Tx: 320
grzyby.pl

Amanita phalloides (Fr.) Link [🔉 a·ma·ni·ta *]

muchomor zielonawy, muchomor sromotnikowy, Death Cap /en/
autorzy i statusy taksonu są widoczne na szerszym ekranie 🛈
Amanita phalloides (muchomor zielonawy)
Amanita phalloides (muchomor zielonawy)
dojrzały owocnik; u góry trzonu widać ślimaka, któremu toksyczność dla ludzi tego grzyba nie sprawia problemu; buczyna
Amanita phalloides (muchomor zielonawy)
Amanita phalloides (muchomor zielonawy)
Amanita phalloides (muchomor zielonawy)
Amanita phalloides (muchomor zielonawy)
w świetlistej dąbrowie, w trawie, silnie spłowiały

owocnik

Amanita phalloides (muchomor zielonawy)
Kapelusz zielonawy w różnych odcieniach, jaśniejszy lub ciemniejszy, żółtawozielony, oliwkowozielonkawy, oliwkowobrązowy, silnie blednący i płowiejący z wiekiem, charakterystyczne są promieniście wrośnięte w skórkę kapelusza ciemniejsze włókienka, brzeg jaśniejszy; u formy albinotycznej muchomor zielonawy odm. biała (Amanita phalloides var. alba) kapelusz jest biały; średnicy (50) 60 - 120 (150) mm, początkowo półkulisty, potem wypukły do rozpostartego; powierzchnia kapelusza bez resztek osłony lub pojedyncze, białe, luźno przylegające duże łatki; powierzchnia gładka, w czasie wilgotnej pogody lepkawa, sucha błyszcząca; brzeg kapelusza nie prążkowany lub nieznacznie u starych egzemplarzy.

Blaszki białe, z wiekiem kremowe, kremowozielonkawe; gęste; średnio szerokie; wolne.

Trzon białawy z żółtawym lub zielonkawym odcieniem i zygzakowatymi wzorkami, powierzchnia w górnej części naga, ku podstawie nieco omszona, czasem z przylegającymi łuseczkami; 80-150 (210) x 8-15 (25) mm, nieco zwężający się ku górze; pełny, z wiekiem watowaty; podstawa, trzonu, zagłębiona w ziemi, bulwiasto zgrubiała i otoczona wyraźną, dobrze rozwiniętą, wysoką, odstającą, białą pochwą, podczas wyciągania z podłoża i u starych owocników pochwa może być uszkodzona i niewyraźna. Pierścień wyraźny, zwieszony; biały; gładki lub słabo bruzdowany, zwłaszcza u starszych owocników może nie być widoczny.

Miąższ biały, pod skórką kapelusza słabo żółtozielony; niezmienny; w kapeluszu miękki, w trzonie twardy; zapach intensywny, zwłaszcza u dojrzałych okazów; słodkawy (podobny do zapachu sztucznego miodu); smak łagodny i słodkawy (lekko orzechowy) - nie przeprowadzać próby smakowej - ktoś już to zrobił za ciebie!

Pileus greenish, greenish with yellowish tint, olive, olive-brown, fading in age, with characteristic radially innate, darker fibrills, margin paller; albinotic form muchomor zielonawy odm. biała (Amanita phalloides var. alba) has white pileus; 50 (60) - 120 (150) mm broad, hemispherical at first, then convex to expanding; surface smooth, naked or rarely with few loosely attached big veils remains; subviscid at wet weather, when dry shiny; margin nonstriate or slightly at maturity.
Lamellae white to creme, creme with greenish tint; close; moderately broad; free.
Stipe whitish with yellow or green tint and zigzag pattern; surface at apex naked, toward base slightly pubescens; 80-150 (210) x 8-15 (25) mm, tapering toward apex; solid, in age stuffed; base enlarged with disctinct, erect, white volva, in old specimens and during not carefuly pulling from substrate volva may be destroyed. Annulus distinst, pendulous, white, smooth or slightly striate, especially in age may be not present.
Flesh white, under cuticle more or less yellow-greenish; unchanging; soft in pileus, firm in stipe; smell intensive, sweetish; taste mild (do not try!).

zarodniki

Amanita phalloides (muchomor zielonawy)
spores from lamellae
Wysyp zarodników biały. Zarodniki prawie kuliste do szerokoelipsoidalnych, gładkie, bezbarwne, amyloidalne, 7-12 x 6-8 µm.
Spore print white. Spores subglobose to broad elipsoid, smooth, hialine, 7-12 x 6-8 µm.

występowanie

Jest w czekliście. [105]
Częsty. Owocniki wyrastają od lata do jesieni, pojedynczo lub w grupach po kilka, w lasach liściastych (pod dębami i bukami, może też współżyć z brzozą) i mieszanych, rzadziej w lasach iglastych (sosna). Lubi zasobne gleby.
Common. Summer-fall, solitary or gregarious, primarily in hardwood forests (oak, beech), also in coniferous forests. Prefers rich soils.

jadalne czy trujące? 🔴

Na ten gatunek przypadają niemal wszystkie śmiertelne i ciężkie zatrucia grzybami w Polsce. Poznaj go by potrafić rozpoznać i się nie bać.
Śmiertelnie trujący. Dawką śmiertelną jest już jeden średni okaz, śmiercią może się skończyć zjedzenie ledwo 30 - 50 g grzyba. Trujący składnik, amanityna jest oligopeptydem. Powoduje uszkodzenia komórek. Przyczyną śmierci jest zazwyczaj niewydolność wątroby po jej uszkodzeniu. Trucizna nie jest rozkładana podczas przetwarzania (gotowania, smażenia, suszenia itd.).
Deadly poisonous. The deadly dose is very small, 30-50 g is sometimes enough to kill. The toxine, amanitin, leads to liver and other human organs damage. The first symptoms appear many hours after ingestion (8-12h). In worst case death occurs few days latter because of liver failure. This specie is the main cause of severe mushroom poisonings in Poland.

tragiczne pomyłki

Muchomor zielonawy jest dość charakterystyczny i różni się od innych względnie podobnych gatunków mniej więcej tak jak gołąb od gawrona, a niekiedy jak wróbel od bociana. Dlaczego więc dochodzi do pomyłek? Cudów nie ma! Przyczyną jest zawsze niewiedza na temat wyglądu i budowie owocników grzybów. Jeśli media podają, że zjadła go osoba "od lat zbierająca i znająca się na grzybach", to w istocie jej wiedza o zbieranych gatunkach składała się z mieszaniny pozytywnego doświadczenia i prymitywnych bzdurnych kryteriów "trujący, czy jadalny" które doprowadziły do tragedii. Zatruła się - bo przekroczyła swoje nikłe kompetencje. Z tej oceny stanu rzeczy bierze się nacisk jaki kładę na propagowanie minimum wiedzy o budowie grzybów.

