Tx: 1529
grzyby.pl

Bondarzewia mesenterica (Schaeff.) Kreisel

jodłownica górska
Bondarzewia montana (Quél.) Singer
autorzy i statusy taksonu są widoczne na szerszym ekranie 🛈
Bondarzewia mesenterica (jodłownica górska)
pokrój
Bondarzewia mesenterica (jodłownica górska)
pokrój
Bondarzewia mesenterica (jodłownica górska)
przekrój
Bondarzewia mesenterica (jodłownica górska)
Bondarzewia mesenterica (jodłownica górska)
Bondarzewia mesenterica (jodłownica górska)
Bondarzewia mesenterica (jodłownica górska)
Bondarzewia mesenterica (jodłownica górska)
Bondarzewia mesenterica (jodłownica górska)
Bondarzewia mesenterica (jodłownica górska)
Bondarzewia mesenterica (jodłownica górska)
Bondarzewia mesenterica (jodłownica górska)
Bondarzewia mesenterica (jodłownica górska)

opis

Bondarzewia mesenterica (jodłownica górska)
pory w zbliżeniu
Owocnik jednoroczny, duży, do kilkudziesięciu cm szerokości, zbudowany z rozetkowato pozrastanych, kilku do kilkunastu kapeluszów, wyrastających ze wspólnego trzonu, rzadziej pojedynczy kapelusz. Kapelusze łopatkowate, rozetowate, niemal lejkowate, szerokości 100-200 mm, zwęzone w nasadzie w krótki trzonek; żółtobrązowy, orzechowobrązowy, beżowo-brązowy, nieco koncentrycznie szeroko strefowany; powierzchnia nierówna, pofalowana, wyraźnie promieniście bruzdowana, z nierównościami, początkowo delikatnie aksamitnie owłosiona, matowa; brzeg pofalowany, tępy, nieco jaśniejszy.

space

Trzon centralny, ekscentryczny lub boczny; równogruby lub nieregularny, 30-50 mm średnicy, 30-60(100) mm długości; biały do ochrowego, o powierzchni zazwyczaj pokrytej przez zbiegające rurki, poniżej o meszkowatej skórce.

space

zarodniki

Wysyp zarodników biały, bladosłomkowy. Zarodniki prawie kuliste, z szerokimi brodawkami lub brzebieniami, hialinowe, amyloidalne, 6-8 × 5-7 µm średnicy, brodawki 0.5-1.5(2) µm wysokości.

występowanie

Jest w czekliście. [105]
Gatunek podlega ochronie częściowej (poz. II.26 wg aktualnego rozporządzenia). Do ustawowej ochrony został włączony w 2004 roku.
Nieczęsty. Owocniki wyrastają latem i jesienią, z reguły pojedynczo jako słaby pasożyt lub saprotrof na korzeniach i pniakach jodły, rzadko świerka, owocniki zwykle wyrastają z ziemi, w pobliżu nasady pnia.
Czerwona Lista[125] — V–narażony na wymarcie

znaczenie gospodarcze

Powoduje silną białą zgniliznę drewna korzeni i nasady pnia żywych drzew.
Podobne owocniki tworzy wachlarzowiec olbrzymi (Meripilus giganteus) - rośnie on jednak na drewnie drzew liściastych, uciśnięte miejsca przebarwiają się po pewnym czasie czarno, pory są drobniejsze, miąższ ma smak łagodny.

wybrane okazy · selected collections

#6
04 10 07 - 1
/Czechy, Szumava, PR Czarny Las/
#3
tk.060912-200609199
leg. Tomasz Krzyszczyk
/Świnna Poręba/
#9
08 09 09 - 5
/Bieszczady/
literatura · references
specyfikacja literatury jest widoczna na szerszym ekranie 🛈
  • publikacje w bazie Projektu Bibliografii Grzybów Wielkoowocnikowych Polski (z adnotowanym wykazem taksonów):

