Armillaria ostoyae (opieńka ciemna)
wiązka owocników obok pnia, las mieszany z przewagą liściastych

owocnik

Pospolity grzyb pasożytniczy wyrastający późną jesienią w wiązkach przy pniach porażonych drzew
Kapelusz ochrowobrązowy, miodowobrązowy do czerwonobrązowego, oliwkowobrązowy, mniej lub bardziej higrofaniczny; 30-100 mm średnicy; początkowo półkulisty, potem wypukły, do rozpostartego, często z tępym garbkiem; powierzchnia kapelusza nie jest lepka, z łuseczkami, dającymi się zetrzeć, z wiekiem może być nagi; brzeg słabo prążkowany.

space

Trzon cielistobrązowy, u podstawy czasem żółtawy; 50-150(170) x 5-15(30) mm, równogruby, powyginany, u podstawy możę być zgrubiały lub wrzecionowaty; powierzchnia gładka, z kłaczkami lub włókienkami, pierścień zwykle wyraźny i dość trwały, błonkowaty lub włókienkowaty, białawy, brązowiejący, od spodu często z żółtymi lub brązowymi -łuseczkami. Opieńki często tworzą charakterystyczne grube, mocne brązowo-czarne sznury grzybni (ryzomorfy) rozwijające się pod korą i w glebie; gdy kora odpadnie, są one dobrze widoczne.

space

Pileus ocher-brown, honey-brown to red-brown, also olive-brown, more or less higrophanic; 30-100 mm broad; at first hemispheric, in age convex to expanding, often with obtuse umbo; surface not viscid, with removable scales, in age often naked; margin finely striate.

space

Stipe flesh-brown, often yellowish at the base; 50-150(170) x 5-15(30) mm, equal, often bent, base more or less enlarged or fusipes; ring usually persistent, membranous or woolly with upper surface whitish to brownish and bottom surface with yellow or brown scales; this specie is often forming thick brown-black rhizomorphs which could be visible under trees bark or in ground.

space

zarodniki

Barwa wysypu zarodników biała lub lekko kremowa. Zarodniki owalne, gładkie, 6.5-8 x 4-6.5 µm.
Spore print colour white or slightly cream. Spores ellipsoid, smooth, nonamyloid, 6.5-8 x 4-6.5 µm.

występowanie

Jest w czekliście. [105]
Armillaria ostoyae (opieńka ciemna)
widok pnia brzozny porośniętego owocnikami
Bardzo pospolita. Owocniki wyrastają od lata do jesieni, ze szczytem owocowania jesienią, zwykle w gęstych wiązkach, rzadko pojedynczo, na drewnie lub w pobliżu drzew liściastych i iglastych. Jest to saprotrof lub słaby pasożyt atakujący osłabione drzewa uprawiane na nieodpowiednich dla nich siedliskach.
Very common. Summer-fall, most abundant in fall, in large clusters, rarely solitary, on wood or buried wood of hardwoods and conifers. Saprotrof or weak parasite on trees growing in not suitable for them habitats.

jadalne czy trujące? 🟢 🛒

dopuszczony do obrotu 🛒
Jadalna. Zobacz dalsze uwagi na stronie opieńka (Armillaria).
Edible. See remarks on opieńka (Armillaria) page.

uwagi

Xerocomus badius n 2
Pholiota squarrosa (łuskwiak nastroszony) · duża wiązka u podstawy żywej brzozy
Hypholoma fasciculare (maślanka wiązkowa)
Hypholoma fasciculare (maślanka wiązkowa) · na pniaku sosny; wiązka owocników
Kuehneromyces mutabilis (łuszczak zmienny)
Kuehneromyces mutabilis (łuszczak zmienny) · grupa owocników na powalonym pniu dębu[?]
Opieńka miodowa jest tzw. gatunkiem zbiorowym. Tzn. grupuje kilka b. podobnych (i zmiennych) gatunków. Zobacz uwagi o oznaczaniu i klucz na stronie opieńka (Armillaria).

