sezon grzybobrań 2015

Na dniach przychodzi okres mroźnych nocy i po części dni. Kończy to powoli rozszerzający się, bardzo późny i niewielki, listopadowy, wysyp podgrzybków na terenach dotkniętych letnią i jesienną suszą. W ostatnim tygodniu młode podgrzybki (w niezbyt dużej ilości) zaczęły pojawiać się nawet na Dolnym Śląsku, w Wielkopolsce po Kujawsko-Pomorskie. Ale to już koniec.

Dziękuję za doniesienia w sezonie i zachęcam do grzybowych doniesień zimą i wiosną (gdy będzie się czym pochwalić). Strony przeglądu sezonu 2015, wraz z mapkami tydzień po tygodniu, tradycyjnie pojawią się w pierwszych dniach stycznia przyszłego roku.

To ostatni regularny komentarz tego sezonu. W wielkim skrócie - cierpliwi w chodzeniu i patrzeniu jeszcze mają szansę coś nazbierać, także w pierwszym tygodniu listopada. Mroźne noce w całej Polsce maję zacząć w kolejny weekend. Masowe grzybobrania już się kończą. Amatorzy potrafią zaglądać do lasu i zimą w czasie odwilży. Proszę obserwować doniesienia z wypraw do lasu - i dodawać własne obserwacje, gdy tylko macie coś do powiedzenia o tym jak było w lesie.

Strony z analizą całego sezonu 2015 (i z wszystkimi doniesieniami tego roku) pojawią się jak zwykle po Nowym Roku.

Tym razem długoterminowa prognozy pogody wahała się w ostatnich dniach - dzisiaj jest bardziej optymistyczna - włącznie z pierwszymi dniami listopada nie przewiduje się mroźnych nocy, temperatury bez rewelacji ale niezłe jak na tę porę roku. Daje to nieco dłuższą perspektywę, w której opady z ubiegłych dni i postępy jesieni mają jeszcze jakąś szansę ożywić dotąd pustynne (pod względem grzybowym) rejony. Jeśli tak się stanie to sezon grzybowy wejdzie w początek listopada (w niektórych latach, miejscami, tak już było). Nadal pomyślnie rozwija się wysp na Podkarpaciu. W innych rejonach Polski "z mgły i paproci" także coś się kluje.

Długoterminowe prognozy meteo wyglądają nieco ciekawej niż przed tygodniem. Jest szansa na nieco konkretniejsze opady także w zachodniej połowie Polski. Co jednak najważniejsze średnie temperatury nocą i dniem, w drugiej połowie października, mają być całkiem przyzwoite, dniem zwykle dwucyfrowe. To daje szansę na rozwój wysypu na Podkarpaciu.

Co do reszty Polski to prognoza, do końca sezonu, pozostanie raczej pesymistyczna. Mamy jeszcze nieco ponad dwa tygodnie do końca października. Tradycyjnie, w Polsce, z tym miesiącem kończą się grzybobrania jako masowe zjawisko społeczne. Nie oznacza to, że po 1 listopada muszą zakończyć się grzyby. Bywały lata gdy był to dobry czas dla koneserów późnojesiennych zbiorów. Przy obecnym rozkładzie warunków i prognoz meteo, jest jeszcze niezerowa szansa, na umiarkowanie korzystny rozwój sytuacji w południowo-zachodniej Polsce i w Wielkopolsce.

Ogólna tendencja jest niekorzystna (z jednym najpewniej krótkotrwałym wyjątkiem o czym dalej). O dalszym przebiegu sezonu zdecydują dwa czynniki. Od piątku i w ciągu kilku kolejnych dni zaczną się noce z lekkim mrozem (ku wchodowi kraju) lub przymrozkiem (na zachodzie Polski). Sytuacja wilgotnościowa w ostatnim tygodniu tylko pogorszyła się i meteorolodzy nie dają już nadziei na jej poprawę (poza regionem południowo-wschodnim gdzie i tak jest już pod tym względem dobrze). Dalsze perspektywy do końca miesiąca są też nieciekawe, bo chłodno. Prognozuje się długie okresy, gdy nawet w dzień, temperatura nie przekroczy 10°C.

Opolskie, oba Śląski, Lubuskie, Wielkopolska, Kujawsko-Pomorskie, jak i prawie całe Podlasie nie zaliczą w tym roku dużego wysypu grzybów.

Nadzieja to przygasa to pojawia się. Na początek października można wyróżnić obszary dla których ogląd tegorocznego sezonu jest zupełnie odmienny.

Drugi obszar dotąd był beznadziejny ale są szanse na udaną końcówkę. To tak "mniejsza ćwiartka", południowo-wschodniej Polski. Z grubsza na wschód i południe od linii Sucha Beskidzka - Kraków - Kielce - Radom - Dęblin - Kock - Biała Podlaska tj. Podkarpacie i znaczna część lubelskiego oraz południe mazowieckiego. Tam grzyby już się pojawiają i w wielu miejscach za 1-2 tygodnie może porządnie wysypać.