    Anonim (1968)[2597]Anonim (1968) Compte-redu du IV-éme Congrés des Mycologues Europeéns Warszawa 1968.[2597], Bartnik et al. (2015)[1300]Bartnik et al. (2015) Grzyby wielkoowocnikowe w lesie gospodarczym i chronionym.[1300], Bartoszek & Mleczko (2019)[1301]Bartoszek & Mleczko (2019) Przyroda Gorczańskiego Parku Narodowego.[1301], Bodziarczyk i Chachuła (2008)[1324]Bodziarczyk i Chachuła (2008) Charakterystyka przyrodnicza rezerwatu przyrody ?Cisy w Serednicy? w Górach Słonnych (Bieszczady Zachodnie). Roczniki Bieszczadzkie 16: 179-190[1324], Buchs (1928)[2625]Buchs (1928) Polyporus montanus Quél. in Schlesien.[2625], Chachuła (2010)[1361]Chachuła (2010) Monitoring grzybów wielkoowocnikowych w Pienińskim Parku Narodowym.[1361], Chachuła (2012)[1363]Chachuła (2012) Nowe gatunki grzybów chronionych w Pienińskim Parku Narodowym.[1363] (as: B. montana), Chachuła (2016)[1364]Chachuła (2016) Aktualny stan wiedzy o grzybach chronionych w świetle zmienionych aktów prawnych i stwierdzonych nowych gatunków i stanowisk na terenie Pienińskiego Parku Narodowego.[1364], Chachuła (2020)[1370]Chachuła (2020) Grzyby wielkoowocnikowe stwierdzone na Łysej Górze w 2020 roku, Świętokrzyski Park Narodowy.[1370], Chachuła et al. (2019)[1382]Chachuła et al. (2019) Grzyby wielkoowocnikowe (macromycetes) stwierdzone w 2018 roku na terenie Babiogórskiego Parku Narodowego.[1382], Domański et al. (1967)[2712]Domański et al. (1967) Mikoflora Bieszczadów Zachodnich. III. (Baligród, 1962).[2712], Domański et al. (1970)[2714]Domański et al. (1970) Mikoflora Bieszczadów Zachodnich. IV. (Zatwarnica, 1965).[2714], Fełenczak (1927)[2764]Fełenczak (1927) Grzyby podkarpackie okolicy Dukli[2764], Gierczyk et al. (2009)[1482]Gierczyk et al. (2009) Grzyby wielkoowocnikowe Polskich Bieszczadów. Część I.[1482], Gierczyk et al. (2018)[1503]Gierczyk et al. (2018) Grzyby projektowanego Turnickiego Parku Narodowego i jego otuliny – wstępne wyniki badań.[1503], Gierczyk et al. (2019)[1495]Gierczyk et al. (2019) Macrofungi of the Bieszczady Mountains.[1495], Gumińska (1962)[2816]Gumińska (1962) Mikoflora lasów bukowych Rabsztyna i Maciejowej.[2816], Gumińska (1966)[2818]Gumińska (1966) Mikoflora lasów jodłowych okolic Muszyny.[2818], Gumińska (1972)[2823]Gumińska (1972) Mikoflora Pienińskiego Parku Narodowego (Część II).[2823], Gumińska (1976)[2826]Gumińska (1976) Mikoflora Pienińskiego Parku Narodowego (Część III).[2826], Gumińska (2000)[1535]Gumińska (2000) Flora i fauna Pienin. Grzyby wielkoowocnikowe (macromycetes).[1535], Gumińska (2006)[1537]Gumińska (2006) Atlas grzybów Pienińskiego Parku Narodowego. Pieniński Park Narodowy, Krościenko n/D.[1537], Kotlaba & Lazebníček (1967)[2913]Kotlaba & Lazebníček (1967) IV. Sjezd evropských mycologů, Polsko 1966.[2913], Kozłowska et al. (2015)[1704]Kozłowska et al. (2015) Fungi of the Roztocze region (Poland and Ukraine). Part I. A checklist of larger Basidiomycota.[1704], Kozłowska et al. (2019)[1706]Kozłowska et al. (2019) An annotated catalogue of the fungal biota of the Roztocze Upland. Richness, diversity and distribution.[1706], Kujawa & Gierczyk (2007)[1769]Kujawa & Gierczyk (2007) Rejestr gatunków grzybów chronionych i zagrożonych. Część II. Podsumowanie roku 2006.[1769], Kujawa & Gierczyk (2010)[1770]Kujawa & Gierczyk (2010) Rejestr gatunków grzybów chronionych i zagrożonych w Polsce. Część III. Wykaz gatunków przyjętych do rejestru w roku 2007.[1770], Kujawa & Gierczyk (2011)[1772]Kujawa & Gierczyk (2011) Rejestr gatunków grzybów chronionych i zagrożonych w Polsce. Część V. Wykaz gatunków przyjętych do rejestru w roku 2008.[1772], Kujawa & Gierczyk (2012)[1773]Kujawa & Gierczyk (2012) Rejestr gatunków grzybów chronionych i zagrożonych w Polsce. Część VI. Wykaz gatunków przyjętych do rejestru w roku 2010.