space

Trująca maślanka wiązkowa (Hypholoma fasciculare) ma zielonkawe blaszki i siarkowożółty, bardzo gorzki w smaku miąższ.

space

This specie is complex of similar and quite variable species.

space

Other common species forming clusters are maślanka wiązkowa (Hypholoma fasciculare) toxic, with greenish lamellae and sulphur-yellow very bitter flesh. Edible łuszczak zmienny (Kuehneromyces mutabilis) is relative small with highly hygrophanous cap without scales on surface - see also remarks on simillar deadly toxic hełmówka jadowita (Galerina marginata).

literatura · references
specyfikacja literatury jest widoczna na szerszym ekranie 🛈
  • publikacje w bazie Projektu Bibliografii Grzybów Wielkoowocnikowych Polski (z adnotowanym wykazem taksonów):

    Adamczyk (2003)[1263]Adamczyk (2003) Grzyby wielkoowocnikowe zespołów Tilio-Carpinetum melittetosum i Calamagrostio-Quercetum petraeae rezerwatu leśnego Zielona Góra w północnej części Wyżyny Częstochowskiej. Ziemia Częstochowska 31: 123-138.[1263], Adamczyk (2003a)[1264]Adamczyk (2003a) Grzyby wielkoowocnikowe rezerwatu leśnego "Ostrężnik" na obszarze projektowanego Jurajskiego Parku Narodowego (Wyżyna Częstochowska). Ziemia Częstochowska 30: 177-193.[1264], Adamczyk (2007a)[1268]Adamczyk (2007a) Grzyby wielkoowocnikowe rezerwatu Babsk w województwie łódzkim na tle przemian jego szaty roślinnej. Parki nar. Rez. Przyr. 26(2): 3-16.[1268], Adamczyk (2011)[1272]Adamczyk (2011) Strukturalno-funkcjonalna charakterystyka zbiorowisk macromycetes w fitocenozach leśnych projektowanego Jurajskiego Parku Narodowego. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź. 154-166[1272], Adamczyk & Kucharski (2005)[1279]Adamczyk & Kucharski (2005) Macrofungi in different habitats of small postglacial ponds margins in the Kujawy region (Central Poland).[1279], Adamczyk i in. (2008)[1281]Adamczyk i in. (2008) Macromycetes rezerwatu "Stara Buczyna w Rakowie" w województwie wielkopolskim. Bad. Fizjogr. Pol. Zach. B., 57: 139-151[1281], Borzyszkowska (2011)[1328]Borzyszkowska (2011) Tucholski Park Krajobrazowy. Polskie Wydawnictwa Reklamowe, Toruń[1328], Bujakiewicz (2001)[1334]Bujakiewicz (2001) Macrofungi of the Querco-Ulmetum minoris association in the Ostrów Panieński reserve on the Vistula river (N Poland).[1334], Bujakiewicz (2004)[1339]Bujakiewicz (2004) Grzyby wielkoowocnikowe Babiogórskiego Parku Narodowego. W: Wołoszyn B. W., Jaworski A., Szwagrzyk J. (red.). Babiogórski Park Narodowy. Monografia Przyrodnicza: 215-257[1339], Bujakiewicz (2018)[1344]Bujakiewicz (2018) Grzyby wielkoowocnikowe Babiogórskiego Parku Narodowego.[1344], Bujakiewicz & Kujawa (2000)[1345]Bujakiewicz & Kujawa (2000) Macrofungi of manorial park in Turew near Poznań.[1345], Bujakiewicz i Springer (2009)[1350]Bujakiewicz i Springer (2009) Udział macromycetes w lasach łęgowych rezerwatu "Buki nad Jeziorem Lutomskim" (nadleśnictwo Sieraków). Bad. Fizjogr. Pol. Zach., B, 58: 171-204[1350], Celka (2002)[1357]Celka (2002) Królestwo grzybów.