Jeśli nie masz ochoty na głębszą grzybową edukację, naucz się tyko rozróżniania grzybów rurkowych i blaszkowych, i omijaj grzyby blaszkowe — elementarz budowy grzybów.

Jeśli zbierasz grzyby blaszkowe - musisz nieco lepiej rozumieć ich budowę i potrafić bezbłędnie oznaczać muchomora zielonawego. Korzystaj z każdej okazji by go znaleźć i rozpoznawać. To nie jest grzyb pospolity, niemniej jest dość częsty, zwłaszcza w lasach liściastych i mieszanych. Zdarza się też na terenach trawiastych, jeśli w pobliżu rośnie jakieś drzewo.

Russula aeruginea (gołąbek białozielonawy)
Russula aeruginea (gołąbek białozielonawy) · w młodym lesie sosnowym
Russula cyanoxantha (gołąbek zielonawofioletowy)
Russula cyanoxantha (gołąbek zielonawofioletowy) · grupa owocników znalezionych w buczynie
Tricholoma equestre (gąska zielonka)
Tricholoma equestre (gąska zielonka) · pokrój
Muchomora zielonawego (sromotnikowego) można stosunkowo łatwo rozpoznać po zestawie charakterystycznych cech:
  1. zawsze jasnych blaszkach (u pieczarek ciemnieją i brązowieją w miarę dojrzewania zarodników)
  2. pochwie u podstawy trzonu (tak wyciągać owocnik aby nie została w glebie!)
  3. zwykle dobrze zachowanym pierścieniu na trzonie pod kapeluszem
  4. słodkawym zapachu (jakby sztucznego miodu)
  5. białej barwie wysypu zarodników

Inne grzyby zielonkawej lub białej barwy nie mają tego zestawu cech. Chcę zwrócić uwagę na to, aby przy oznaczaniu (nie tylko tego gatunku) nie kierować się jedynie barwą, gdyż zmienną ona jest. Muchomor zielonawy ma np. formę albinotyczną, białą (szerzej piszę o tym nieco niżej). A starsze owocniki mogą być mocno spłowiałe.

Generalną zasadą jest by nigdy nie zbierać grzybów w początkowej, "embrionalnej" fazie rozwoju - bo cechy charakterystyczne nie są wtedy jeszcze wykształcone. Nie wolno też zbierać starych owocników, bo cechy diagnostyczne mogą być już zatarte (np. pochwa i pierścień zanikłe) a same owocniki grzybów jadalnych już nadpsute i przez to trujące.

Pomyłki z muchomorem sromotnikowym mogą dotyczyć innych grzybów blaszkowych. Jeśli zbieracz kieruje się wyłącznie barwą kapelusza, to do pewnego stopnia podobną barwę ma gąska zielonka (Tricholoma equestre), która nie ma jednak ani pochwy, ani pierścienia i ma siarkowo-żółte blaszki oraz inną fakturę kapelusza (u gąski drobnołuseczkowata, u muchomora włókienkowata).

Bardzo podobną barwę i rysunek powierzchni kapelusza ma też gąska zielonożółta (Tricholoma sejunctum), ale ona jest niejadalna i prędzej pomyłka jest możliwa z gąską zielonką (Tricholoma equestre).

Zielonkawe gołąbki jak: gołąbek zielonawofioletowy (Russula cyanoxantha), gołąbek zielonawy (Russula virescens), gołąbek białozielonawy (Russula aeruginea), gołąbek oliwkowozielony (Russula heterophylla) nie mają pochwy u podstawy trzonu, ani pierścienia.

Bardzo młode owocniki, przed wyjściem z osłony, teoretycznie mogą być mylone z dowolnym innym gatunkiem młodego grzyba, dlatego nie należy zbierać owocników w fazie "embrionalnej".

Pomyłka z trudem możliwa, ale dla asekuracji można wspomnieć, że dla zbierających purchawki (Lycoperdon) wskazane jest sprawdzenie przekroju owocnika. Nawet u młodych grzybów kapeluszowych na przekroju widać zarys kapelusza i zawiązki blaszek; młode purchawki są na przekroju jednolicie białe.

Macrolepiota procera (czubajka kania)
Macrolepiota procera (czubajka kania)
Pomylenie muchomora sromotnikowego z czubajką kanią (Macrolepiota procera) świadczy o całkowitej nieznajomości wyglądu obu gatunków i braku pojęcia o budowie owocników grzybów.

Czubajki od muchomorów różnią się znacznie wieloma cechami, praktycznie wszystkim poza tym, że oba gatunki mają trzon, kapelusz i blaszki jako, że oba tworzą typowe owocniki kapeluszowe z trzonem.

Jedna z najdobitniejszych różnic to struktura powierzchni kapelusza i jego skórki. Powierzchnia kapelusza u czubajek jest pokryta przyrośniętymi, ± odstającymi wełnistymi łuseczkami. U muchomora zielonawego jest niemal gładka, z wrośniętymi ciemniejszymi włókienkami.

Inną wybitnie charakterystyczną cechą czubajki kani (Macrolepiota procera) jest gruby, skórzasto-wełnisty pierścień na trzonie, do tego przesuwalny wzdłuż trzonu (jest z nim bardzo słabo związany i daje się przesuwać tak jak obrączka na palcu); u muchomorów pierścień jest związany ze swoim miejscem na trzonie i co najwyżej może ulec uszkodzeniu i/lub zaniknąć.

Inna też jest struktura miąższu, u czubajki kani (Macrolepiota procera) trzon jest pusty w środku i bardziej łamliwy, u muchomora zielonawego (Amanita phalloides) pełny i o innej konsystencji - to subtelne cechy, które mogą być brane pod uwagę tylko jako pomocniczej tj. w połączeniu z innymi.