[1773], Kujawa & Gierczyk (2016)[1776]Kujawa & Gierczyk (2016) Rejestr gatunków grzybów chronionych i zagrożonych w Polsce. Część IX. Wykaz gatunków przyjętych do rejestru w roku 2013.[1776], Kujawa et al. (2016)[1798]Kujawa et al. (2016) Grzyby wielkoowocnikowe w Bieszczadzkim Parku Narodowym.[1798], Lisiewska (1978)[2963]Lisiewska (1978) Macromycetes na tle zespołów leśnych Świętokrzyskiego Parku Narodowego.[2963], Lisiewska (1979)[2964]Lisiewska (1979) Flora macromycetes Świętokrzyskiego Parku Narodowego.[2964], Łuszczyński (2000)[1884]Łuszczyński (2000) Walory mikologiczne rezerwatu "Świnia Góra" w Górach Świętokrzyskich.[1884], Łuszczyński (2000)[1883]Łuszczyński (2000) Grzyby wielkoowocnikowe.[1883], Łuszczyński (2001a)[1887]Łuszczyński (2001a) Grzyby macromycetes w zbiorowiskach roślinnych rezerwatu "Świnia Góra" w Górach Świętokrzyskich. W: Zenkteler E. (red.). Botanika w dobie biologii molekularnej. Mat. sesji i sympozjów 52 Zjazdu Polskiego Towarzystwa Botanicznego, PTB, Poznań: 183[1887], Łuszczyński (2002)[1888]Łuszczyński (2002) Preliminary red list of Basidiomycetes in the Góry Świętokrzyskie Mts (Poland).[1888], Łuszczyński (2003)[1889]Łuszczyński (2003) Relict of primeval forests in the Świętokrzyskie Mountains (Central Poland). Botanica Lithuanica 9(3): 243-251[1889], Łuszczyński (2004)[1890]Łuszczyński (2004) Basidiomycetes of coniferous forest communities in the Góry Świętokrzyskie Mts.[1890], Łuszczyński (2007)[1896]Łuszczyński (2007) Diversity of Basidiomycetes in various ecosystems of the Góry Świętokrzyskie Mts.[1896], Łuszczyński (2008)[1898]Łuszczyński (2008) Basidiomycetes of the Góry Świętokrzyskie Mts. A checklist.[1898], Narkiewicz (2001)[1992]Narkiewicz (2001) Nowe stanowisko jodłownicy górskiej Bondarzewia mesenterica (Schaeff.) Kreisel w polskiej części Sudetów.[1992], Narkiewicz (2005)[1996]Narkiewicz (2005) Grzyby chronione Dolnego Śląska.[1996], Narkiewicz (2019)[2003]Narkiewicz (2019) Grzyby i śluzowce.[2003] (as: B. montana), Narkiewicz et al. (2013)[2002]Narkiewicz et al. (2013) Grzyby i śluzowce.[2002] (as: B. montana), Piętka (2013)[2090]Piętka (2013) Czynna ochrona zagrożonych grzybów nadrzewnych w lasach. Rozprawy Naukowe i Monografie. Wydawnictwo SGGW Warszawa[2090], Piętka (2014)[2091]Piętka (2014) Przywracanie nadrzewnych grzybów chronionych z warunków ex situ do środowiska przyrodniczego.[2091], Sałata & Ostas (1975)[3181]Sałata & Ostas (1975) Nowe stanowiska interesujących grzybów wyższych (macromycetes) w południowo-wschodniej Polsce.[3181], Skirgiełło (1972)[3201]Skirgiełło (1972) Materiały do poznania rozmieszczenia geograficznego grzybów wyższych w Europie. IV.[3201], Staszkiewicz (2000)[3248]Staszkiewicz (2000) Rezerwaty przyrody.[3248], Szczepkowski (2020)[2316]Szczepkowski (2020) Jodłownica górska Bondarzewia mesenterica (Schaeff.) Kreisel.[2316], Winnicki i Zemanek (2003)[2495]Winnicki i Zemanek (2003) Przyroda Bieszczadzkiego Parku Narodowego. XXX lat Bieszczadzkiego Parku Narodowego 1973-2003. Bieszczadzki Park Narodowy, Ustrzyki Dolne, 100-102[2495], Wojewoda (1991)[3390]Wojewoda (1991) Pierwsza czerwona lista grzybów wielkoowocnikowych (macromycetes) zagrożonych w polskich Karpatach.[3390], Wojewoda (1999)[3395]Wojewoda (1999) Wstępna charakterystyka grzybów wielkoowocnikowych Magurskiego Parku Narodowego.[3395], Wojewoda (2000)[2637]Wojewoda (2000) Grzyby.[2637], Wojewoda (2000)[2500]Wojewoda (2000) Bondarzewia mesenterica (Schaeff.) Kreisel.[2500], Wojewoda et al. (2016)[2542]Wojewoda et al. (2016) Grzyby makroskopijne Gorców (Karpaty Zachodnie).[2542], Zemanek & Towpasz (1995)[3762]Zemanek & Towpasz (1995) Pogórze Karpackie i Bieszczady.[3762]