[1357] (as: Armillariella mellea), Chachuła (2009)[1360]Chachuła (2009) Grzyby Pienin. Pieniński Park Narodowy, Krościenko n/D.[1360], Chachuła (2018)[1371]Chachuła (2018) Różnorodność mykobioty w Pienińskim Parku Narodowym w okresie jesienno-zimowym - wstępne wyniki badań.[1371], Chachuła et al. (2015)[1372]Chachuła et al. (2015) Grzyby Cieszyna.[1372], Chlebicki (2008)[1393]Chlebicki (2008) Grzyby nadrzewne Gorców.[1393], Czarnecka i Janiec (2002)[1405]Czarnecka i Janiec (2002) Przełomy rzeczne Roztocza jako modelowe obiekty w edukacji ekologicznej. Wyd. UMCS, Lublin[1405], Flisińska (2000)[1448]Flisińska (2000) Studies on the macromycetes of the Janów Forests Landscape Park (SE Poland).[1448] (as: Armillariella mellea), Flisińska (2000)[1449]Flisińska (2000) Characteristics of the macromycetes of the reservation Łęka.[1449] (as: Armillariella mellea), Flisińska (2000)[1450]Flisińska (2000) Uwagi o grzybach wielkoowocnikowych Chełmskiego Parku Krajobrazowego.[1450] (as: Armillariella mellea), Flisińska (2002)[1451]Flisińska (2002) Grzyby Poleskiego Parku Narodowego. W: Radwan S. (red.). Poleski Park Narodowy. Monografia przyrodnicza. Orpol. Lublin: 73-83[1451] (as: Armillariella mellea), Flisińska (2004)[1452]Flisińska (2004) Grzyby Lubelszczyzny. Wielkoowocnikowe podstawczaki (Basidiomycetes). 2. Lubelskie Towarzystwo Naukowe[1452] (as: Armillarialea mellea), Friedrich (2001)[1454]Friedrich (2001) Macromycetes diversity of pine–tree plantings on a post-fire forest side in Notecka Forest (NW Poland).[1454], Friedrich (2002)[1455]Friedrich (2002) Selected Ascomycota and Basidiomycota from Cedynia Landscape Park (NW Poland).[1455], Friedrich (2010)[1461]Friedrich (2010) Ogród Dendrologiczny w Przelewicach jako środowisko przyrodnicze grzybów wielkoowocnikowych.[1461], Friedrich & Orzechowska (2002)[1468]Friedrich & Orzechowska (2002) Macromycetes w środowisku miejskim Szczecina.[1468], Gierczyk et al. (2009)[1482]Gierczyk et al. (2009) Grzyby wielkoowocnikowe Polskich Bieszczadów. Część I.[1482], Gierczyk et al. (2015)[1491]Gierczyk et al. (2015) XX Jubileuszowa Wystawa Grzybów Puszczy Białowieskiej. Materiały do poznania mykobioty Puszczy Białowieskiej.[1491], Gierczyk et al. (2018)[1509]Gierczyk et al. (2018) XXIII Wystawa Grzybów Puszczy Białowieskiej. Materiały do poznania mykobioty Puszczy Białowieskiej.[1509], Gierczyk et al. (2019)[1495]Gierczyk et al. (2019) Macrofungi of the Bieszczady Mountains.[1495] (as: ?Armillaria mellea), Godzik & Piechnik (2019)[1512]Godzik & Piechnik (2019) Puszcza Niepołomnicka - zrównoważona gospodarka leśna a ochrona bogactwa przyrodniczego.[1512], Grzesiak et al. (2017)[1533]Grzesiak et al. (2017) Grzyby makroskopowe Parku Narodowego „Bory Tucholskie".[1533], Grzywnowicz (2001)[1534]Grzywnowicz (2001) Podręczny atlas grzybów Półwyspu Helskiego. MORPOL, Jastarnia-Lublin, 2-44[1534], Gumińska (2006)[1537]Gumińska (2006) Atlas grzybów Pienińskiego Parku Narodowego. Pieniński Park Narodowy, Krościenko n/D.