Zobacz też uwagi o różnicowaniu tych gatunków na stronie czubajki kani (Macrolepiota procera).

Death Cap is specie well characterised thanks to following atributes: allways white or creame lamellae, distinct volva at stipe base, distinct annulus at stipe, sweetish smell and white spore print. At some level simillar colour has gąska zielonka (Tricholoma equestre), it do not have volva nor annulus and has yellow lamellae. Very simillar cap colour has gąska zielonożółta (Tricholoma sejunctum), inedible. Greenish Russulas as gołąbek zielonawofioletowy (Russula cyanoxantha), gołąbek oliwkowozielony (Russula heterophylla), gołąbek zielonawy (Russula virescens), gołąbek białozielonawy (Russula aeruginea), gołąbek oliwkowozielony (Russula heterophylla) does not have nor volva nor annulus.

Very young specimens, inside veil, could reasemble any other young mushroom at this stage of developemnt. There is main reason to do not pick such fruitbodies. Those which colect purchawka (Lycoperdon) sporocarps should cross section them - one can see pileus and gills on section in case of mushrooms or even white surface in Lycoperdon.

Mistake with czubajka kania (Macrolepiota procera) is hardly possible as this specie got completely different look and cap surface.

Amanita verna (muchomor wiosenny)
Amanita verna (muchomor wiosenny) · występuje na południu Europy
Białe, silnie trujące gatunki i formy muchomorów mogą być mylone z jadalnymi, białymi, pieczarkami (Agaricus).

Pieczarki pewnie odróżnia się od muchomorów po następujących cechach:

A. pieczarki jedynie w młodości mają białe blaszki, które z wiekiem stają się różowe, następnie brązowe lub czarne,

B. muchomory przez cały czas rozwoju mają jasne białe, kremowe lub zielonkawe blaszki,

C. barwa wysypu zarodników pieczarek jest ciemnobrązowa, u muchomorów jest biała.

D. pieczarki nie mają pochwy u podstawy trzonu.

Muchomor zielonawy (sromotnikowy) ma też swoją białą odmianę (albinotyczną) (Amanita phalloides var. alba), równie trującą jak forma typowa.

Inne białe, silnie trujące białe gatunki muchomorów to: muchomor wiosenny (Amanita verna) i muchomor jadowity (Amanita virosa). Zobacz też tabelę porównującą muchomora zielonawego (sromotnikowego) i białe gatunki muchomorów.

White, strongly poisonous Amanita may be mistaken with edible white pieczarka (Agaricus). Agaricus had whitish lamellae only when young, letter gills becoming dark chocolate-brown, spore print in Agaricus genus is dark brown, in Amanita white or cream. At the base of stipe in Amanita is often visible volva, Agaricus lack volva at base of stipe.

Amanita phalloides has albinotic form muchomor zielonawy odm. biała (Amanita phalloides var. alba). Other poisonous white Amanita species are muchomor wiosenny (Amanita verna) and muchomor jadowity (Amanita virosa). See also comparision chart of Amanita phalloides and white Amanita.

problem ze "sromotnikiem"

Phallus impudicus (sromotnik smrodliwy)
Phallus impudicus (sromotnik smrodliwy) · (sromotnik bezwstydny) zupełnie odmienny i nie trujący, pospolity grzyb naszych lasów; nosem wyczujemy go z daleka
W potocznym języku (także często w mediach) określa się ten gatunek (Amanita phalloides) mianem sromotnika. Jest to o tyle nieszczęśliwe, że rodzi to skojarzenie ze sromotnikiem smrodliwym (Phallus impudicus) który jest całkowicie odmiennym, nietrującym, gatunkiem.

Określenie sromotnik nie odnosi się też do wyglądu grzyba.

Profesor Wojewoda od lat lansował polską naukową nazwą dla Amanita phalloides - muchomor zielonawy, miałaby ona zastąpić dawniej używaną, prowadzącą do pomyłek, nazwę muchomor sromotnikowy.

Nazwa muchomor zielonawy jest godna propagowania, tym bardziej że ma ona wsparcie kodyfikacji słownikowej [105].

Amanita citrina (muchomor cytrynowy)
Amanita citrina
Spotkałem się z częstym braniem muchomora cytrynowego (Amanita citrina) za muchomora zielonawego (sromotnikowego). Jedynie z barwy są one nieco podobne. Muchomor cytrynowy ma jednak zupełnie odmienną osłonę (łatki). Osłona jest grubsza, silniejsze, zwykle resztki pozostają w formie przylegających łatek na powierzchni kapelusza. Podstawa trzonu jest silnie bulwiasta, ale bez odstającej pochwy. Zapach muchomora cytrynowego jest bardzo charakterystyczny - intensywny, przypominający surowe ziemniaki. Muchomor cytrynowy jest słabo trujący i nie wywołuje ciężkich zatruć w typie Amanita phalloides.

wybrane okazy · selected collections

#4
05 08 20 - 2
/okolice Wrocławia/
#36
04 09 16 - 12
/Puszcza Białowieska/
#5
00 09 23 - 9
leg. Marek Snowarski
/Dolny Śląsk, lasy milickie/
#1
00 07 23 - 12
leg. Marek Snowarski
/Dolny Śląsk, okolice Obornik Śląskich/
#1
99 10 06 - 11
leg. Marek Snowarski
/Dolny Śląsk, lasy milickie/
#1
99 10 02 - 6
leg. Marek Snowarski
/Dolny Śląsk, lasy milickie/
#4
99 09 29 - 1
leg. Marek Snowarski
/Dolny Śląsk, lasy milickie/
#1
99 09 28 - 3
leg. Marek Snowarski
/Dolny Śląsk, lasy milickie/
#2
98 10 16 - 1
leg. Marek Snowarski
/Dolny Śląsk, okolice Żmigrodu/
#2
97 10 11 - 3
leg. Marek Snowarski
/Dolny Śląsk, okolice Twardogóry/
#2
01 10 06 - 6
leg. Marek Snowarski
/okolice Wrocławia/

nomenklatura, etymologia ℹ️

poznanie znaczenia i pochodzenia nazwy ułatwia jej zapamiętanie
Amanita phalloides (Fr.) Link [🔉 a·ma·ni·ta *](pl) muchomor zielonawy · muchomor sromotnikowy • Death Cap /en/
Amanita (gr., subst., f) — nazwa rodzaju grzybów muchomor (Amanita) od greckiego amanitai - dla bliżej nieokreślonych grzybów jadalnych
literatura · references
specyfikacja literatury jest widoczna na szerszym ekranie 🛈
  • publikacje w bazie Projektu Bibliografii Grzybów Wielkoowocnikowych Polski (z adnotowanym wykazem taksonów):

