cystydy

Cystydy (eng. cystidia)
to płonne komórki w warstwie rodzajnej (hymenium) rozdzielające podstawki (stąd polska nazwa rozwierki). Zwykle wystają ponad linię podstawek, są od nich wyższe. Cystydami są też nazywane wyróżniające się komórki nie spełniające istotnej funkcji konstrukcyjnej i umieszczone w różnych częściach owocnika. Ich obecność, umiejscowienie i kształt są ważną diagnostyczną cechą mikroskopową przy oznaczaniu wielu grup grzybów.

rodzaje cystyd (ze względu na położenie w owocniku)

cheilocystydy (eng. cheilocystidum)
Cystydy na ostrzu blaszki lub rurki. Zwykle wyróżniające się wielkością. Ich obecność, kształt i wielkość jest ważną cecha taksonomiczną. Ten rodzaj cystyd jest dość łatwo dostępny do obserwacji i ma dużą wagę taksonomiczną np. u grzybówka (Mycena) i strzępiak (Inocybe). Gdy występują w dużej ilości lub wyróżniają się barwą, są dostrzegalne gołym okiem (lub pod lupą) jako omszenie ostrza blaszki. Jeśli na ostrzu blaszki występują wyłącznie cystydy (nie ma podstawek) mamy doczynienie z sterylnym ostrzem blaszki.

space

kaulocystydy (eng. caulocytidium)
Cystydy na powierzchni trzonu. Jeśli występują obficie i są wydatne, można je dostrzec gołym okiem lub pod lupą jako oszronienie trzonu, np. u licznych gatunków strzępiak (Inocybe). Kaulocystydy mogą występować na całej długości trzonu lub jedynie na jego części, wtedy zwykle w górze trzonu.

rodzaje cystyd (ze względu na zawartość, reakcje barwne, inkrustacje)

Inocybe whitei (strzępiak pomarańczowoczerwonawy) — metuloidy

metuloidy
cystydy o grubych ścianach i z krystalicznymi (węglan wapnia, CaCO₃) lub amorficznymi (bezpostaciowymi) utworami umieszczonymi w formie "czapeczki" na szczycie cystydy. Występowanie metuloidalnych cystyd jest ważną cechą mikroskopową, różnicującą gatunki, przy oznaczaniu niektórych grup grzybów, np. strzępiak (Inocybe), drobnołuszczak (Pluteus).

space

gleocystydy (eng. gleocystidia)
cystydy z oleisto-śluzowatą zawartością, która pod wpływem sulfowaniliny barwi się czarniawo (w literaturze taka reakcja jest opisywana symbolem S+, jej brak to S-).

kształt cystyd

Kształt cystyd jest wielce zróżnicowany, także pomiędzy pokrewnymi gatunkami w obrębie jednego rodzaju. Ponieważ są one też stosunkowo łatwe w obserwacji, znakomicie wspomagają oznaczanie.

space