z pociętych reklamówek), uchwyconym gumką "recepturką". Ważne: przykrycie foliowe jest w kilku miejscach przebite (np. patyczkiem lub długopisem). To zapewnia wietrzenie.

Wielkość kubeczka dobieramy do ilości i wielkości owocników.

W takim kubeczku można przechować w lodówce żywe okazy do badania mikroskopowego nawet do kilka dni. Jest to ważna cecha tej metody, gdy nie ma czasu na opracowanie zbiorów od razu. Owocniki przechowywane dzień, dwa, w kontenerkach zamkniętych w lodówce nie tracą cech makroskopowych (łącznie z higroskopijnoscia)

Zdjęcia ilustrujące metodę kubeczkową zamieszczone dzięki uprzejmej zgodzie Krzysztofa Kujawy. Annie Kujawie dziękuję za konsultacje przy opracowaniu niniejszego podrozdziału.

Wg. mojego doświadczenia metoda ta jest optymalna dla grzybów małych i średnich. Godna jest polecenia i propagowania. Jedynie grzyby duże lepiej transportuje się i przechowuje do badania w kopertach bo w kubeczkach mają tendencję do podduszania się i "zapacania się" mimo otworków wentylacyjnych.

---

Po przyniesieniu do domu oczywiście dokumentujemy nasze zbiory.