[1537], Halama & Panek (2000)[1558]Halama & Panek (2000) Macromycetes of various habitats of the nature reserve "Łężczok" near Racibórz (SW Poland).[1558], Hoffeins et al. (2017)[1589]Hoffeins et al. (2017) Checklist of Macromycetes (Fungi) from the Wyskok village in Masurian Lakeland, NE Poland.[1589], Jóźwiak i Wrzosek 2007/2008 (2007/2008)[1615]Jóźwiak i Wrzosek 2007/2008 (2007/2008) Grzyby wielkoowocnikowe zespołu przyrodniczo-krajobrazowego ?Leśny Park Miejski w Mieście-Ogrodzie Podkowie Leśnej?. Biuletyn Ligi Ochrony Przyrody Oddziału w Podkowie Leśnej 3: 27-40[1615], Karasiński et al. (2015)[1643]Karasiński et al. (2015) Grzyby wielkoowocnikowe Kampinoskiego Parku Narodowego.[1643], Komorowska (2000)[1668]Komorowska (2000) Materiały do poznania macromycetes Borów Tucholskich i przyległych terenów. W: Lisiewska M., Ławrynowicz M. (red.). Monitoring grzybów. PTB, Sekcja Mikologiczna. Poznań-Toruń: 81-96[1668], Kozłowska et al. (2015)[1704]Kozłowska et al. (2015) Fungi of the Roztocze region (Poland and Ukraine). Part I. A checklist of larger Basidiomycota.[1704], Kozłowska et al. (2019)[1706]Kozłowska et al. (2019) An annotated catalogue of the fungal biota of the Roztocze Upland. Richness, diversity and distribution.[1706], Kryza i Puciata (2009)[1726]Kryza i Puciata (2009) Grzyby (Fungi) i śluzowce (Myxomycetes) rezerwatu przyrody ? Kuźnik ?. W: Owsianny P.M. (red.). Rynna Jezior Kuźnickich i rezerwat przyrody Kuźnik - bioróżnorodność, funkcjonowanie, ochrona i edukacja. Muzeum Stanisława Staszica Piła. 77-93[1726], Kudławiec (2015)[1739]Kudławiec (2015) Materiały do bioty grzybów wielkoowocnikowych Macromycetes Nadleśnictwa Polanów. W: Dominik J. (red.). Szóste Dni Różnorodności Biologicznej w Leśnym Kompleksie Promocyjnym Lasy Środkowopomorskie. Polanów, Wyd. EKWITA, Słupsk: 13-35[1739], Kudławiec (2016)[1740]Kudławiec (2016) Grzyby wielkoowocnikowe Leśnego Kompleksu Promocyjnego Lasy Środkowopomorskie – Nadleśnictwo Polanów.[1740], Kudławiec & Misiuna (2014)[1744]Kudławiec & Misiuna (2014) Grzyby wielkoowocnikowe macromycetes Góry Wierzejskiej w Górach Świętokrzyskich.[1744], Kujawa (2009a)[1753]Kujawa (2009a) Grzyby wielkoowocnikowe. W: Okołów C., Karaś M., Bołbot A. Białowieski Park Narodowy. Poznać - Zrozumieć - Zachować. Białowieski Park Narodowy, Białowieża: 87-110[1753], Kujawa et al. (2015)[1780]Kujawa et al. (2015) Grzyby wielkoowocnikowe Kampinoskiego Parku Narodowego. Przewodnik terenowy.[1780], Kujawa et al. (2019)[1779]Kujawa et al. (2019) Grzyby Puszczy Knyszyńskiej.[1779], Kujawa et al. (2020)[1783]Kujawa et al. (2020) Macromycetes of the Palace Park in Poznań-Radojewo (Wielkopolska Region, Poland).[1783], Kujawa et al. (2023)[3757]Kujawa et al. (2023) Wystawy grzybów w Białowieskim Parku Narodowym 1993-2023.[3757], Lisiewska (2000)[1838]Lisiewska (2000) Udział bioekologicznych grup macromycetes w zbiorowiskach acidofilnych dąbrów na Płycie Krotoszyńskiej w południowej Wielkopolsce.