    Adamczyk (1996)[2591]Adamczyk (1996) Les champignons supérieurs des hêtraies du nord du Plateau de Częstochowa (Pologne méridionale).[2591], Adamczyk (2003)[1263]Adamczyk (2003) Grzyby wielkoowocnikowe zespołów Tilio-Carpinetum melittetosum i Calamagrostio-Quercetum petraeae rezerwatu leśnego Zielona Góra w północnej części Wyżyny Częstochowskiej. Ziemia Częstochowska 31: 123-138.[1263], Adamczyk (2003a)[1264]Adamczyk (2003a) Grzyby wielkoowocnikowe rezerwatu leśnego "Ostrężnik" na obszarze projektowanego Jurajskiego Parku Narodowego (Wyżyna Częstochowska). Ziemia Częstochowska 30: 177-193.[1264], Adamczyk (2007a)[1268]Adamczyk (2007a) Grzyby wielkoowocnikowe rezerwatu Babsk w województwie łódzkim na tle przemian jego szaty roślinnej. Parki nar. Rez. Przyr. 26(2): 3-16.[1268], Adamczyk (2011)[1272]Adamczyk (2011) Strukturalno-funkcjonalna charakterystyka zbiorowisk macromycetes w fitocenozach leśnych projektowanego Jurajskiego Parku Narodowego. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź. 154-166[1272], Adamczyk i in. (2008)[1281]Adamczyk i in. (2008) Macromycetes rezerwatu "Stara Buczyna w Rakowie" w województwie wielkopolskim. Bad. Fizjogr. Pol. Zach. B., 57: 139-151[1281], Anonim (1968)[2597]Anonim (1968) Compte-redu du IV-éme Congrés des Mycologues Europeéns Warszawa 1968.[2597], Berdau (1876)[2608]Berdau (1876) Grzyby jadalne i jadowite krajowe.[2608], Błoński (1889)[2611]Błoński (1889) Spis roślin zarodnikowych zabranych lub zanotowanych w lecie w r. 1888 w puszczach: Białowieskiéj, Świsłockiéj i Ladzkiéj.[2611], Borzyszkowska (2011)[1328]Borzyszkowska (2011) Tucholski Park Krajobrazowy. Polskie Wydawnictwa Reklamowe, Toruń[1328], Brzeg & Lisiewska (2020)[1331]Brzeg & Lisiewska (2020) Grzyby makroskopijne kampusu Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza Morasko w Poznaniu.[1331], Bujakiewicz (1997)[2644]Bujakiewicz (1997) Macromycetes occurring in the Violo odoratae–Ulmetum campestris in the Bielinek Reserve on the Odra river.[2644], Bujakiewicz & Fiklewicz (1963)[2649]Bujakiewicz & Fiklewicz (1963) Grzyby wyższe lasów dębowo–grabowych okolic Opalenicy (pow. Nowy Tomyśl, Wielkopolska).[2649], Bujakiewicz & Kujawa (2000)[1345]Bujakiewicz & Kujawa (2000) Macrofungi of manorial park in Turew near Poznań.[1345], Bujakiewicz & Kujawa (2010)[1346]Bujakiewicz & Kujawa (2010) Grzyby wielkoowocnikowe wybranych rezerwatów przyrody Puszczy Białowieskiej.[1346], Bujakiewicz & Lisiewska (1983)[2652]Bujakiewicz & Lisiewska (1983) Mikoflora zbiorowisk roślinnych Słowińskiego Parku Narodowego.[2652], Celka (2002)[1357]Celka (2002) Królestwo grzybów.[1357], Chachuła et al. (2021)[1375]Chachuła et al. (2021) Materiały do poznania różnorodności grzybów wielkoowocnikowych Ustronia w województwie Śląskim.[1375], Domański (1955)[2677]Domański (1955) Grzyby kapeluszowe (Aphyllophorales, Agaricales) zebrane w Wielkopolskim Parku Narodowym w latach 1948-1952.[2677], Domański et al. (1967)[2712]Domański et al. (1967) Mikoflora Bieszczadów Zachodnich. III. (Baligród, 1962).[2712], Domański Z. (1999)[2721]Domański Z. (1999) Grzyby zebrane w Borach Tucholskich.[2721], Dominik (1952)[2727]Dominik (1952) Badanie mykotrofizmu roślinności wydm nadmorskich i śródlądowych.[2727], Dominik & Pachlewski (1956)[2733]Dominik & Pachlewski (1956) Badanie mikotrofizmu zespołów roślinnych regla dolnego w Tatrach.[2733], Eichler (1900)[2747]Eichler (1900) Materyały do flory grzybów okolic Międzyrzeca.[2747], Eichler (1904)[2750]Eichler (1904) Drugi przyczynek do flory grzybów okolic Międzyrzeca.[2750], Fiedorowicz (2009)[1441]Fiedorowicz (2009) The participation of macromycetes in selected forest communities of the Masurian Landscape Park (NE Poland).[1441], Fiedorowicz (2009a)[1442]Fiedorowicz (2009a) Monitoring grzybów wielkoowocnikowych na terenie m. Olsztyna. W: Garbacz J.K. (red.). Diagnozowanie stanu środowiska. Metody badawcze - prognozy. Tom III. Prace Komisji Ekologii i Ochrony Środowiska Bydgoskiego Towarzystwa Naukowego. Bydgoszcz: 79-85[1442], Fiedorowicz (2020)[1444]Fiedorowicz (2020) Grzyby wielkoowocnikowe Parku Krajobrazowego Wysoczyzny Elbląskiej. W: Szymczyk R. (red.). 35 lat Parku Krajobrazowego Wysoczyzny Elbląskiej. Monografia Przyrodnicza. Park Krajobrazowy Wysoczyzny Elbląskiej, Kwidzyn: 64-80[1444], Fiedorowicz i in. (2000)[1446]Fiedorowicz i in. (2000) Gatunki grzybów monitorowanych w Mazurskim Parku Krajobrazowym. W: Lisiewska M., Ławrynowicz M. (red.). Monitoring grzybów. PTB, Sekcja Mikologiczna. Poznań-Toruń: 73-79[1446], Flisińska (1995)[2781]Flisińska (1995) Grzyby wielkoowocnikowe Poleskiego Parku Narodowego.