Dalsze perspektywy meteorologiczne są mieszane. Od poniedziałku ma być dość ciepło (jak na październik), naprawdę chłodne noce będą dość częste wzdłuż wschodniej granicy i w terenach górskich. Nie na tyle jednak aby kończyło to sezon. Gleba jest dość nagrzana i takie ochłodzenie może pobudzać grzybnię podgrzybków do tworzenia owocników. Perspektywy opadowe są na razie beznadziejne dla całej Polski. Stąd bierze się mój pesymizm co do szans na duży wysyp tam gdzie nic się do tej pory nie działo. Jedynie "mniejsza ćwiartka na południowym-wschodzie kraju" (piszę o tym powyżej), po opadach z ubiegłego tygodnia, jest w potencjalnie dobrej, do bardzo dobrej, sytuacji.

Na obszarach z najlepszymi warunkami grzybowymi (Pomorze Środkowe po Elbląg) niebywały festiwal prawdziwków. Powiedział bym, że nieprawdopodobny, gdyby nie to, że większość doniesień pochodzi od rzetelnych informatorów, od lat przesyłających informacje o zbiorach. Dobre warunki do wysypu potwierdza zresztą mapa tworzona z modelu potencjału grzybowego.

Na obszarach słabych grzybowo, po minionej suszy, grzyby łatwiej spotkać na obrzeżach lasów i w miejscach mniej okrytych koronami drzew. Jest to o tyle oczywiste, że w takich miejscach woda deszczowa miała szanse w większej ilości dotrzeć do ściółki, nie zatrzymywana przez liście lub szpilki.

Prognozy opadowe są dobre dla południowo-wschodniej Polski. Pierwsze przymrozki grożą na wschodzie Polski, na początku października.

Mamy tego roku idealną, "klinicznie czystą", sytuację dla obserwacji tego jak "robi się" jesienny wysyp grzybów.

Z tego "czystego pola" tuż przed połową miesiąca zaczęły się kluć grzyby. To po opadach sprzed 2 tygodni które objęły w największym stopniu Pomorze Środkowe i Wschodnie. Pierwsze ruszyły maślaki i koźlarze. Teraz mamy już i młode prawdziwki.

Co do pogody to prognoza długoterminowa (do końca września) jest optymistyczna. Ciepłe noce i dość ciepłe dnie. Zero ryzyka wczesnych przymrozków. Tam gdzie warunki są korzystne - pokazuje to mapa potencjału grzybowego - wysyp grzybów już się rozwija lub wystąpi w najbliższym czasie.

Na ile zmienia się sytuacja? Na razie czekamy aż grzybnia odżyje po okresie suszy.

W perspektywie najbliższych dwóch tygodni nie należy spodziewać się przymrozków. Korzystne jest to, druga dekada września (i prawdopodobnie dalej) będzie ciepła (w dzień temperatury powyżej 20 stopni, w nocy powyżej 10); opadów niestety mniej niż w pierwszej dekadzie września. Tam gdzie zastrzyk wody z opadów był wystarczający, powinny zacząć pokazywać się grzyby - obszary uprzywilejowane będą stosownie oznaczone na mapie 'potencjału grzybowego'. Nie mniej istotne jest śledzenie doniesień - ostateczna wersyfikacja wszelkich prognoz to ocena realnej sytuacji w terenie.

Dzisiaj i jutro na wschodzie kraju jest ostatni dzień z upałem ponad 30°C. Potem długoterminowe prognozy pogody obiecują klimaty odpowiednie dla września. W dzień temperatury w okolicy 20°C, a w nocy kilkanaście stopni. Z większymi lub mniejszymi opadami w różnych częściach kraju (w najbliższych 2-3 tygodniach mają być wszędzie).

Na kończące się upały.

Wielu ludzi traci nadzieję na jesienny wysyp grzybów. Ja nie tracę optymizmu (i nie jest to dyżurny optymizm).

Jakieś fronty atmosferyczne w najbliższych tygodniach będą się przetaczać przez Polskę i gdzieś zdrowo popadać musi.

Zdarzenie z tego lata w północnym pasie Polski - tak od Pomorza Środkowego niemal po Suwałki.

Mimo suszy ciągnącej się od zeszłego roku, obfite opady z lipca uruchomiły na początku sierpnia niebywały wysyp i to od razu prawdziwków - znany, sumienny informator KrzyK z Giżycka pisał 6 sierpnia (gdy upały trwały już w najlepsze): "ilości grzybów jadalnych na naszym terenie niespotykane od kilkudziesięciu lat". Równie entuzjastyczne informacje mieliśmy z okolic Elbląga. Wybrzeże na wysokości Darłowa-Ustki zaliczyło w tym samym czasie równie obfity wysyp prawdziwków (i to drugi z rzędu - w ubiegłym roku było też tam super).

Jakże odmienne maje. Ten i ubiegłoroczny. Rok temu o tej porze już od dwóch tygodni mieliśmy na Podkarpaciu regularny wysyp. Całkiem przyzwoite zbiory borowików ceglastoporych.

Najważniejsze jednak, że zaczyna się rozkręcać.

Na głównej stronie monitorowania występowania grzybów włączam mapę potencjału grzybowego.

Na pewno będzie okazja to okazja aby poobserwować zachowanie się modelu prognostycznego na początku sezonu grzybowego. W ubiegłym roku model ruszył od siepnia i nie mamy jeszcze doświadczeń jak zachowuje się na początku sezonu.

Jest już dostępne tradycyjne podsumowanie roku 2014 — przyzwoitego sezonu, choć bez rewelacji. Miejmy nadzieję że rok 2015 będzie nie gorszy a lepszy.