[1838], Lisiewska (2004)[1839]Lisiewska (2004) Zmiany w składzie gatunkowym i ilościowości macromycetes Arboretum Kórnickiego po 25 latach.[1839], Lisiewska & Flisiewicz (2006)[1842]Lisiewska & Flisiewicz (2006) Zróżnicowanie mikocenologiczne zbiorowisk leśnych rezerwatu "Goździk siny w Grzybnie" (Centralna Wielkopolska).[1842], Lisiewska & Malinger (2001)[1846]Lisiewska & Malinger (2001) Macromycetes w różnych postaciach grądu środkowoeuropejskiego na terenie uroczyska Marcelin w Poznaniu.[1846], Lisiewska & Reszel (2000)[1848]Lisiewska & Reszel (2000) Macromycetes na tle zróżnicowania acidofilnych dąbrów środkowej części uroczyska Teresiny (nadleśnictwo Krotoszyn).[1848] (as: Armillariella mellea), Ławrynowicz (2000)[1858]Ławrynowicz (2000) Grzyby Borów Tucholskich. Macromycetes Parku Narodowego Bory Tucholskie.[1858], Ławrynowicz (2001)[1859]Ławrynowicz (2001) Grzyby południowo-wschodniej części Borów Tucholskich.[1859], Ławrynowicz (2001)[1860]Ławrynowicz (2001) Macromycetes of oak forests in the Jurassic Landscape Park (Częstochowa Upland) - monitoring studies.[1860], Ławrynowicz & Stasińska (2000)[1871]Ławrynowicz & Stasińska (2000) Macromycetes of the Stellario-Carpinetum in the Iński Landscape Park (NW Poland) - monitoring studies.[1871], Ławrynowicz & Szkodzik (2002)[1872]Ławrynowicz & Szkodzik (2002) Różnorodność macromycetes Rezerwatu "Kręgi Kamienne" w Odrach w Borach Tucholskich.[1872], Ławrynowicz et al. (2001)[1867]Ławrynowicz et al. (2001) Macromycetes of oak forests in the Łagiewnicki Forest (Central Poland) – monitoring studies.[1867], Ławrynowicz et al. (2002)[1863]Ławrynowicz et al. (2002) Macrofungi of Aceri-Tilietum and Tilio-Carpinetum in the "Dolina Rzeki Brdy” nature reserve in the Bory Tucholskie (NW Poland).[1863] (as: Armillariella mellea), Ławrynowicz et al. (2009)[1874]Ławrynowicz et al. (2009) Grzyby projektowanego rezerwatu "Gąszczyk" na Wyżynie Częstochowskiej.[1874], Ławrynowicz et al. (2009)[1868]Ławrynowicz et al. (2009) Grzyby.[1868], Ławrynowicz i in. (2002a)[1864]Ławrynowicz i in. (2002a) Obserwacje mikologiczne w rezerwacie ? Dolina rzeki Brdy ? w Borach Tucholskich. W: Ławrynowicz M., Rózga B. (red.) Tucholski Park Krajobrazowy 1985-2000 stan poznania. Wyd. Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź: 384-405[1864] (as: Armillariella mellea), Łuszczyński (2001)[1886]Łuszczyński (2001) Grzyby Macromycetes rezerwatu torfowiskowego Białe Ługi.[1886], Łyczek et al. (2006)[1929]Łyczek et al. (2006) Walory przyrodnicze przełomowego odcinka rzeki Gowienica na terenie projektowanej "Ostoi Goleniowskiej" w europejskiej sieci ekologicznej Natura 2000 na Pomorzu Zachodnim. Część III. Macromycetes.[1929], Maciejczyk et al. (2015)[1931]Maciejczyk et al. (2015) Phosphorus Profile of Basidiomycetes.[1931], Nespiak (1970)[3782]Nespiak (1970) Grzyby i grzybobranie w Puszczy Białowieskiej.[3782], Pietras et al. (2016)[2079]Pietras et al. (2016) Grzyby wielkoowocnikowe.