[2781], Flisińska (1997)[2788]Flisińska (1997) Grzyby wielkoowocnikowe rezerwatu leśnego Marynopole.[2788], Flisińska (1997)[2785]Flisińska (1997) Macromycetes of the Jastkowice Forest Reserve.[2785], Flisińska (1997)[2787]Flisińska (1997) Grzyby wielkoowocnikowe (Macromycetes).[2787], Flisińska (1999)[2791]Flisińska (1999) Grzyby wielkoowocnikowe (macromycetes) rezerwatu Szklarnia.[2791], Flisińska (2000)[1448]Flisińska (2000) Studies on the macromycetes of the Janów Forests Landscape Park (SE Poland).[1448], Flisińska (2000)[1449]Flisińska (2000) Characteristics of the macromycetes of the reservation Łęka.[1449], Flisińska (2000)[1450]Flisińska (2000) Uwagi o grzybach wielkoowocnikowych Chełmskiego Parku Krajobrazowego.[1450], Flisińska (2004)[1452]Flisińska (2004) Grzyby Lubelszczyzny. Wielkoowocnikowe podstawczaki (Basidiomycetes). 2. Lubelskie Towarzystwo Naukowe[1452], Friedrich (1997)[2801]Friedrich (1997) Macromycetes of the proposed nature reserve Wilcze Uroczysko-Olszanka in the Odra estuary.[2801], Friedrich (2002)[1455]Friedrich (2002) Selected Ascomycota and Basidiomycota from Cedynia Landscape Park (NW Poland).[1455], Friedrich (2010)[1460]Friedrich (2010) Mycological relationships in lowland acidophilous beech forest (Luzulo pilosae-Fagetum) in the Puszcza Wkrzańska forest (NW Poland).[1460], Friedrich (2010)[1461]Friedrich (2010) Ogród Dendrologiczny w Przelewicach jako środowisko przyrodnicze grzybów wielkoowocnikowych.[1461], Friedrich (2020)[1466]Friedrich (2020) Grzyby wielkoowocnikowe Ogrodu Dendrologicznego w Przelewicach. Arboretum Przelewice, Wyd. Poligraf. [1466], Friedrich & Orzechowska (2002)[1468]Friedrich & Orzechowska (2002) Macromycetes w środowisku miejskim Szczecina.[1468], Gierczyk et al. (2009)[1482]Gierczyk et al. (2009) Grzyby wielkoowocnikowe Polskich Bieszczadów. Część I.[1482], Gierczyk et al. (2013)[1502]Gierczyk et al. (2013) XVIII Wystawa Grzybów Puszczy Białowieskiej.[1502], Gierczyk et al. (2014)[1493]Gierczyk et al. (2014) Materiały do poznania mykobioty Puszczy Białowieskiej.[1493], Gierczyk et al. (2015)[1491]Gierczyk et al. (2015) XX Jubileuszowa Wystawa Grzybów Puszczy Białowieskiej. Materiały do poznania mykobioty Puszczy Białowieskiej.[1491], Gierczyk et al. (2017)[1508]Gierczyk et al. (2017) XXII Wystawa Grzybów Puszczy Białowieskiej. Materiały do poznania mykobioty Puszczy Białowieskiej.[1508], Gierczyk et al. (2018)[1501]Gierczyk et al. (2018) Contribution to the knowledge of mycobiota of the Western Sudety Mountains and Western Sudety Foothills (SW Poland). Part 1.[1501] (as: A. phalloides var. phalloides), Gierczyk et al. (2018)[1503]Gierczyk et al. (2018) Grzyby projektowanego Turnickiego Parku Narodowego i jego otuliny – wstępne wyniki badań.[1503] (as: A. phalloides var. phalloides), Gierczyk et al. (2018)[1509]Gierczyk et al. (2018) XXIII Wystawa Grzybów Puszczy Białowieskiej. Materiały do poznania mykobioty Puszczy Białowieskiej.[1509], Gierczyk et al. (2019)[1495]Gierczyk et al. (2019) Macrofungi of the Bieszczady Mountains.[1495] (as: Amanita phalloides var. phalloides), Gierczyk et al. (2019)[1510]Gierczyk et al. (2019) XXIV Wystawa Grzybów Puszczy Białowieskiej. Materiały do poznania mykobioty Puszczy Białowieskiej.[1510], Gierczyk et al. (2020)[1497]Gierczyk et al. (2020) Contribution to the knowledge of mycobiota of the Wielkopolski National Park (W Poland), Part 2.[1497] (as: A. phalloides var. phalloides), Grzesiak i Wolski (2014)[1531]Grzesiak i Wolski (2014) Przyroda Parku Narodowego "Bory Tucholskie". Śluzowce, grzyby, wątrobowce i mchy. Przewodnik. Park Narodowy "Bory Tucholskie", Charzykowy.[1531], Grzywnowicz (2001)[1534]Grzywnowicz (2001) Podręczny atlas grzybów Półwyspu Helskiego. MORPOL, Jastarnia-Lublin, 2-44[1534], Gumińska (1962)[2815]Gumińska (1962) Grzyby Roztoki Małej w Beskidzie Sądeckim.[2815], Gumińska (1966)[2818]Gumińska (1966) Mikoflora lasów jodłowych okolic Muszyny.[2818], Gumińska (1972)[2823]Gumińska (1972) Mikoflora Pienińskiego Parku Narodowego (Część II).[2823], Gumińska (2006)[1537]Gumińska (2006) Atlas grzybów Pienińskiego Parku Narodowego. Pieniński Park Narodowy, Krościenko n/D.[1537], Halama & Panek (2000)[1558]Halama & Panek (2000) Macromycetes of various habitats of the nature reserve "Łężczok" near Racibórz (SW Poland).[1558], Halama & Romański (2010)[1565]Halama & Romański (2010) Grzyby makroskopijne (macromycetes).