w rejestrze grzybów chronionych i zagrożonych GRej

zapisy w GRej wg stanu na 01.04.2024 14:04 1 znaleziska Bondarzewia mesenterica (jodłownica górska) na terenie Polski

ID na żółtym tle to oznaczenie zweryfikowane przez kustosza GRej, pozostałe oczekują na weryfikację.

Fotografie oznaczone [z wątku] są automatycznie pobrane z wątku bio-forum.pl wskazanego we wpisie; aby upewnić się które odnoszą się do wpisu, należy zajrzeć do wątku.

DF96 48870 EE56 146145 EG50 228181 FG21 36641 FG33 82528 177919

ID 36 641 oznaczenie: Bondarzewia mesenterica; lokalizacja: Ropianka, powiat jasielski, FG21; data zbioru: 16 lip 2006; sielisko, podłoże, sposób wzrostu: las mieszany, z jodłą, na zmurszałym pniu jodłowym, 2 młode egzemplarze na jednym pniu obok siebie; leg. Anna Hreczka, det. Andreas Gminder; eksykat: nie; uwagi: fot.44132 fot.44133 fot.44134 fot.44135 fot.44136 [notatka: nie] [fotografie: tak]; publikacja: Kujawa A., Gierczyk B. 2007. Rejestr gatunków grzybów chronionych i zagrożonych. Część II. Wykaz gatunków przyjętych do rejestru w roku 2006. Przegląd Przyrodniczy 18(3-4): 3-70;