[2079], Popielarz (2010)[2111]Popielarz (2010) Tucholski Park Krajobrazowy. Polskie Wydawnictwa Reklamowe, Toruń[2111] (fot.), Radwańska-Paryska & Paryski (1973)[3808]Radwańska-Paryska & Paryski (1973) Encyklopedia tatrzańska.[3808], Skirgiełło (1972)[3201]Skirgiełło (1972) Materiały do poznania rozmieszczenia geograficznego grzybów wyższych w Europie. IV.[3201], Stasińska (2008)[2229]Stasińska (2008) Macromycetes torfowiska Reptowo (Pomorze Zachodnie).[2229], Stokłosa i in. (2019)[2272]Stokłosa i in. (2019) Grzyby wielkoowocnikowe (Macromycetes) kompleksów lesnych. W: Ratyńska H. (red.). Przyroda parku nad Starym Kanałem Bydgoskim. Monografia przyrodnicza. Wyd. UKW, Bydgoszcz: 124-140.[2272], Sumorok et al. (2013)[2284]Sumorok et al. (2013) XIX Wystawa grzybów w Tucholskim Parku Krajobrazowym.[2284], Szczepkowski (2007)[2295]Szczepkowski (2007) Macromycetes in the Dendrological Park of the Warsaw Agricultural University .[2295], Szczepkowski (2016)[2303]Szczepkowski (2016) Grzyby wielkoowocnikowe Parku Skaryszewskiego w Warszawie.[2303], Szkodzik (2005)[2371]Szkodzik (2005) Macromycetes in communities of Abies alba on its range border in Central Poland.[2371], Ślusarczyk (2012)[2389]Ślusarczyk (2012) Lasy robiniowe ostoją rzadkich i zagrożonych grzybów wielkoowocnikowych.[2389], Wilga (2000)[2432]Wilga (2000) Makrogrzyby (Macromycetes) doliny Samborowo w Lasach Oliwskich (Trójmiejski Park Krajobrazowy).[2432] (as: Armillariella mellea s.l.), Wilga (2004)[2441]Wilga (2004) Grzyby wielkoowcnikowe (macromycetes) Doliny Zielonej (Lasy Oliwskie).[2441], Wilga (2004f)[2445]Wilga (2004f) Grzyby wielkoowocnikowe (macromycetes). W: Ciechanowski M., Fałtynowicz W., Zieliński S. (red.). Przyroda projektowanego rezerwatu "Dolina Mirachowskiej Strugi" na Pojezierzu Kaszubskim. Acta Bot. Cassubica 4: 62-64[2445], Wilga (2005c)[2449]Wilga (2005c) Wstępny wykaz gatunków macromycetes na obszarze rezerwatu przyrody "Wąwóz Huzarów" w Trójmiejskim Parku Krajobrazowym. Acta Bot. Cassubica 5: 183-186[2449], Wilga & Wantoch-Rekowski (2011)[2475]Wilga & Wantoch-Rekowski (2011) Grzyby wielkoowocnikowe rezerwatu przyrody „Zamkowa Góra” w Kaszubskim Parku Krajobrazowym (Pojezierze Kaszubskie).[2475], Winnicki i Zemanek (2003)[2495]Winnicki i Zemanek (2003) Przyroda Bieszczadzkiego Parku Narodowego. XXX lat Bieszczadzkiego Parku Narodowego 1973-2003. Bieszczadzki Park Narodowy, Ustrzyki Dolne, 100-102[2495], Wojewoda (1977)[3781]Wojewoda (1977) Grzyby wielkoowocnikowe.[3781], Wojewoda (2002)[2506]Wojewoda (2002) Grzyby wielkoowocnikowe Arboretum Bolestraszyce.[2506], Wojewoda (2008)[2534]Wojewoda (2008) Grzyby wielkoowocnikowe Ojcowskiego Parku Narodowego.[2534], Wojewoda et al. (2016)[2542]Wojewoda et al. (2016) Grzyby makroskopijne Gorców (Karpaty Zachodnie).[2542] (omówiony wśród taksonów problematycznych), Żółciak (2000)[2573]Żółciak (2000) Species of Armillaria in the Wielkopolsko-Pomorski Forest Region (NW Poland.[2573]

ta strona być może używa ciasteczek (cookies), korzystając z niej akceptujesz ich użycie — więcej informacji