[1565], Hennings (1892)[2845]Hennings (1892) Bericht ülier meine vom 31. August bis zum 17. September 1890 ausgeführte kryptogamische Forschungsreise im Kreise Schweiz.[2845], Hoffeins et al. (2017)[1589]Hoffeins et al. (2017) Checklist of Macromycetes (Fungi) from the Wyskok village in Masurian Lakeland, NE Poland.[1589], Hołownia (1968)[2856]Hołownia (1968) Grzyby wyższe okolic Torunia. Cz. I (Basidiomycetes: Cantharellaceae, Boletaceae, Paxillaceae, Gomphidiaceae, Hygrophoraceae, Russulaceae, Agaricaceae - sensu lato).[2856], Hołownia (1983)[2863]Hołownia (1983) Mikoflora rezerwatu "Las Piwnicki" II.[2863], Jezierska & Wosińska (1964)[3797]Jezierska & Wosińska (1964) Rośliny okolic Warszawy, grzyby lasów Chojnowa koło Piaseczna (woj. warszawskie) [Plantae Varsaviensis exsiccatae, fungi ex silva Chojnów prope Piaseczno (palat. Warsavia)], Nr 1–25 .[3797], Kałucka (2009)[1626]Kałucka (2009) Macrofungi in the secondary succession on the abandoned farmland near the Białowieża old-growth forest.[1626], Karasiński et al. (2015)[1643]Karasiński et al. (2015) Grzyby wielkoowocnikowe Kampinoskiego Parku Narodowego.[1643], Kozłowska et al. (2015)[1704]Kozłowska et al. (2015) Fungi of the Roztocze region (Poland and Ukraine). Part I. A checklist of larger Basidiomycota.[1704], Kozłowska et al. (2019)[1706]Kozłowska et al. (2019) An annotated catalogue of the fungal biota of the Roztocze Upland. Richness, diversity and distribution.[1706], Krotoski (2012)[1722]Krotoski (2012) Chronione i rzadkie gatunki grzybów wielkoowocnikowych rejonu projektowanego rezerwatu przyrody Głębokie Doły w Rybniku w latach 2006-2010.[1722], Kryza i Puciata (2009)[1726]Kryza i Puciata (2009) Grzyby (Fungi) i śluzowce (Myxomycetes) rezerwatu przyrody ? Kuźnik ?. W: Owsianny P.M. (red.). Rynna Jezior Kuźnickich i rezerwat przyrody Kuźnik - bioróżnorodność, funkcjonowanie, ochrona i edukacja. Muzeum Stanisława Staszica Piła. 77-93[1726], Kujawa (2008)[1751]Kujawa (2008) Badania nad różnorodnością gatunkową grzybów wielkoowocnikowych w krajobrazie rolniczym południowej Wielkopolski: wstępna charakterystyka macromycetes Parku Krajobrazowego im. gen. Dezyderego Chłapowskiego. W: Mułenko W. (red.) Mykologiczne badania terenowe. Przewodnik metodyczny. Wyd. Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej. Lublin: 68-75[1751], Kujawa (2009)[1752]Kujawa (2009) Macrofungi of wooded patches in the agricultural landscape. I. Species diversity.[1752], Kujawa (2009a)[1753]Kujawa (2009a) Grzyby wielkoowocnikowe. W: Okołów C., Karaś M., Bołbot A. Białowieski Park Narodowy. Poznać - Zrozumieć - Zachować. Białowieski Park Narodowy, Białowieża: 87-110[1753], Kujawa & Gierczyk (2010)[1770]Kujawa & Gierczyk (2010) Rejestr gatunków grzybów chronionych i zagrożonych w Polsce. Część III. Wykaz gatunków przyjętych do rejestru w roku 2007.[1770], Kujawa et al. (2012)[1800]Kujawa et al. (2012) Preliminary studies of fungi in the Biebrza National Park (NE Poland). II. Macromycetes.[1800], Kujawa et al. (2015)[1778]Kujawa et al. (2015) Preliminary studies of fungi in the Biebrza National Park. Park. Part IV. Macromycetes – new data and the synthesis.[1778], Kujawa et al. (2015)[1780]Kujawa et al. (2015) Grzyby wielkoowocnikowe Kampinoskiego Parku Narodowego. Przewodnik terenowy.[1780], Kujawa et al. (2019)[1779]Kujawa et al. (2019) Grzyby Puszczy Knyszyńskiej.[1779], Kujawa et al. (2020)[1799]Kujawa et al. (2020) XXV wystawa grzybów Puszczy Białowieskiej. Materiały do poznania mykobioty Puszczy Białowieskiej.[1799], Kujawa et al. (2023)[3757]Kujawa et al. (2023) Wystawy grzybów w Białowieskim Parku Narodowym 1993-2023.[3757], Kwiatkowska (2017)[1821]Kwiatkowska (2017) Macromycetes parku w Małkocinie (NW Polska).[1821], Kwieciński (1896)[2940]Kwieciński (1896) Roślinność gminy Hańsk powiatu włodawskiego.[2940], Lisiewska (2004)[1839]Lisiewska (2004) Zmiany w składzie gatunkowym i ilościowości macromycetes Arboretum Kórnickiego po 25 latach.[1839], Lisiewska & Galas-Świdurska (2005)[1843]Lisiewska & Galas-Świdurska (2005) Podstawczaki (Basidiomycetes) Ogrodu Dendrologicznego Akademii Rolniczej w Poznaniu.[1843], Lisiewska & Malinger (2001)[1846]Lisiewska & Malinger (2001) Macromycetes w różnych postaciach grądu środkowoeuropejskiego na terenie uroczyska Marcelin w Poznaniu.[1846], Lisiewska & Marach (2002)[1847]Lisiewska & Marach (2002) Macromycetes w kwaśnej buczynie niżowej rezerwatu „Cisy w Czarnem” (Województwo Pomorskie).