44132
44133
44134
44135
44136

ID 48 870 oznaczenie: Bondarzewia mesenterica; lokalizacja: Świnna Poręba, dolina potoku Bystrz, DF96; data zbioru: 12 wrz 2006; sielisko, podłoże, sposób wzrostu: górski las bukowo-jodłowy, u podnóża jodły, na ziemi, jeden owocnik siedzący; leg. det. Tomasz Krzyszczyk; eksykat: u mnie 2006-09-199; uwagi: . fot.64493 [notatka: tak] [fotografie: tak]; publikacja: Kujawa A., Gierczyk B. 2007. Rejestr gatunków grzybów chronionych i zagrożonych. Część II. Wykaz gatunków przyjętych do rejestru w roku 2006. Przegląd Przyrodniczy 18(3-4): 3-70;

64493

ID 82 528 oznaczenie: Bondarzewia mesenterica; lokalizacja: okolice Woli Niżnej, powiat krośnieński, FG33; data zbioru: 30 wrz 2007; sielisko, podłoże, sposób wzrostu: las jodłowo-bukowy, na pniu po ściętym drzewie, jeden owocnik; leg. det. Anna Hreczka; eksykat: nie; uwagi: fot.132496 fot.132497 fot.132498 fot.132499; więcej w temacie [bf:128625] [notatka: nie] [fotografie: tak]; publikacja: Kujawa A., Gierczyk B. 2010. Rejestr gatunków grzybów chronionych i zagrożonych w Polsce. Część. III. Wykaz gatunków przyjętych do rejestru w roku 2007. Przegląd Przyrodniczy 21(1): 8-53; związane wątki bio-forum.pl: 128625 ;

ID 146 145 oznaczenie: Bondarzewia mesenterica; lokalizacja: Bodzentyn, woj. swiętokrzyskie, Sieradowicki PK, EE56; data zbioru: 14 wrz 2009; sielisko, podłoże, sposób wzrostu: las jodłowo-bukowy, na ziemi, pojedynczo; leg. det. Krzysztof Kołodziejczyk; eksykat: nie; uwagi: .; fot.276355 fot.276356 fot.276357 [notatka: nie] [fotografie: tak]; publikacja: Kujawa A., Gierczyk B. 2011a. Rejestr gatunków grzybów chronionych i zagrożonych w Polsce. Część V. Wykaz gatunków przyjętych do rejestru w roku 2009. Przegląd Przyrodniczy 22(4): 16-68;

276355
276356
276357

ID 177 919 oznaczenie: Bondarzewia mesenterica; lokalizacja: okolice Woli Niżnej, pow. krośnieński, woj. podkarpackie, FG33; data zbioru: 9 paź 2010; sielisko, podłoże, sposób wzrostu: las jodłowo bukowy z domieszkami innych drzew i krzewów, a także świerka, u podstawy żywego świerka, 1 owocnik; leg. det. Anna Hreczka; eksykat: nie; uwagi: wcześniej zgłaszany z tego lasu, ale w znacznej odległości od tamtego stanowiska - http://www.grzyby.pl/gatunki/Bondarzewia_mesenterica.htm ATPOL FG-33!; fot.383112 fot.383113 fot.383114 [notatka: nie] [fotografie: tak]; publikacja: Kujawa A., Gierczyk B. 2012. Rejestr gatunków grzybów chronionych i zagrożonych w Polsce. Część VI. Wykaz gatunków przyjętych do rejestru w roku 2010. Przegląd Przyrodniczy 23(2): 3-59;

383112
383113
383114

ID 228 181 oznaczenie: Bondarzewia mesenterica; lokalizacja: Zakopane, pow. tatrzański, woj. małopolskie, EG50; data zbioru: 19 lis 2013; sielisko, podłoże, sposób wzrostu: jedlina, przy pniaku jodły, pojedynczo w rozetach; leg. det. Tomasz Zwijacz-Kozica; eksykat: brak; uwagi: Tatrzański Park Narodowy, przy drodze Jaszczurówka - Toporowa Cyrhla fot.622470 fot.622471 [notatka: nie] [fotografie: tak];

622470
622471
ta strona być może używa ciasteczek (cookies), korzystając z niej akceptujesz ich użycie — więcej informacji