[1847], Lisiewska & Mikołajczak (1998)[2982]Lisiewska & Mikołajczak (1998) Ogród Botaniczny Uniwersytetu im. A. Mickiewicza w Poznaniu jako środowisko przyrodnicze grzybów wielkoowocnikowych.[2982], Lisiewska & Nowicka (1979)[2965]Lisiewska & Nowicka (1979) Macromycetes Arboretum Kórnickiego.[2965], Lisiewska & Wypij (1985)[2989]Lisiewska & Wypij (1985) Mikoflora parków Ciechocinka.[2989], Lisiewska et al. (1976)[2987]Lisiewska et al. (1976) Mikoflora lasów okolic Żegiestowa i Muszyny w Beskidzie Sądeckim.[2987], Ławrynowicz (1973)[2994]Ławrynowicz (1973) Grzyby wyższe makroskopowe w grądach Polski Środkowej.[2994], Ławrynowicz (1993)[3798]Ławrynowicz (1993) Grzyby Borów Tucholskich - badania i wstępne wyniki.[3798], Ławrynowicz (2001)[1859]Ławrynowicz (2001) Grzyby południowo-wschodniej części Borów Tucholskich.[1859], Ławrynowicz (2001)[1860]Ławrynowicz (2001) Macromycetes of oak forests in the Jurassic Landscape Park (Częstochowa Upland) - monitoring studies.[1860], Ławrynowicz & Mowszowicz (1969)[2999]Ławrynowicz & Mowszowicz (1969) Notatki mikologiczne z uroczyska Ostrowy, nadleśnictwo Kutno.[2999], Ławrynowicz & Stasińska (2000)[1871]Ławrynowicz & Stasińska (2000) Macromycetes of the Stellario-Carpinetum in the Iński Landscape Park (NW Poland) - monitoring studies.[1871], Ławrynowicz et al. (2002)[1863]Ławrynowicz et al. (2002) Macrofungi of Aceri-Tilietum and Tilio-Carpinetum in the "Dolina Rzeki Brdy” nature reserve in the Bory Tucholskie (NW Poland).[1863], Ławrynowicz et al. (2009)[1874]Ławrynowicz et al. (2009) Grzyby projektowanego rezerwatu "Gąszczyk" na Wyżynie Częstochowskiej.[1874], Ławrynowicz i in. (2002a)[1864]Ławrynowicz i in. (2002a) Obserwacje mikologiczne w rezerwacie ? Dolina rzeki Brdy ? w Borach Tucholskich. W: Ławrynowicz M., Rózga B. (red.) Tucholski Park Krajobrazowy 1985-2000 stan poznania. Wyd. Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź: 384-405[1864], Ławrynowicz i in. (2004)[1866]Ławrynowicz i in. (2004) Grzyby Borów Tucholskich. W: Krasicka-Korczyńska E., Korczyński M. (red.). Wycieczki geobotaniczne Region kujawsko-pomorski. Oddział PTB w Bydgoszczy, Oddział PTB w Toruniu: 23-32.[1866], Łuszczyński (2000)[1883]Łuszczyński (2000) Grzyby wielkoowocnikowe.[1883], Łuszczyński (2001)[1886]Łuszczyński (2001) Grzyby Macromycetes rezerwatu torfowiskowego Białe Ługi.[1886], Łuszczyński (2007)[1896]Łuszczyński (2007) Diversity of Basidiomycetes in various ecosystems of the Góry Świętokrzyskie Mts.[1896], Łuszczyński (2008)[1898]Łuszczyński (2008) Basidiomycetes of the Góry Świętokrzyskie Mts. A checklist.[1898], Łyczek et al. (2006)[1929]Łyczek et al. (2006) Walory przyrodnicze przełomowego odcinka rzeki Gowienica na terenie projektowanej "Ostoi Goleniowskiej" w europejskiej sieci ekologicznej Natura 2000 na Pomorzu Zachodnim. Część III. Macromycetes.[1929], Mamos (1986)[3009]Mamos (1986) Flora grzybów makroskopowych rezerwatu lipowego Babsk koło Skierniewic.[3009], Narkiewicz (2011)[1997]Narkiewicz (2011) Sprawozdanie z XXI wystawy świeżych grzybów w Jeleniej Górze.[1997], Narkiewicz (2019)[2003]Narkiewicz (2019) Grzyby i śluzowce.[2003], Narkiewicz et al. (2013)[2002]Narkiewicz et al. (2013) Grzyby i śluzowce.[2002], Nespiak (1960)[3035]Nespiak (1960) Niektóre Hymenomycetes z okolic Jasła i Krosna ze szczególnym uwzględnieniem rodzaju Cortinarius.[3035], Nespiak (1970)[3782]Nespiak (1970) Grzyby i grzybobranie w Puszczy Białowieskiej.[3782], Olesiński & Wojewoda (1985)[3069]Olesiński & Wojewoda (1985) Materiały do flory macromycetes północno-wschodniej Polski.[3069], Pietras et al. (2016)[2079]Pietras et al. (2016) Grzyby wielkoowocnikowe.[2079], Piskorski (2021)[2104]Piskorski (2021) Świat grzybów w Bolimowskim Parku Krajobrazowym.[2104], Sałata (1968)[3172]Sałata (1968) Notatki mikologiczne z okolic Annopola.[3172], Sałata (1972)[3175]Sałata (1972) Badania nad udziałem grzybów wyższych w lasach bukowych i jodłowych na Roztoczu Środkowym.[3175], Sałata (1988)[3179]Sałata (1988) Ogólnopolskie Sympozjum Mikologiczne nt. „Flora, ekologia i rozmieszczenie geograficzne grzybów”.[3179], Skirgiełło (1959)[3194]Skirgiełło (1959) Notatki mikologiczne z okolic Krościenka nad Dunajcem.[3194], Skirgiełło (1970)[3200]Skirgiełło (1970) Materiały do poznania rozmieszczenia geograficznego grzybów wyższych w Europie. III.[3200], Skirgiełło & Lisiewska (1996)[3758]Skirgiełło & Lisiewska (1996) Mycorrhizal fungi of trees.[3758], Skirgiełło et al. (1997)[3353]Skirgiełło et al. (1997) Aphyllophorales, Boletales, Agaricales, Russulales, Lycoperdales, Sclerodermatales, Nidulariales, Phallales, Dacrymycetales, Tremellales, Auriculariales .[3353], Stasińska (1999)[3247]Stasińska (1999) Macromycetes in forest communities of the Ińsko Landscape Park (NW Poland).[3247], Stasińska (2008)[2229]Stasińska (2008) Macromycetes torfowiska Reptowo (Pomorze Zachodnie).[2229], Stasińska & Sotek (2016)[2255]Stasińska & Sotek (2016) New data to the knowledge of macrofungi of Wolin National Park.[2255], Stasińska & Sotek (2017)[2256]Stasińska & Sotek (2017) Grzyby makroskopijne rezerwatu przyrody „Torfowisko Toporzyk” (NW Polska).[2256], Stasińska & Sotek (2020)[2257]Stasińska & Sotek (2020) Fungi of the Wolin National Park – new data on macromycetes.[2257], Stecki (1910)[3601]Stecki (1910) Przyczynek do mykologii Galicyi. I. Grzyby okolic Rymanowa Zdroju.[3601], Stokłosa i in. (2019)[2272]Stokłosa i in. (2019) Grzyby wielkoowocnikowe (Macromycetes) kompleksów lesnych. W: Ratyńska H. (red.). Przyroda parku nad Starym Kanałem Bydgoskim. Monografia przyrodnicza. Wyd. UKW, Bydgoszcz: 124-140.[2272], Szczepkowski & Kubiak (2008)[2341]Szczepkowski & Kubiak (2008) Grzybolubka purchawkowata Asterophora lycoperdoides (Bull.) Ditmar w Polsce.[2341], Szczepkowski et al. (2008)[2347]Szczepkowski et al. (2008) Grzyby zgromadzone na XIV Wystawie Grzybów Puszczy Białowieskiej.[2347], Szczepkowski et al. (2010)[2349]Szczepkowski et al. (2010) XVI Wystawa Grzybów Puszczy Białowieskiej - ogólna charakterystyka zgromadzonych grzybów.[2349], Szpotkowski (2010)[2372]Szpotkowski (2010) Dolina Kamionki w zarysie przyrodniczo-historycznym. Pomorska Oficyna Wydawniczo-Reklamowa s.c. Bydgoszcz (w opracowanieu użyte są polskie nazwy grzybów)[2372], Ślusarczyk (2005)[2386]Ślusarczyk (2005) Grzyby.[2386], Ślusarczyk (2009)[2388]Ślusarczyk (2009) Rzadkie i zagrożone gatunki grzybów wielkoowocnikowych znalezione na terenie obszaru chronionego „Owczary”.[2388], Ślusarczyk (2019)[2393]Ślusarczyk (2019) Grzyby wielkoowocnikowe Gryżyńskiego Parku Krajobrazowego.[2393] (as: A. phalloides var. phalloides), Wilga (2000)[2432]Wilga (2000) Makrogrzyby (Macromycetes) doliny Samborowo w Lasach Oliwskich (Trójmiejski Park Krajobrazowy).[2432], Wilga (2000a)[2431]Wilga (2000a) Grzyby makroskopowe (Macromycetes) występujące na obszarze Gdańska. Acta Bot. Cassubica 1: 105-111[2431], Wilga (2001a)[2434]Wilga (2001a) Przyczynek do poznania grzybów wielkoowocnikowych (macromycetes) w dawnej Puszczy Sztumskiej (województwo pomorskie). Acta Bot. Cassubica 2: 143-147[2434], Wilga (2004)[2441]Wilga (2004) Grzyby wielkoowcnikowe (macromycetes) Doliny Zielonej (Lasy Oliwskie).[2441], Wilga (2006)[2454]Wilga (2006) Grzybolubka purchawkowata Asterophora lycoperdoides (Bull.) Ditmar w Dolinie Samborowo w Lasach Oliewskich (Pomorze Gdańskie).[2454], Wilga & Ciechanowski (2007)[2470]Wilga & Ciechanowski (2007) Ostoja grzybów wielkoowocnikowych i śluzowców w Lasach Oliwskich (Trójmiejski Park Krajobrazowy).[2470], Wilga & Wantoch-Rekowski (2010)[2473]Wilga & Wantoch-Rekowski (2010) Notatki mikologiczne z okolic Ostrzyc (Kaszubski Park Krajobrazowy) - uzupełnienie.[2473], Wilga & Wantoch-Rekowski (2019)[2488]Wilga & Wantoch-Rekowski (2019) Grzyby wielkoowocnikowe Trójmiejskiego Parku Krajobrazowego.[2488], Wojewoda (1960)[3356]Wojewoda (1960) Obserwacje mikologiczne w płatach Fagetum carpaticum i Pineto-Vaccinieturn myrtilli w okolicy Rabsztyna.[3356], Wojewoda (1974)[3372]Wojewoda (1974) Macromycetes Ojcowskiego Parku Narodowego. I. Flora.[3372], Wojewoda (1977)[3781]Wojewoda (1977) Grzyby wielkoowocnikowe.[3781], Wojewoda (1996)[3392]Wojewoda (1996) Grzyby Krakowa w latach 1883-1994 ze szczególnym uwzględnieniem Macromycetes.[3392], Wojewoda (2000)[2637]Wojewoda (2000) Grzyby.[2637], Wojewoda (2003)[1146]Wojewoda (2003) Checklist of Polish larger Basidiomycetes.[1146], Wojewoda (2008)[2534]Wojewoda (2008) Grzyby wielkoowocnikowe Ojcowskiego Parku Narodowego.[2534], Wojewoda & Karasiński (2010)[2539]Wojewoda & Karasiński (2010) Invasive macrofungi (Ascomycota and Basidiomycota) in Poland.[2539], Wojewoda et al. (2016)[2542]Wojewoda et al. (2016) Grzyby makroskopijne Gorców (Karpaty Zachodnie).[2542], Zaleski et al. (1948)[3433]Zaleski et al. (1948) Grzyby Państwowego Nadleśnictwa Zielonka (woj. poznańskie), zebrane w latach 1946 i 1947.[3433], Żurawlew (2014)[2580]Żurawlew (2014) Niezwykła przyroda powiatu pleszewskiego.[2580], Еленкин (1900-1901)[3002]Еленкин (1900-1901) Флора oйцовской долины.[3002]

ta strona być może używa ciasteczek (cookies), korzystając z niej akceptujesz ich użycie — więcej informacji